Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2007

η ιστορία των ChainWorkers







CHAINWORKERS


Συνέντευξη με τον Blicero μέλος της μιλανέζικης ομάδας chainworkers
που
επινοησε την φιγουρα (social media) του San Precario και διοργανώνει από το 2001 της πορείες ενάντια στην επισφάλεια κάθε πρωτομαγιά.



H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο έντυπο ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑ? (εκδ. μάτια του πλήθους - αντιεξουσιαστική επιθεώρηση Black Out στο κοινωνικό εργοστάσιο) τον απρίλιο του 2006

Βασικά δύο είναι οι βασικές συλλογικότητες που υπάρχουν εδώ στο Κοινωνικό Κέντρο Pergola, οι Chainworkers που υπάρχουμε από το 99 και ήμασταν σε μια άλλη κατάληψη, και οι Reload που είναι στην ουσία ένα εργαστήριο χάκερς, που κάνει μαθήματα πάνω στο ελεύθερο λογισμικό κτλ (και αυτή η συλλογικότητα βρισκόνταν στην άλλη κατάληψη).

Αποφασίσαμε να μετακομίσουμε εδώ, πριν από 3 χρόνια περίπου, γιατί θέλαμε ένα χώρο δικό μας, στο δρόμο, με παράθυρα, υπήρχε όλη αυτή η συζήτηση για μεγαλύτερη δημοσιότητα, η πιθανότητα να συναντήσουμε διαφορετικούς ανθρώπους και να τους εμπλέξουμε κτλ. Για αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε κατάληψη σε αυτή τη γειτονιά δύο φορές, μας έδιωξαν δύο φορές, και την τρίτη η αστυνομία ήταν πολύ άγρια.

Έτσι ήρθαμε σε αυτό το μέρος που από παλιά κάναμε μερικά κοινά πρότζεκτ με μια ομάδα εδώ, είχαμε ένα δικτυακό ράδιο,
ο πρώτος χώρος με ένα δικτυακό
ράδιο στο Μιλάνο.

Αυτός ο χώρος εδώ ήταν πρώτα χώρος διαμονής αλλά καθώς τα άτομα μπορούσαν να μείνουν και σε έναν άλλο χώρο, τους προτείναμε να πάνε εκεί και να μετατρέψουμε μαζί, όλο αυτόν εδώ το χώρο, σε κοινωνικό, για κοινωνικές δραστηριότητες με άλλες ομάδες. Ανοίξαμε λοιπόν πρώτα το καφέ, το ράδιο, μετά το hostel κτλ. Το hostel λειτουργεί περίπου ενάμισι χρόνο και έχουν περάσει από εδώ 5000 άτομα. Με πολλούς δεν αλληλεπιδράς αλλά και με πολλούς πραγματικά μιλάς… κάποιοι μάλιστα μένουν εδώ (στο Μιλάνο), άλλοι ξαναγυρίζουν.

Υπάρχουν και οι γυναίκες εδώ από τη γειτονιά που άνοιξαν το vegan restaurant (ΣτΜ- εστιατόριο για όσους δεν τρώνε κρέας ή παράγωγα του κρέατος).


Υπάρχει καλή σύνδεση με τη γειτονιά;

Υπάρχει, ναι, είναι ωραία γειτονιά (Isola), γιατί ιστορικά είναι πολύ γειτονιά της εργατικής τάξης. Συνήθιζε το 60 να είναι μια από τις δύο γειτονιές με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα και είναι πολύ λαϊκή, πολύ εργατική, και τώρα αναδιαμορφώνεται πολύ γιατί θέλουν να την κάνουν περιοχή της μόδας και των διοικητικών υπηρεσιών. Αλλά η γειτονιά δεν παραδίνεται.

Τώρα ο κόσμος που ζει εδώ είναι νέοι κυριλέ ή γέροι που ζουν 80 χρόνια αλλά και πόρνες και τραβεστί και μετανάστες και μικροεγκληματίες και εμείς, είναι μια καλή μίξη (γέλια). Βασικά όλοι μισούν την αστυνομία και γουστάρουν να έχουν μια γειτονιά όπου μπορούν να περπατήσουν και να βρουν ανθρώπους και μικρά μαγαζάκια κτλ. Πρόσφατα το φασιστικό κομμα (τρικολορε-κοινοβουλευτικό κόμμα που συμμαχεί με τον Μπερλουσκόνι) άνοιξε επίσημο γραφείο του εδώ, σε ένα παλιό βιβλιοπωλείο.

Ενημερώσαμε τους κατοίκους και οι άνθρωποι χάρηκαν που κάποιος το είδε αυτό και έγιναν πιο συμμέτοχοι. Ενημερώσαμε τους φασίστες πως αν βγάλουν τη μύτη τους έξω από το γραφείο τους, αυτό δεν θα διαρκέσει, και έτσι το πολύ να κάνουν 3-4 από αυτούς μια συνάντηση και δεν έρχονται πολλοί, δεν τους βλέπεις. Και είναι καλό γιατί άνθρωποι έρχονται και μας λένε πως καλώς κάναμε φασαρία γιατί αυτοί είναι φασίστες και δεν τους θέλουμε.


Μπορείς να μας κάνεις μια παρουσίαση των Chainworkers, ποιοι είστε, τι κάνετε,
πότε ξεκινήσατε κτλ.

Οι Chainworkers γεννήθηκαν το 99 και δημιουργήθηκαν από 3-4 άτομα. Μεγάλωσαν πολύ γρήγορα αλλά δημιουργήθηκαν από λίγα άτομα, από μια έμπνευση για το τι κάνουν οι adbusters και άλλα sites και δικτυακά προτζεκτ που βοηθούν τους «εργάτες-αλυσίδας» (chainworkers) να επικοινωνήσουν και να οργανώσουν ο ένας τον άλλο…και επίσης υπήρχε θαυμασμός για το IWW

Δηλαδή μετά το Σηάτλ ξεκινήσατε;

Νομίζω ήταν ακριβώς πριν…δεν υπήρχε άμεση σχέση…αλλά ήταν αυτή η περίοδος… δεν υπήρχε άμεση σχέση αλλά με το ξέσπασμα οι ιδέες κυκλοφόρησαν πολύ... νομίζω πως στην αρχή μια βασική ιδέα ήταν ότι οι εργάτες στις μεγάλες αλυσίδες, εταιρείες, έχουν κάτι διαφορετικό …στον τρόπο που τους χειρίζονται κτλ… Εκείνο τον καιρό δεν χρησιμοποιήσαμε τον όρο επισφάλεια (precarity), κανείς δεν τον χρησιμοποιούσε. Αλλά συγκεντρώθηκε η προσοχή σε αυτούς τους εργάτες και νομίζω αυτό ήταν μια καλή πρόβλεψη, σε ένα πρόβλημα που αναδύονταν. Βασικά η ματιά αναπτύχθηκε από την ομάδα αυτών των «εργατών-αλυσίδας» στους επισφαλείς εργάτες γενικά… και όταν ξεκινήσαμε να χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο, επισφάλεια, κανείς δεν συμφωνούσε πραγματικά.

Έλεγαν “οι εργάτες είναι εργάτες, αυτή είναι η εργατική τάξη και αυτό είναι, και το θέμα είναι να οργανώσουμε την εργατική τάξη ενάντια στο κεφάλαιο και αυτό είναι”. Είπαμε πως ίσως δεν είναι τόσο απλό, ίσως υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο σε αυτό.

Πότε ξεκινήσατε να χρησιμοποιείται τον όρο αυτό;

Τον επόμενο χρόνο, το 2000. Γιατί αυτό που κάναμε είναι να φανταζόμαστε το mayday parade (παρέλαση/ πορεία της πρωτομαγιάς) και προσπαθούσαμε να το προπαγανδισουμε. Κάναμε κάποιες δράσεις σε σουπερ-μαρκετ και νιώσαμε πως οι επισφαλείς εργάτες, πως η επισφάλεια πραγματικά όριζε για μας πιο είναι το πρόβλημα. Στη συνέχεια υπήρξε πολύ αλληλεπίδραση με τη συλλογικότητα που έτρεχε το κοινωνικό κέντρο και εμάς, τους Chainworkers. Οργανώσαμε την πρώτη πρωτομαγιά το 2001. Ήταν ξεκάθαρα επιτυχία αλλά φυσικά ήταν μικρή, 3-4 χιλιάδες άνθρωποι…

Μέχρι εκείνη τη στιγμή, υπήρχαν αγώνες από υποκείμενα που μπορούμε να τα πούμε επισφαλή, όπως άνθρωποι σε αλυσίδες καταστημάτων ή σε άλλους τομείς, οι οποίοι ζούσαν κάτω από αυτές τις επισφαλείς συνθήκες π.χ. να είναι προσωρινοί εργάτες χωρίς δικαιώματα; Υπήρχαν αγώνες εκείνη την περίοδο, πριν την εμπλοκή σας με αυτή τη συνθήκη εργασίας - ζωής, που σας ενέπνευσαν ή είχατε επαφή μαζί τους; Ποιά ήταν η κατάσταση;

Όλα ξεκίνησαν σαν ένα δικτυακό περιοδικό που βασικά συνέδεε εργάτες. Είχαμε κάποιους φίλους και κάποιους συντρόφους που δούλευαν έτσι και άρχισαν να “βγάζουν στη φόρα» πληροφορίες, και αρχίσαμε να δίνουμε και εμείς πληροφορίες, και στη συνέχεια προσπαθήσαμε να οργανώσουμε δράσεις για να επικοινωνήσουμε ένα θέμα το οποίο ήρθε από τα μέσα. Και συνεχίζουμε να το κάνουμε αυτό μέχρι τώρα. Γιατί είναι απολύτως αποτελεσματικό απέναντι στην επισφάλεια. Διότι φυσικά αν είσαι σε συνθήκη επισφάλειας δεν μπορείς απλά να κάνεις μια δράση στο μέρος σου γιατί απλά απολύεσαι και αυτό είναι, τελείωσε. Για αυτό πρέπει κάποιος άλλος ή κάποιες άλλες ομάδες να θέσουν το πρόβλημα. Και έτσι είχαμε ανθρώπους μέσα που μας προτείναν πράγματα ή μας έδιναν πληροφορίες. Και ανακαλύψαμε πολύ νωρίς, ακόμα και αν αργότερα είδαμε πιο συστηματικά κάποια πράγματα, πως υπάρχει ένα μοτίβο σε αυτό που κάναμε και προσπαθήσαμε να αναλύσουμε αυτό το μοτίβο, τι σήμαινε, και το κάνουμε μέχρι τώρα. Όταν αρχίσαμε τον Άγιο Πρεκάριο (ΣτΜ: San Precario- παρακάτω εξηγείτε τι είναι και πως προέκυψε) δεν ξέραμε τι θα συμβεί ακριβώς. Απλά νομίζαμε ότι είναι ωραίο, και δούλεψε, και μπορούσε να δουλέψει και όλα ήρθαν μετά από αυτό.

Αλλά για να ξαναπάω πίσω, υπήρχαν άνθρωποι μέσα που μας έδιναν προτάσεις για το τι μπορούσαμε να κάνουμε, μας έδιναν πληροφορίες για το που η εταιρεία είναι αδύναμη και που μπορούμε να οργανώσουμε μια δράση. Έτσι δούλεψε και αποδείχτηκε αποτελεσματικό.


Γιατί νομίζατε πως η επισφάλεια είναι η κύρια λέξη-κλειδί για τα χρόνια που ερχόνταν, γιατί νομίζατε πως αυτό είναι το αναδόμενο κύριο θέμα για τις εργασιακές συνθήκες, για τις συνθήκες ζωής στην Ευρώπη. Kαι επίσης, ποιά ήταν η σύνδεση σας, έτσι όπως βλέπατε την επισφάλεια, με Ιταλούς θεωρητικούς του κινήματος, όπως ο Μπίφο, ο Νέγκρι, ο Βίρνο κ.α.;

Εν συντομία, η απάντηση στη δεύτερη ερώτηση είναι καμία. Για την πρώτη ερώτηση, αυτό που ανακαλύψαμε είναι πως αυτή η λέξη περιγράφει πολύ καλά μια συνθήκη, περιέγραφε τον τρόπο που ζούμε. Γιατί είσαι συνέχεια στην άκρη πολλών κακών και είσαι συνέχεια έτοιμος να πέσεις σε αυτά. Όταν ξεκινήσαμε να τη χρησιμοποιούμε είδαμε ότι πραγματικά ταιριάζει στους ανθρώπους. Οι πολιτικοί δεν τη χρησιμοποιούσαν, οι αναλυτές δεν την χρησιμοποιούσαν, έλεγαν “είναι απλά ένα πολύ μικρό τμήμα της εργασιακής συνθήκης, δεν έχει σημασία, θα εξαφανιστεί με την επόμενη μεταρρύθμιση κτλ. “ και ήμασταν οι μόνοι που έλεγαν πως όχι, όχι, αυτό είναι δομικό, αυτό θα μεγαλώσει, θα περιλαμβάνει όχι μόνο τους προσωρινούς εργάτες ή τα περίεργα συμβόλαια αλλά επίσης π.χ. τους αυτόνομους εργάτες, τους freelance εργάτες που επίσημα είναι επαγγελματίες. Είναι επίσης επισφαλείς πια. Γιατί ακόμα και να θέλεις να κάνεις τον κούριερ πρέπει να έχεις τη δική σου εταιρεία, δεν σε προσλαμβάνουν, σε πληρώνουν σαν freelance κουριερ συνέχεια. Έτσι όλο το βάρος για το ποιός φταίει, για φόρους, για ασθένειες, για ό,τιδήποτε είναι στο δικό σου ώμο. Εννοώ πως σε κάποιο καιρό θα θεωρούν και τους σκουπιδιάρηδες ιδιωτικούς, freelance, “έχω μια εταιρεία, είμαι freelance σκουπιδιάρης”. Έτσι ήμασταν οι μόνοι που λέγαμε πως είναι μια δομική κατάσταση που θα μεγαλώσει και πως πολύ από αυτή είναι “θαμμένη”, δεν τη βλέπεις. Τα επίσημα στατιστικά λένε για 2 εκ. αλλά στην πραγματικότητα είναι 8 εκ. από 20 εκ. εργάτες στην Ιταλία, κοντεύει το 50%. Αυτό είναι δομικό και δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσει πίσω.

Για να γυρίσω στο δεύτερο ερώτημα, στη σύνδεση με προηγούμενους διανοούμενους. Εντάξει, όλοι στην ομάδα διαβάζουμε αλλά η θεωρία με την οποία εμφανιστήκαμε δεν ήρθε από κάποια άλλη θεωρία, υπήρχαν πολλές, μια μίξη πραγμάτων αλλά όχι μια μοναδική αναφορά. Ήταν απλά πρακτική, πράξαμε κάτι, είδαμε ότι δούλευε και τότε γυρίσαμε πίσω και προσπαθήσαμε να το ορίσουμε σε ένα συστηματικό τρόπο έτσι ώστε άλλοι να μπορούν να το αναπαράγουν. Είδαμε πίσω στο mayday, τα πρώτα χρόνια, πραγματικά μεγάλωσε γιατί έφερνε τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον ορισμό της επισφάλειας. Δεν ήταν πολιτικοί, ήταν απλοί άνθρωποι που βρέθηκαν στο δρόμο και άρχισαν να λένε “δεν είμαι εργάτης, είμαι ένας επισφαλής εργάτης”. Αυτό έκανε μια διαφορά, έκανε μια διαφορά στους ανθρώπους. Γιατί αναγνώριζαν κάτι που πριν δεν έβλεπαν. Η εργασιακή τους κατάσταση και η κατάσταση της ζωής τους δεν ήταν σαν των υπόλοιπων, είχαν συγκεκριμένα προβλήματα και έπρεπε να τα λύσουν αυτά αν θέλουν να ζήσουν καλύτερα. Αυτό ήταν μεγάλο κατόρθωμα. Και έτσι εμείς είπαμε πως είναι αυτή η διαδικασία “να συνωμοτήσουμε”, όπως θέλετε πείτε το. Έτσι λοιπόν δεν ήταν ένα πράγμα από τη θεωρία στην πράξη, ήταν από την πράξη στη θεωρία, έτσι δουλέψαμε.

Απλά πέρσι πήραμε μια συνέντευξη από το Σερτζιο Μπιάνκι και πιστεύουν πως προσπάθησαν να το αναλύσουν από το 90, όλους αυτούς τους όρους, βιοπολιτική, πλήθος, και περιμέναν μετά από 5-6 χρόνια να μεγαλώσει ένα κίνημα που θα επικεντρώσει σε αυτούς τους όρους, ζωή με ευελιξία, και ορίστε, δημιουργείται τώρα, μετά το 2000. Το αναλύσανε το 90 και εμφανίζεται τώρα, μετά από δέκα χρόνια είναι στο δρόμο, ένα νέο κίνημα.

Δεν πιστεύω ότι πραγματικά δούλεψε έτσι. Σίγουρα ο Σέρτζιο είναι πολύ έξυπνος διαννούμενος. Νομίζω πως δεν σκέφτηκαν τη μορφή του κινήματος που εμφανίστηκε, νομίζω πως είχαν μερικές αναλαμπές και παρουσίασαν κάποια θέματα που ήταν σημαντικά όπως η βιοπολιτική κτλ. Και κατάλαβαν πως η έννοια της τάξης σίγουρα άλλαζε αλλά νομίζω πως αυτό που συνέβη στους δρόμους ήταν πολύ περισσότερο από αυτό που πίστευαν. Φυσικά ύστερα οι θεωρίες τους εφάρμοσαν καλά σε κάποια από αυτά (που εμφανίστηκαν), όχι σε όλα αλλά σε κάποια από αυτά. Έτσι αυτό παρουσιάζει μια σύνδεση αλλά όχι μια άμεση σύνδεση.

Λοιπόν, μετά τη σύνδεση που είχατε με τους εργάτες και την ανατροφοδότηση που πήρατε και σας βοήθησε να χτίσετε κάποιες έννοιες και τρόπους για να παρεμβείτε, έγινε το πρώτο mayday. Ήταν οι συμμετέχοντες σε αυτό, άνθρωποι σε τέτοιες συνθήκες;

Στο πρώτο mayday οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν ακτιβιστές. Αυτό που συνέβη ήταν το να συναντήσουμε ανθρώπους από επισφαλείς συνθήκες στο δρόμο, γιατί ήταν parade, έτσι πήγαμε στο κέντρο και μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε πολυ με αυτό. Ήταν από το δεύτερο parade που ξεκινήσαμε μαζί με διαφορετικού τύπου ανθρώπους, και ειδικά από το τρίτο και μετά που είχε 20 000 ανθρώπους. Το κίνημα στο Μιλάνο (ΣτΜ- εννοεί ο “χώρος”), αν τους βάλεις όλους όλους μαζί είναι 2000 άνθρωποι. Έτσι όταν έχεις περισσότερο από αυτό, ε κάποιος άλλος έχει έρθει (γέλια)…πρέπει να καταλάβεις ποιος, αυτό είναι το θέμα, αλλά πραγματικά δούλεψε…. και φυσικά κατά τη διάρκεια των χρόνων επανορίσαμε μια επικοινωνιακή στρατηγική…αλλά σίγουρα αυτό που συνέβη μετά το πρώτο ήταν πως το κλειδί ήταν ικανό να χτίσει ένα κοινό φαντασιακό, κάτι που οι άνθρωποι μπορούν να πουν “ε αυτό ταιριάζει σε μένα, μπορώ να είμαι μέρος του, δεν είμαι εκει, δεν είμαι μόνο εκεί, αλλά αυτό μου ταιριάζει, μιλάμε για το ίδιο πράγμα…και αν μιλάμε
για το ίδιο πράγμα ίσως μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί, ή απλά να μιλήσουμε για αυτό και να δούμε τι θα συμβεί”…νομίζω πως η κορύφωση αυτού ήταν το 2004, όταν ήταν 50000 άνθρωποι στο δρόμο και ήταν τότε που βγήκαμε με αυτή την ιδέα του Αγίου Πρεκάριου…

η κορύφωση του φαντασιακού ήταν ο Άγιος Πρεκάριος…από τότε η συλλογικότητα μεγάλωσε, ήρθαμε εδώ, πολλά άλλαξαν αλλά αυτή η ιδέα ήταν κρίσιμη…

Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο-τριών χρόνων, αναπτύξατε περισότερες συνδέσεις με “εργάτες αλυσίδας” και επισφαλείς ανθρώπους; Είδατε αλλάγη στην καθημερινή ζωή αυτών των ανθρώπων, παλεύουν περισσότερο;

Ναι, φυσικά. Αυτό που συνέβη ήταν πως, μέρος των ανθρώπων που ξεκινήσαμε να παλεύουμε μαζί, άρχισαν να έρχονται στη συλλογικότητα, να μετέχουν ενεργά, κάποιοι άλλοι έχουν επαφή μαζί μας και όταν είναι να κάνουμε κάτι συναντιόμαστε κτλ. Εκείνο τον καιρό δεν το νιώθαμε έτσι, αλλά ήταν κάθαρο πως ο κρίσιμος μηχανισμός μέσα από τον οποίο μπορείς να χτίσεις ένα δυνατό δίκτυο είναι οι σχέσεις με τους πραγματικούς ανθρώπους. Ακόμα και αν δεν συμμετέχεις στην ίδια συλλογικότητα, που συζητάς συνέχεια κτλ., όταν κάνεις κάτι μαζί και πετυχαίνεις κάτι μαζί και νιώθεις ότι κάνουμε κάτι, τότε αυτός ο δεσμός μένει δυνατός. Και αν είσαι ικανός να τον διατηρήσεις δυνατό, κάνοντας πράγματα συνέχεια μαζί, κάνοντας πράγματα ο ένας για τον άλλο, παλεύοντας μαζί, τότε γίνεται δυνατότερος. Νομίζουμε πως οι ζωές των επισφαλών έγιναν πιο δυνατές από τότε που ξεκινήσαμε. Στην αρχή δεν υπήρχε κανείς, απλά οι άνθρωποι νόμιζαν “εντάξει, αλλάζουν νόμους, και χαρτιά”. Τώρα είναι θυμωμένοι. Τώρα είναι θυμωμένοι με τις συνθήκες εργασίας και ζωής τους. Είναι θυμός. Από το θυμό κάτι μπορεί να γεννηθεί. Ξέρουν πως υπάρχει μια πιθανότητα να παλέψουν. Ίσως δεν ξέρουν όλοι πως να το κάνουν και μόνο κάποιοι περνούν στη δικιά μας συλλογικότητα ή σε κάποια άλλη συλλογικότητα.

Έχετε παραδείγματα όπου εργάτες αυτο-οργανώθηκαν μετά από όλη αυτή την καμπάνια, αυτή τη συνειδητοποίηση για την επισφάλεια;

Ναι απόλυτα. Ας πούμε αυτό με τους Ιmbattibili (οι Ανίκητοι), αυτή η καμπάνια που κάναμε πέρσι για το mayday 2005, το άλμπουμ των Ιmbattibili με τα αυτοκόλλητα. Κάθε αυτοκόλλητο αντιπροσώπευε μια ομάδα εργατών ή ένα κοινωνικό χώρο. Και αυτή η ομάδα εργατών, δεν ήταν ότι εμείς πήγαμε και τους είπαμε “πρέπει να κάνετε το
αυτοκόλλητο”. Ήταν ομάδες εργατών με τους οποίους είχαν σ
υντονιστεί για κάποιο αγώνα και τους είπαμε “ε, κάνουμε αυτό το πράγμα με τα αυτοκόλλητα και τους υπερ-ήρωες, τι λέτε να συμμετάσχετε κτλ”. Κάποιοι είπαν οκ , κάποιοι είπαν “δεν έχουμε χρόνο για αυτό τώρα”. Στο τέλος ήταν 19 ομάδες, όχι όλες ομάδες εργατών, κάποιες ήταν κοινωνικοί χώροι της μητροπολιτικής περιοχής του Μιλάνου. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν αυτο-οργανωμένοι. Και αυτό που μάθαμε από τους εργάτες είναι πως ο τρόπος οργανωσής τους είναι πολύ πιο πρακτικός από τον δικό μας. Αυτό ήταν πολύ καλό για μας. Κάποιοι από έμάς π.χ. εγώ, είχαμε μια ιδεολογική ακαμψία για κάποια πράγματα, όπως “σωματείο ίσον κακό, αυτό είναι, δεν θέλω να μιλώ για αυτό”.

Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με ομάδες εργατών ήταν τελείως αυτο-οργανωμένοι. Αλλά χρειαζόταν να μιλήσουν με το διευθυντή του μέρους τους και ο μόνος τρόπος για να το κάνουν ήταν να υπάρχει ο επίσημος αντιπρόσωπος ή κάτι σαν επίσημος αντιπρόσωπος, όμως αυτοί δεν νοιάζονταν, απλά έπαιρναν την αρμοδιότητα, πήγαιναν στο διευθυντή και κάναν χάος. Έτσι μάθαμε πως μπορείς να κάνεις υπέροχα πράγματα όταν ξέρεις τι θέλεις. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις πολλά εργαλεία, συμπεριλαμβανομένου και τα σωματεία με κάποιο τρόπο. Φυσικά, όλα εξαρτώνται από το ποιά είναι η κατάσταση, δεν ισχύει γενικά. Αλλά ήταν ενδιαφέρον γιατί δεν είμασταν μόνο εμείς που στηρίζαμε και ρίχναμε ιδέες για το πως θα χτίσουμε τον αγώνα αλλά επίσης να έχουμε feedback από το πως μια αυτο-οργανωμένη ομάδα. μη-πολιτικοποιημένων ανθρώπων δουλεύει. Για μένα, αυτό μου έδωσε ενόραση σε πράγματα που δεν ήξερα.

Για να συνεχίσουμε την ιστορία του mayday…

…η ιστορία του mayday….τα πρώτα χρόνια μεγάλωνε και μεγάλωνε και περισσότεροι άνθρωποι έρχονταν…μέχρι το δεύτερο ήταν υπόθεση του Μιλάνου…από το τρίτο και μετά γίνεται εθνικό…

Πως συνέβη αυτό, πως γίνεται και διαδίδεται έξω από το Μιλάνο;

Πρώτον, πολλές ενεργές πολιτικές ομάδες, όταν δουν ότι κάτι πραγματικά δουλεύει και μπορεί να τους δώσει κάποια πολιτική περηφάνεια, τότε θέλουν να γίνουν μέρος του. Δεύτερον, είναι καλό το να έχεις κάτι εθνικό και όχι μόνο τοπικό, σημαίνει πως αυτό που συζητάς δεν είναι ένα συγκεκριμένο φαινόμενο. Έτσι αυτό που κάναμε ήταν να διοργανώσουμε μια συνέλευση και να ιδρύσουμε ένα δια-περιφερειακό δίκτυο σε όλη την Ιταλία, για να συζητήσουμε την επισφάλεια και για τους γνωστικούς εργάτες (cognitariat). Γιατί θεωρούσαμε εκείνο τον καιρό πως αυτή η άλλη κατηγορία εργατών ήταν οπωσδήποτε σημαντική στην αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας. Έτσι οι αγώνες και η ικανότητα να δικτυώσεις τους αγώνες σε αυτές τις δύο κατηγορίες εργατών ήταν κάτι σημαντικό στρατηγικά. Έτσι προπαγανδίσαμε αυτά τα πράγματα και ήρθαν πολλοί, φτιάξαμε την e-mail λίστα και πολύ σύντομα ήταν ο μοναδικός εθνικός κόμβος για πολλές ομάδες και συλλογικότητες. Ήταν ένα από τα κύρια ζητήματα για το οποίο το ιταλικό κίνημα μιλούσε, επισφάλεια, όλοι συζητούσαν για αυτό και ήταν ένα συλλογικό βήμα μπροστά. Τον πρώτο χρόνο έμπαινε η επισφάλεια γενικά, τον δεύτερο η κοινωνική επισφάλεια κ.ο.κ. Είναι αλήθεια πως δεν είσαι επισφαλής μόνο λόγω της δουλειάς αλλά δυστυχώς η δουλειά είναι ακόμα ένα μεγάλο μέρος του χρόνου ζωής μας και σίγουρα ευθύνεται για το πόσο μη-χαρούμενη είναι η μέρα μας. Για αυτό πρέπει να φροντίσουμε το ζήτημα των επισφαλών εργατών, όσον αφορά την εργασία, να το πάρουμε σοβαρά όσο παίρνουμε και άλλα ζητήματα ολόγυρα. Έτσι μιλάμε για επισφάλεια της ζωής αλλά θέλουμε να κρατήσουμε το mayday parade πολύ δεμένο με το ζήτημα των επισφαλών εργατών. Φυσικά οποιοσδήποτε μπορεί να βάλει ό,τι θέλει όσον αφορά τα ζητήματα. Το mayday είναι ένα μεγάλο παράθυρο, οποιοσδήποτε μπορεί να το χρησιμοποιήσει, είναι οκ. Αλλά θέλουμε να το δηλώσουμε πολύ καθαρά ότι είναι η μέρα των αυτο-οργανωμένων επισφαλών εργατών.

Για να ξαναγυρίσω στο ζήτημα, το 2003 ήταν εθνικό, ήταν μεγάλο, 40 000 άνθρωποι, και όλοι θέλαν να είναι μέρος του…δεν ξέρω πως να το εξηγήσω αλλά ήταν ένα πολιτικό γεγονός που δεν μπορούσες να χάσεις. Κάποιοι ήρθαν για τη μόδα του, κάποιοι ήρθαν γιατί στις δικές μας πρωτοβουλίες, και στη δουλειά που κάναμε με τους κοντινούς μας, ανακάλυψαν ότι (η επισφάλεια) ήταν ένα σημαντικό ζήτημα για να το λάβεις υπόψιν.

Μετά έχουμε το 2004, με τον Άγιο Πρεκάριο, και νομίζω πως ήταν τότε που υπήρξε μια μεγάλη εξαπλωσή του γιατί κινηθήκαμε από 20-30 χιλιάδες σε 50-80 χιλιάδες, εξαρτάται από τον υπολογισμό… και μίλησε στους ανθρώπους…

την ώρα του πρωινού (της Πρωτομαγιάς) κάναμε αυτές τις σειρές δράσεων και είπαμε “όλοι έρχονται στο Μιλάνο, έρχονται το πρωί και απλά κλείνουμε τα πάντα”. Γιατί ένα άλλο άσχημο με το Μιλάνο είναι ότι οι άνθρωποι δουλεύουν την Πρωτομαγιά. Έτσι αποφασίσαμε συλλογικά σαν ιταλικό δίκτυο mayday να κάνουμε αυτές τις δράσεις και βασικά αυτό που έγινε ήταν όλα τα μαγαζιά του Μιλάνου να είναι κλειστά γιατί δεν ήθελαν να κλείσουν από εμάς, δεν υπήρχε σουπερ-μάρκετ ανοιχτό. Ήταν πραγματικά αστείο γιατί 20 διαφορετικές ομάδες κινήθηκαν από 20 διαφορετικά μέρη της πόλης και πήγαν να κάνουν μπλόκα, πικετοφορίες κτλ. Πήγαμε στο Ζαρα π.χ, την πολυεθνική με ρούχα από την Ισπανία, που είναι κάτω στο κέντρο, γιατί κάποιοι εργάτες από εκεί μας τηλεφώνησαν την προηγούμενη μέρα και μας είπαν “ελάτε, δεν θέλουμε να δουλέψουμε την πρωτομαγιά, σας παρακαλούμε, ελάτε!”. Έτσι πήγαμε με τη samba band (ΣτΜ- ομάδα με ταμπούρλα και άλλα μουσικά όργανα που συμμετέχει σε δράσεις. Οι samba bands είναι πολύ διαδεδομένες στη Δυτική Ευρώπη) και κλείσαμε το μαγαζί και έχασαν περίπου 20.000 ευρώ σε τζίρο, ήταν πολύ θυμωμένοι αλλά και εμείς είμασταν πολύ θυμωμένοι. Θυμάμαι μια εργάτρια να γυρίζει στο αφεντικό της τη πλάτη και να τον κοροϊδεύει. Είναι αληθινό, το βλέπεις, δεν είναι να μιλάς για μια σχέση μπλα μπλα μπλα και να μην υπάρχει τίποτα. Είναι πραγματικά εκεί.

Τον ίδιο καιρό αρχίσαμε να αναπτύσσουμε αυτό το θέμα με τον Άγιο Πρεκάριο. Στην αρχή ξεκίνησε σαν αστείο, θέλαμε μια δυνατή φιγούρα να χρησιμοποιήσουμε ως διαφήμιση κτλ. Είπαμε «ο Άγιος είναι καλός, πιάνει στην Ιταλία, οι μόνοι που δεν έχουν Άγιο είναι οι επισφαλείς…είναι τόσο επισφαλείς και δεν έχουν ούτε έναν Άγιο ρε γαμώτο…» έτσι φτιάξαμε τον Άγιο Πρεκάριο. Ένας φίλος μας άρχισε να φτιάχνει αυτή την ιστορία, εμπνεόμενος από τη δική του εργασιακή συνθήκη…η ιστορία του ονομάζεται «η αποκάλυψη του Αγίου Πρεκάριου»…ο άγιος εμφανίζεται την ώρα που ο φίλος μας κοιμάται και ξυπνά ξαφνικά και λέει “γαμώτο πρέπει να πάω στη δουλειά και μετά να κάνω αυτό και αυτο”, και του εμφανίζεται ο Άγιος Πρεκάριος και του λέει “άκου, υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω ακριβώς σαν εσένα, πήγαινε μαζί τους και κάντε φασαρία” κάτι τέτοιο τελοσπάντων, δεν είναι τα ακριβή λόγια……ξεκίνησε σαν αστείο αλλά όταν πήγαμε να κάνουμε δράση ζητήσαμε από κάποιος εργάτες στο θέατρο, με τους οποίους δουλεύαμε μαζί, να κάνουν ένα άγαλμα, που να μοιάζει με τον Άγιο Πρεκάριο, και κάναμε αυτά τα μικρά εικονίδια με τον άγιο να προσεύχεται. Τότε αρχίσαμε να τα μοιράζουμε και οι άνθρωποι ξετρελάθηκαν, άνθρωποι που δεν είχαμε ποτέ ξαναδεί εδώ έρχονταν και έλεγαν “σας παρακαλώ μπορώ να έχω μερικά ακόμα”, “ τι; ” λέγαμε εμείς, “αυτό το πράγμα, τα εικονίδια”. Τους δίναμε και μετά πηγαίναμε σε μέρη που δεν είχαμε ξαναπάει και έβρισκες την κοπέλα στο ταμείο με το εικονίδιο στην ταμειακή. Ήταν τρέλα, τόσο δυνατή φαντασίωση. Και ήταν πολύ χρήσιμο γιατί την ίδια περίοδο τα επίσημα συνδικάτα άρχισαν να σκέφτονται ότι ίσως έκαναν λάθος στο να μην δώσουν προσοχή σε αυτό που συμβαίνει. Έτσι υπήρξε μια μεγάλη επιχείρηση από το κομμουνιστικό κόμμα και τα επίσημα συνδικάτα να καπελώσουν την πρωτομαγιά, η παρουσία τους να εμποδίσει το αυτο-οργανωμένο σκέλος του. Ήταν πολύ κουραστική διαδικασία γιατί οι συνελεύσεις ήταν εθνικές και μερικές ομάδες έπαιζαν το παιχνίδι αυτών των οργανώσεων και εμείς εκεί προσπαθούσαμε να μεσολαβήσουμε μεταξύ διαφορετικών μερών, των ντισομπιντιεντι, του κομμουνιστικού κόμματος, των άλλων ομάδων κτλ. και να κρατήσουμε σταθερή θέση στο γεγονός πως η πρωτομαγιά είναι των αυτο-οργανωμένων εργατών. Εμείς βάζουμε τα βαν, τη μουσική κτλ, αλλά είναι απλά ευκαιρία, το κάνουμε γιατί έχουμε την ικανότητα να οργανώσουμε ένα βαν, αλλά οι πρωταγωνιστές δεν είμαστε εμείς, δεν είναι η μουσική ή το βαν, είναι οι άνθρωποι.


Είναι πραγματικά ενδιαφέρον το πως μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με όλη αυτή την κατάσταση π.χ. άνθρωποι από την Αριστερά με πιο παραδοσιακό παρελθόν να προσπαθούν να καπελώσουν και να ηγεμονεύσουν διαδικασίες κτλ.

Ναι αλλά δεν είναι εύκολο να το κάνουν. Γιατί όταν έχεις ιδέες και είναι καλές…τότε είναι πολύ δύσκολο να ηγεμονεύσεις μια ιδέα που δεν είχες. Άμα αντιγράφεις την ιδέα είναι δύσκολο να την κυριαρχείς. Και από την στιγμή που είμασταν εμείς που προτείναμε ιδέες, τότε είχαμε δικαίωμα να κρατάμε ένα όριο. Ένα όριο σε τι συνέβαινε. Λέγαμε, “οποιοσδήποτε είναι ελεύθερος να συμμετάσχει, αν το κομμουνιστικό κόμμα θέλει να έρθει, και αν τα συνδικάτα θέλουν, κανένα πρόβλημα, αλλά φυσικά μένετε πίσω, αφού ήρθατε τελευταίοι, τώρα τι θέλετε;

Και κυριότερα μένετε ήσυχοι”. Είπανε “ναι, ναι”, για αυτούς ήταν απλά σημαντικό να είναι εκεί. Η απόφαση ήταν πως “σας επιτρέπουμε να είστε εκεί αλλά κάθεστε ησυχα, δεν σπάτε τους κανόνες”.


Το θέμα δεν είναι μόνο αυτό π.χ. ήμαστε στο σταθμό του μετρό και είδαμε τις προεκλογικές αφίσες της κεντροαριστεράς για την επισφάλεια.

Αυτό είναι εξοργιστικό! Γιατί ήταν αυτοί που έκαναν τους νόμους για την επισφάλεια. Οι νόμοι για την επισφάλεια που έχουμε τώρα έγιναν από την αριστερά, όχι από τη δεξιά. Η δεξιά έκανε ένα νόμο το 92, ήταν ο πρώτος που καθόριζε τους επισφαλείς εργάτες. Ο πρόσφατος νόμος που ορίζει τις μορφές της επισφαλούς εργασίας. τις μορφές των συμβολαίων, ήρθε από την Αριστερά. Αυτοί το έκαναν.


Πως νομίζετε ότι θα το αντιμετωπίσετε αυτό;

Αυτό είναι μια άλλη ιστορία, μέχρι τώρα ήταν εύκολο. Κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι μια νίκη, αναγκάστηκαν να μιλήσουν για αυτό επειδή κάναμε φασαρία. Αλλιώς ούτε που θα σκέφτονταν να πουν κάτι.

Υπάρχουν κάποιοι άλλοι όροι, όπως “ευελιξία με προστασία” (flexicurity). Πότε εμφανίστηκε αυτός ο όρος;


Αυτό είναι πιο πολύπλοκο. Αυτό εμφανίστηκε όταν άρχισε το mayday να γίνεται εθνικό. Προσπαθούσαμε να σκεφτούμε κάτι, που δεν θα λέει μόνο όσα είμαστε εναντίον κτλ. Ήρθε μια εποχή που σκεφτόμασταν να ορίσουμε μια πλατφόρμα, πως δουλεύουμε με νομι
κά δικαιώματα την επισφάλεια. Δεν είναι ο σκοπός μας να φτιάξουμε νόμους αλλά πρέπει να βάλουμε ένα στοπ σε αυτό που γίνεται. Πρέπει να προωθήσουμε κάποια αιτήματα τα οποία θα είναι ικανά, στα πλαίσια του δημοκρατικού καθεστώτος, να σταματήσουν πραγματικά κάποια από τα προβλήματα. Αν με ρωτήσετε ποιό είναι το ονειρό μου θα σας πω η αυτο-οργάνωση του κόσμου κτλ. Αλλά δυστυχώς ζούμε σε αυτό τον κόσμο, τον οποίο προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε και με ένα προτασιακό μέρος στις συζητήσεις μας. Ποτέ δεν δομήθηκε πλήρως το “ευελιξία με προστασία”, απλά ξεκινήσαμε να το κυκλοφορούμε ως συζήτηση αλλά δεν διερευνήθηκε πολύ. Και σε κάποια στιγμή βρήκαμε στο επίσημο πρόγραμμα πολιτικής της ΕΕ πως αυτός ο όρος χρησιμοποιούταν σαν λέξη που μετατρέπει την επισφάλεια σε κάτι ωραίο, και δεν είμασταν πολύ χαρούμενοι για αυτό. Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί.

Για να ξαναπάω πίσω, στην ιστορία του mayday αυτό που ήταν κύριος σκοπός, τουλάχιστον για τους Chainworkers, ήταν να σπρώξουμε περισσότερους ανθρώπους να αυτο-οργανωθούν, να αγωνιστούν και να καλυτερέψουν τη ζωή τους. Αυτό είναι, ό,τι και αν σημαίνει, είναι πολύ πολύ μη-ιδεολογικό. Αν καλυτερέψεις τη ζωή σου, είναι οκ, έκανες έναν αγώνα και τον κέρδισες. Το ξέρουμε, δεν είναι μια επανάσταση, δεν είναι ο επόμενος κόσμος, αλλά παρολαυτά η ζωή σου γίνεται καλύτερη. Το θέμα είναι αν θα καταφέρουμε να πείσουμε πολλούς ανθρώπους πως το πρόβλημα δεν είναι να φτιάξουμε μια στρατιωτική οργάνωση, που θα είναι ικανή να ρίξει κάτω το κράτος. Το πρόβλημα είναι να έχεις ανθρώπους που μιλούν ο ένας στον άλλο, έχουν σχέση ο ένας με τον άλλο, που “συνωμοτούν”. Τότε πραγματικά μπορούν να πετύχουν πολλά πράγματα. Είτε άμεσα, με το να αγωνιστούν και κερδίσουν κάτι, είτε έμμεσα γιατί μοιράζονται πληροφορίες και αυτή η “επισφαλής νοημοσύνη” πραγματικά κάνει ζημιές, είναι πραγματικά δυνατή. Η Serpica Naro (ΣτΜ: Serpica Naro- εξηγείτε παρακάτω τι είναι) έγινε ουσιαστικά με αυτό. Είχαμε ανθρώπους που δούλευαν σε περιοδικά μόδας, είχαμε δυο άτομα από τους Chainworkers που ήταν κούριερ στη μόδα, είχαμε ανθρώπους που κατασκευάζουν σκηνές για τις επιδείξεις μόδας, είχαμε ανθρώπους που έκαναν τα μανεκέν, και ξέραμε πως όλο αυτό δούλευε. Έτσι ξέραμε πως να το εξαπατήσουμε και πως να αυτο-οργανώσουμε ένα πράγμα που ήταν ομορφότερο, καλύτερο, πιο αστείο. Και το κάναμε και ήταν εκπληκτικό, βγήκε πολύ καλά. Δουλέψαμε σαν τρελοί για ένα μήνα, διαδώσαμε στην αστυνομία πως θα σπάσουμε το μέρος που θα έκανε επίδειξη η Serpica Naro και από την άλλη μιλάγαμε με την οργανισμό της εβδομάδας μόδας και λέγαμε “ναι, ναι, είμαστε το γραφείο τύπου της Serpica Naro, α ναι, θέλουν να σπάσουν το μέρος, ω, μην τους κάνετε κάτι, δεν χρειάζεται, είναι καλά παιδιά” και το πιστέψαν όλο! Πήγαμε στη σκηνή και η αστυνομία ήταν εκεί έτοιμη να διαπραγματευτεί και τους είπαμε “τι σκατά κάνετε, έχουμε άδεια για να το κάνουμε αυτό” και οι μπάτσοι τα’ χάσαν “άδεια; Είναι αυτά τα μοντέλα της Serpica Naro”, “ναι, φυσικά, είμαστε εμείς” (γέλια)… “μην το παίζετε χαζοί μαζί μου γιατί θα σας γαμήσω και θα σας βάλω όλους μέσα” – “τι λες τώρα, είναι αλήθεια, κοίτα την επίσημη άδεια από το δημοτικό διοικητικό γραφείο” και ο μπάτσος να λέει “ω σκατά, σκατά”! Ήταν σοκαρισμένοι.

Να μιλήσω λίγο για την “επισφαλή ευφυία”, τη “συνομωσία”…(στη Σερπικα Νάρο) ήταν 200 επισφαλείς εργάτες από διαφορετικά πεδία που έχτισαν το πρότζεκτ της Σερπικα Νάρο. Δεν ήταν ούτε πολιτικοί, ούτε μεγάλες οργανώσεις, ούτε χρήματα, δεν υπήρχε τίποτα. Ήταν απλά άνθρωποι που το έκαναν και πίστεψαν πως είναι κάτι κουλ, κάτι που τους έκανε να νιώσουν πως τελικά κάνουν κάτι στη μόδα για τον εαυτό τους και όχι για τα κωλοαφεντικά. Και είναι αυτό που το έκανε να δουλέψει. Έτσι λοιπόν, εάν αυτός ο τρόπος να κτίσεις πολιτικούς αγώνες μπορεί να μεταδοθεί, τότε σημαίνει πως έχουμε ένα διαφορετικό εργαλείο. Ένα εργαλείο που δεν είναι πια οργάνωση, ιεραρχία κ.α. Που είναι σχέση, συνομωσία και η ικανότητα να εμπλέκεις μη πολιτικοποιημένους ανθρώπους σε αυτά που κάνεις. Γιατί όσο είμαστε μόνο ακτιβιστές, μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, την πιο hardcore δράση κτλ αλλά θα είμαστε εμείς. Και κανείς δεν θα κερδίσει από αυτό παρά μόνο το θέαμα και η περηφάνεια μας. Αλλά οι άνθρωποι, που εντάξει, ίσως μερικές φορές μπορεί και να επωφεληθούν από αυτό που γίνεται, γενικά δεν θα νιώθουν μέρος της δράσης, δεν θα νιώθουν πως ενεργοποίησαν τον εαυτό τους, πως συμμετείχαν σε κάτι που αλλάζει τη ζωή τους. Για μας αυτό είναι που κάνει τον Άγιο Πρεκάριο, τη Serpica Naro, τους Imbattibili, να αξίζουν. Βασικά το όνομα που δίνουμε για όλες αυτές τις διαδικασίες είναι κοινωνικά μήντια. Αντι να πάμε στα καθεστωτικά μήντια ή να προσπαθούμε να παίξουμε τα αυτόνομα μηντια, πιστεύουμε πως αυτά τα εργαλεία είναι κοινωνικά μήντια. Ο Άγιος Πρεκάριος είναι ένα κοινωνικό μέσο γιατί ένωνε ανθρώπους που δεν γνώριζαν ο ένας τον άλλο. Δημιούργησε μια κοινωνική αντίληψη για κάτι εκεί οπου δεν υπήρχε τίποτα. Το ίδιο και η Serpica Naro, το ίδιο και οι Ιmbattibili. Τώρα που ξανακοιτάμε πισω, όλα αυτά δουλεύουν με τον ίδιο τρόπο. Ο μηχανισμός της συμμετοχής, της εμπλοκής, της ενεργοποίησης και του αγώνα είναι ο ίδιος. Και τα λέμε κοινωνικά μήντια.

Και τι σημαίνει Σερπικα Νάρο;

Η Σέρπικα Ναρο SERPICA NARO είναι μια πλαστή σχεδιάστρια. Είναι αναγραμματισμός του San Precario. Και ψάξαμε να βρούμε ένα όνομα που να ακούγεται σαν σχεδιάστρια μόδας. Έτσι φτιάξαμε το βιβλίο. Φτιάξαμε ψεύτικα ρούχα, ψεύτικες διαφημίσεις, ψεύτικα άρθρα σε εφημερίδες και τα στείλαμε στον οργανισμό της εβδομάδας μόδας λέγοντας πως “είναι μια νέα, αναδυόμενη, γιαπωνέζα, κουλ σχεδιάστρια που έρχεται για πρώτη φορά στο Μιλάνο και πρέπει να κάνετε κάτι, δεν μπορείτε να την αρνηθείτε ακόμα και αν είναι αργά”. Είπαν “έπρεπε να κάνετε την αίτηση χτες”, όμως τους παρακαλέσαμε και μιας και δείξαμε τόσο ενδιαφέρον για την εβδομάδα μόδας μας το επέτρεψαν, ήταν η τελευταία συμμετοχή. Ήταν η απόλυτη αντιστροφή. Κάναμε και πλαστό web magazine με συνέντευξη της Serpica Naro. Το άλλο μέρος της επιχείρησης ήταν να κάνουμε τους ανθρώπους να πιστέψουν πως θα κάνουμε μια δράση ενάντια στη Serpica Naro γιατί παρουσιάσαμε τη Serpica Naro ως δήθεν ριζοσπάστρια που ήθελε να κάνει επίδειξη σε κοινωνικά κέντρα, σε εναλλακτικούς χώρους κτλ. Διαδώσαμε πως αυτό είναι πόλεμος, πως θα κάνουμε φασαρία και θα καταστρέψουμε την επίδειξη. Ήρθαν όλοι, δημοσιογράφοι ήρθαν, άνθρωποι της μόδας ήρθαν, και ανακάλυψαν πως ήταν μια επίδειξη αυτοσχέδιων, χειροποίητων ρούχων της επισφάλειας. Ένα από τα ρούχα π.χ. ήταν 60 μπλουζάκια που μπορείς να βγάλεις ένα-ένα για κάθε μέρα που περιμένεις να πληρωθείς ή ρούχα για τα τηλεφωνικά κέντρα κτλ. Όλα έγιναν από αυτο-παραγωγή, από ανθρώπους που εμπλέξαμε στη διαδικασία. Συνομωσία, αυτό είναι.


Ονομάζεστε chainworkers αλλά με αυτά που κάνετε είστε περισσότερο brainworkers.


Όχι, πες το αυτό στον X που ξυπνάει κάθε πρωί για να μοιράσει αυτά τα κωλοπεριοδικά της μόδας…οκ, καταλαβαίνω τι θες να πεις, χρησιμοποιούμε το μυαλό μας…


Βασικά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν σε σουπερ-μαρκετ σε σκατοδουλειές και δεν χρησιμοποιούν τόσο τις κοινωνικές τους δεξιότητες ή τη φαντασία τους όπως π.χ. ένας γραφίστας που είναι προσωρινός. Αλλά μπορούμε να πούμε από τις δεξιότητες αν είναι brainworker, πως τελικά ορίζουμε ακριβώς τον brainworker;

Καταρχήν νομίζω πως υπάρχουν περισσότεροι brainworkers που δουλεύουν σε σκατοδουλειές σε σουπερ-μαρκετ επειδή δεν μπορούν να βρουν μια δουλειά, απ’ότι νομίζεις. Δεύτερον, συνομωσία σημαίνει πως ο καθένας συνεισφέρει τις δικές του δεξιότητες σε ένα γενικό σχέδιο. Δηλαδή δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτό που κάναμε (με τη Σερπικα Ναρο) αν δεν είχαμε τεχνικό που θα μπορούσε να κτίσει μια σκηνή από το τίποτα. Τους δίνεις μια έρημο και αυτοί το κάνουν σκηνή. Και δεν το κάνουν επειδή πληρώνονται αλλά επειδή νιώθουν ότι συμμετέχουν τη δεξιότητα τους σε μια γενική οπτική. Το ίδιο και με τους άλλους που κάνουν τα γραφιστικά σχέδια, είναι όπλα. Όταν μιλάς για σχέση και τη δύναμη της σχέσης, για αυτό μιλάς. Για ένα γενικό σχέδιο, που νιώθεις ότι πραγματικά παλεύεις για κάτι, που βάζεις ότι δεξιότητες είσαι. Και μερικές από αυτές τις εφευρισκεις, αν δεν τις εχεις τις εφευρίσκεις. Και μια ομάδα επισφαλών εργατών με τους οποίους κάνουμε καμπάνιες κτλ. εφεύραν. Δεν ήξεραν πως να κάνουν μια διαπραγμάτευση, με τίποτα, δεν ενδιαφέρονταν πως να διαπραγματευτούν τίποτα στη ζωή τους, και κατέληξαν να είναι οι μόνοι που μπορούν να μιλήσουν απέναντι στο αφεντικό τους, πήραν αυτό το ρόλο. Όλα συμβαίνουν γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ότι συμμετέχουν σε κάτι. Μερικές φορές χρησιμοποιούμε τη λέξη “συμμετενεργοποίηση” (particapactivation). Είναι ηλίθια λέξη, δεν τη γουστάρω. Αλλά βάζει τη συμμετοχή και την ενεργοποίηση, αυτή είναι η διαδικασία. Τώρα το ξέρουμε, μπορούμε να δούμε τα πράγματα που κάναμε και πως δούλεψαν, όταν όμως τα κάναμε ήταν απλά κάτι φυσικό.

Ίσως όταν ορίζεις τους επισφαλείς εργάτες και τους brainworkers, ίσως να είναι ένας χρήσιμος ορισμός (μεθοδολογικά), αλλά συχνά πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που απλά κάνουν διαφορετικό τύπο δουλειάς και όπου βρίσκονται χρησιμοποιούν διαφορετικού τύπου δεξιότητες που έχουν. Είναι περισσότερο ορισμός του τι δεξιότητες χρησιμοποιούν στη ζωή τους, οι συνθήκες τους ή οι συμπεριφορές τους, οι διαδικασίες που μπορούν να αναπτύξουν. Νομίζω είναι οι ίδιες και για τους δύο.


Blicero, τι βρίσκεται πίσω από το σλόγκαν, “δεν είμαστε μια high τάξη, δεν είμαστε μια low τάξη”…

…”είμαστε η νέα τάξη!” Αυτό προέρχεται από ένα booklet της Serpica Naro, ήταν αστείο, το να το λέει μια σχεδιάστρια μόδας είναι βλακεία, αλλά το να το λέει μια ομάδα αυτο-οργανωμένων εργατών σημαίνει κάτι.

Είπες προηγουμένως πως από την αρχή, άλλα τμήματα του κινήματος, κόμματα κτλ. ήρθαν στο mayday και συμμετείχαν. Ποιά είναι η σχέση σας γενικα, με όλες αυτές τις ομάδες που προσπαθούν να βγάλουν “υπεραξία” από αυτές τις δράσεις;


Κοίτα, το προβλημά μας είναι αυτό. Είμαστε βασικά, με όρους συμπεριφοράς, ελευθεριακοί. Θεωρούμε πως, στα πράγματα που κάνουμε, είναι καλό αν περισσότεροι άνθρωποι συμμετέχουν και αναγνωρίζουν την αξία τους και μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν. Εάν κάναμε τον Άγιο Πρεκάριο και αποφασίζαμε ποιός είναι καλό να το χρησιμοποίησει και ποιός όχι, δεν θα δούλευε. Γιατί έτσι ένας εργάτης θα ένιωθε πως θα πρέπει να μου ζητήσει άδεια για να φωτοτυπήσει την εικόνα του Αγίου. Όχι, είναι ελεύθερος να τη φωτοτυπήσει και να τη μοιράσει και τον προσκαλούμε να το κάνει αυτό. Από την άλλη φυσικά, πιο δομημένες πολιτικές οργανώσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό προς οφελός τους για να αποκτήσουν ορατότητα από κάτι που δουλεύει. Αλλά ειλικρινά πιστεύω πως η δύναμη των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων είναι κάτι πιο δυνατό από την εργαλειακή χρήση. Εννοω πως το έδαφος που αναπτύξαμε τον Αγιο Πρεκάριο, τη Serpica Naro κτλ., είναι πολύ δυνατό, πολύ βαθύ. Και ακόμα και αν είσαι πολύ καλά οργανωμένος και έχεις πολύ προσοχή από τα μήντια, γιατί μπορείς να πετύχεις πολυ μηντιακή προσοχή, δεν είναι εύκολο να κάνεις τους ανθρώπους να πιστέψουν πως ο Άγιος κτλ. ανήκουν σε σένα. Αυτό είναι που συμβαίνει, όλοι χρησιμοποιούν τον Αγιο Πρεκάριο, απο σωματεία της αυτονομίας μέχρι τους Dissobedienti, εμείς, απλοί εργάτες, όλοι, έτσι κανείς δεν μπορεί να τον ισχυριστεί ως δικό του. Αυτό είναι εντάξει για μας. Το όλο πρόβλημα είναι όταν θέλουν να κάνουν κάτι πολύ άσχημο. Εκεί χρειάζεται λιγάκι πολιτική στρατηγική. Π.χ. ήταν κάποτε που κάποιοι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τον Άγιο Πρεκάριο για να κατέβουν σε εκλογές. Και έπρεπε να ακολουθήσουμε μια πολιτική στρατηγική για να τους κάνουμε να καταλάβουν πως δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Γιατί άμα το κάνουν θα υπάρχουν μεγάλα προβήματα. Όχι γιατί θα πάμε να σπάσουμε πράγματα κτλ. δεν είμαστε σταλινιστές, αλλά γιατί θα βρούμε ένα τρόπο να πείσουμε όλους τους επισφαλείς ανθρώπους πως χρησιμοποιούν τη ζωή τους για να πάνε στο κωλοκοινοβούλιο.

Όπως τώρα με την Ελιά (Κεντροαριστερά)…

…είδες, δεν χρησιμοποιούν τον Άγιο! Χρησιμοποιούν τον όρο επισφάλεια γιατί όλοι το χρησιμοποιούν πια, αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον Άγιο, θα νευριάσει και θα τους καταραστεί! Είναι δύσκολο πρόβλημα, φέτος θα είναι περίπλοκο. Χρειάζεται να βρούμε ένα μηχανισμό μέσα από τον οποίο θα συνεχίσουμε με τη διαδικασία αυτο-οργάνωσης χωρίς να την αφήσουμε να καταστραφεί τελείως από την πολιτική των εκλογών.


Ποιά είναι η ιδέα πίσω από την Ευρωπρωτομαγιά (Euromayday);

Το mayday του 2004 προσπαθήσαμε να το κάνουμε ταυτόχρονα σε Μιλάνο και Βαρκελώνη. Ξεκινήσαμε από εκεί γιατί είχαμε καλούς φίλους στη Βαρκελώνη και ήρθαν στα προηγούμενα mayday και ξέραμε ο ένας τον άλλο, ξέραμε τι εννοούσαμε, τη διαδικασία που θέλαμε να ξεκινήσουμε. Ελπίζαμε πως θα είναι ικανοί να το επεκτείνουν στη Βαρκελώνη. Δεν πιστεύω πως δούλεψε πραγματικά αλλά προσπάθησαν. Η ιδέα ήταν στην αρχή, πως φυσικά πρέπει να μεγαλώσουμε, στην Ευρωπαϊκή Ένωση κτλ. αλλά κυρίως επειδή ο πολιτικός τόπος που πρέπει να λαμβάνεις υπόψιν δεν μπορεί να είναι μόνο εκεί που είσαι. Δηλαδή πρέπει να ξεκινήσεις από την τοπική σου κοινότητα, όσον αφορά τον αγώνα κτλ., αλλά πρέπει να έχεις μια οπτική που λαμβάνει υπόψιν τις μεγαλύτερες περιοχές στις οποίες βρίσκεσαι, και σε αυτή την περίπτωση είναι η Ευρώπη, ως γεωγραφικός όρος περισσότερο, όχι τόσο η Ευρώπη ως Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι θέλαμε να ξεκινήσουμε μια διαδικασία όπου επαφή-την-επαφή θα μπορούσαμε να αρχίσουμε ένα δίκτυο, με την ίδια βάση που ξεκινήσαμε το mayday εδώ, με την έμφαση στις σχέσεις, στην αυτο-οργάνωση, όχι μόνο ακτιβιστές κτλ. Το πρώτο mayday στη Βαρκελώνη πήγε καλά. Μετά τον επόμενο χρόνο, προσπαθήσαμε να πείσουμε άλλες ομάδες να κάνουν το ίδιο στις χώρες τους. Συνέβη στους Αυτόνομους Χώρους στο Λονδίνο όπου προτάθηκε να ξεκινήσει μια ευρωπαϊκή διαδικασία πρωτομαγιάς. Νομίζω, αλλά αυτό είναι προσωπική γνώμη, νομίζω πως αυτό ήταν διαφορετικό. Γιατί με αυτό τον τρόπο μόνο δομημένες ομάδες ενδιαφέρθηκαν για αυτό το κάλεσμα. Θα προτιμούσα μια πιο αργή διαδικασία στην οποία εμείς ή άλλοι, θα πήγαιναν να μιλήσουν σε ομάδες, σε μια πόλη, που τις ξέρουν και τις εμπιστεύονται και γνωρίζουν πως θα το κάνουν με την ίδια οπτική, να ξεκινήσουν δηλαδή τη διαδικασία του mayday. Αλλά ξεκίνησε με αυτό τον τρόπο και ξαφνικά ήταν 10 πόλεις που ήθελαν να το κάνουν. Συναντηθήκαμε και ξεκινήσαμε να μιλάμε για το ποιές είναι οι αρχές που καθοδηγούν την οργάνωση του mayday στο Μιλάνο. Απλά να μοιραστούμε κάτι που δουλεύει και εμπνέει τους άλλους. Πιστεύω πως κάποιοι το κατάλαβαν, άλλοι μάλλον όχι. Το ζουμί είναι πως αυτή η διαδικασία είναι πολύτιμη για να μιλήσεις για την επισφάλεια στο ευρωπαικό πολιτικό τοπίο, είναι σημαντική. Δεν νομίζω πως αναπτύχθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά είναι αυτό που είναι. Αν δεν προσπαθήσουμε να το κάνουμε καλύτερο…… είναι μια καλή ευκαιρία, δεν πρέπει να τη χάσουμε.


Το θέμα είναι πως βασικά υπάρχουν δύο ταχύτητες, η ιταλία είναι μια διαφορετική ιστορία, γιατί ξεκίνησε από εδώ, είναι μια διαφορετική διαδικασία, αλλά στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι κάτι πολύ πολύ νέο και υπάρχουν διαφορές στην κοινωνική σύνθεση της κάθε χώρας…


…ναι, την ίδια στιγμή υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα. Από τη μια πλευρά το πρόβλημα είναι ότι φυσικά ξεκινήσαμε 5 χρόνια πριν και έχουμε περισσότερη γνώση σε κάποια ζητήματα, όχι γνώση, μάλλον έχουμε περισσότερη εμπειρία.

Από την άλλη πλευρά, νιώθω πως οι άνθρωποι από την Ευρώπη δεν δίνουν έμφαση σε αυτή την εμπειρία, να προσπαθούν να καταλάβουν τι σημαίνει. Να την αναλύσουνε και να την τροποποιήσουνε σε κάτι που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στη χώρα τους. Νομίζω πως οι περισσότεροι θέλουν να συμμετάσχουν στο θεαματικό, και δεν αντιλαμβάνονται τα σημαντικά, όπως τα κοινωνικά μήντια, το ότι μιλάμε για επισφαλείς εργάτες, για αυτο-οργάνωση, το γεγονος πως εμπλέκει μη-ακτιβιστές. Αυτά είναι πράγματα που είπαμε την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε το ευρωπαϊκό δίκτυο της πρωτομαγιάς και συνέχεια τα λέμε αυτά, γιατι πραγματικά κάνουν τη διαφορά για την πρωτομαγιά, σε σχέση με ένα τυπικό συντονισμό για δράση την πρωτομαγιά. Εννοώ πως είναι πολλά χρόνια που καλείται πρωτομαγιάτικη δράση, δεν είναι κάτι νέο, αλλά η διαδικασία που προσπαθούμε να κάνουμε είναι νέα επειδή υπάρχουν όλα αυτά που προανέφερα- εμπλέκει μη-ακτιβιστές με ενεργο και συμμετοχικό τρόπο, εμπλέκει δημιουργικές διαδικασίες κοινωνικών μήντια, “συνωμοσία” και σχέση και ενεργοποίηση νέων ομάδων ανθρώπων για αγώνα, είναι αυτοοργανωμένο και μιλά σε ένα νεο – όχι ομοιογενές- αλλά υπαρκτό υποκείμενο, τους επισφαλείς εργάτες. Νομίζω πως όποιος θέλει να συμμετέχει στο mayday θα πρέπει να ξέρει πως συμμετέχει σε κάτι με αυτά τα χαρακτηριστικά. Αλλά δεν ξέρω αν είναι πάντα ξεκάθαρο. Άρα καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια διπλή ταχύτητα από τη μια μεριά, αλλά καταλαβαίνω και από την άλλη μεριά ότι κάποιος μπορεί να είναι οκ με τη διπλή ταχύτητα γιατί θέλει να κάνει τη δική του διαδικασία σε κάτι που δεν είναι το mayday parade, είναι κάτι άλλο. Είναι οκ, αλλά δεν πιάνει την πλούσια πλευρά της εμπειρίας μας. Και όσο και να εξηγούμε, και να σημειώνουμε…ε δεν μπορούμε να διαφεντεύσουμε τους άλλους να σκεφτούν όπως θα θέλαμε.


Μια δύσκολη ερώτηση…την προηγούμενη φορά που διοργανώθηκε κάτι σε όλη την Ευρώπη, ή και παγκόσμια, ήταν με το κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Πιστεύεις ότι οι ομάδες που ήρθαν σήμερα έχουν αναλύσει αυτή την εμπειρία και έχουν μάθει από αυτό για να πάνε στο επόμενο βήμα; Ή είμαστε πάλι στο σημείο μηδέν και ξεκινάμε από την αρχή;


Δεν ξέρω, κοίτα, οι Chainworkers ποτέ δεν συμμετείχαν ενεργά, ως συλλογικότητα, στο κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Καθένας από τους
Chainworkers συμμετείχε. Εγώ ήμουν εκεί ως Indymedia, άλλοι ήταν εκεί με άλλες ομάδες κτλ. Ενώ πολλές ομάδες που είναι τώρα στη διαδικασία της ευρωπρωτομαγιάς, συμμετείχαν άμεσα στο κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Και αυτή είναι μια άλλη όψη του προβλήματος των “δύο ταχυτήτων” για το οποίο λέγαμε. Γιατί εμείς σαν Chainworkers, σαν συλλογικότητα, καταφέραμε, προσπαθήσαμε, μάθαμε να κάνουμε πολιτική χρησιμοποιώντας ένα τελείως διαφορετικό μοτίβο από αυτό των τυπικών κινημάτων, αντι-παγκοσμιοποίησης κτλ. Και αυτό που πετύχαμε με το mayday parade, μέρος του δηλαδή, προέρχεται από το μη-τυπικό μοτίβο. Στην Ευρωπρωτομαγιά αυτό το μη-τυπικό μοτίβο συναναστρέφεται με πιο τυπικά μοτίβα των δομημένων ομάδων που συμμετέχουν σε μια ευρεία γκάμα διαφορετικών κινητοποιήσεων. Αυτός ίσως είναι ένας λόγος που η διαδικασία της Ευρωπρωτομαγιάς δεν είναι ακριβώς αυτή που θα θελα. Νομίζω πως η κινητοποίηση της αντι-παγκοσμιοποίησης είναι ενδιαφέρον και ακόμα και τώρα πιστεύω πως είναι σημαντικό να δείξεις ότι υπάρχει σύγκρουση απέναντι στο γεγονός πως κάποιες ομάδες ανθρώπων προσπαθούν να καθορίσουν τις ζωές μας κτλ., αλλά, το είδος της κινητοποίησης που κάνεις για ένα τέτοιο πράγμα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που κάνεις για το mayday. Δεν είναι καλύτερο ή χειρότερο, είναι απλά διαφορετικό, γιατί σε αυτές τις αντι-Συνόδους υπάρχει η πιθανότητα για άμεση σύγκρουση και υπάρχει κάποιος αποφασισμένος να δείξει στις υπερδυνάμεις πως δεν πηγαίνουν όλα κάλα. Ενώ το mayday parade δεν είναι φτιαγμένο για να δείξει αυτό αλλά για να δείξει τους καθημερινούς αγώνες, να κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν πως μπορούν να έχουν ένα κοινό φαντασιακό, να νιώθουν πως είναι μέρος του ίδιου προβλήματος και να μοιράζονται ιδέες για λύσεις. Είναι μια ριζοσπαστικά διαφορετική διαδικασία. Για αυτό νομίζω ότι πρέπει να αναλύεται από δύο διαφορετικές οπτικές. Και το γεγονός πως οι ομάδες που συμμετέχουν δεν το κάνουν …αυτό μπορεί να είναι μέρος της μη-τέλειας διαδικασίας της Ευρωπρωτομαγιάς.

Ποια είναι τα πλάνα για φέτος;


Τι περιμένω για την επόμενη Ευρωπρωτομαγιά; Η προτασή μας ήταν σταθερή (στη διεθνή συνέλευση), το να γίνει μια συνέντευξη τύπου είναι οκ, νομίζω πως μια κοινή ορατότητα είναι κάτι καλό. Αλλά αυτό που κάναμε πρώτα ήταν να κάνουμε μια συνέλευση με όλες τις ομάδες των Imbattibili, ομαδες εργατών, κοινωνικοί χώροι, χαλαρές ομάδες ανθρώπων που αυτο-οργανώνουν μια γειτονιά κτλ. Συναντηθήκαμε με όλους αυτούς και είπαμε “είναι η δική σας πρωτομαγιά, δεν θέλουμε να πάμε σαν
Chainworkers που κάνουν διεθνές σχέσεις κτλ.”. Θέλαμε όλες τις διαφορετικές ομάδες των Ιmbattibili να συμμετέχουν στη (διεθνή) συνέλευση, να μην είναι μόνο ακτιβιστές, να είναι ένα ευρύτερο κοινό. Βασικά κάποιοι από αυτούς ήρθαν, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για μας. Στη συνέλευση με τους Imbattibili μιλήσαμε για το πως μπορούμε να κάνουμε μια πρόταση για μεγαλύτερη δημοσιότητα σε αυτή την ευρωπαική διαδικασία που χτίζουμε. Μετά από πολύ συζήτηση και σκέψη μας ήρθε αυτή η ιδέα (ΣτΜ- “ο τροχός της ατυχίας” σε αναλογία με το γνωστό «τροχό της τύχης», δειτε παρακάτω). Εμένα αυτό που με παρεξένεψε ήταν το ότι όταν είπαμε αυτή την ιδέα με τους Ιmbattibili υπήρχε ενθουσιασμός, “ναι, μπορούμε να κάνουμε αυτό και αυτό κτλ”, ενώ σήμερα (ΣτΜ- στη διεθνή συνέλευση της Ευρωπρωτομαγιάς) όταν το είπαμε…όλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν αν αυτό είναι μέσα ή έξω από τα δικά τους σχέδια. Και αυτό χάλασε τα πάντα. Ελπίζω πως αύριο θα έχουμε μια καλύτερη κουβέντα.

Η ιδέα δεν ήταν τέλεια, αλλά ήταν ένας τρόπος για να χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία των κοινωνικών μηντια και για την Ευρωπρωτομαγια. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να εκθέσουμε τους ανθρώπους που ξεκινούν την “επισφαλοποίηση” (precarization) ως στόχο σε μια “επισφαλή” δράση. Όπως το λέμε στην Ιταλία, “κάντε επισφαλείς αυτούς που μας κάνουν επισφαλείς” (precarize the precarizers). Σκεφτήκαμε να θέσουμε 10 ή 20 ή 30 στόχους κτλ, εταιρείες, θεσμούς, ό,τιδήποτε, και μετά να προσκαλέσουμε όλους από την Ευρώπη να κάνουν δράσεις εναντίον τους, μπορεί να μην είναι δράσεις, μπορεί εργάτες από έναν στόχο να θέλουν να κάνουν μια απεργία ή να μπλοκάρουν ή ότιδήποτε, κάποιος δεν χρειάζεται να είναι στη συνέλευση για να ενεργοποιηθεί. Και δεν χρειάζεται να είσαι ακτιβιστής, μπορείς να φτιάξεις και να μοιράσεις ένα φυλλάδιο που να λέει όσα στραβά γίνονται με αυτή την εταιρεία, θεσμό κτλ. Ύστερα θα προσπαθήσουμε να έχουμε ένα top ten όλων αυτών που συνέβησαν στους στόχους, να διαλέξουμε τα κορυφαία τέσσερα, και μετά να κάνουμε μια μεγάλη μηντιακή στιγμή όπου θα γυρίσουμε τον “τροχό της ατυχίας”- απευθείας συνδέσεις με διαφορετικές πόλεις θα λένε “μήπως θα είναι αυτός ο άτυχος;” ξέρετε, αυτά…. Στο τέλος θα γυρίσουμε τον τροχό και όλοι οι δημοσιογράφοι θα κοιτούν τον τροχό και θα λένε “ποιός θα είναι αυτός που θα καταστραφεί από τους επισφαλείς φέτος;” κτλ. Και όταν επιλεγεί ο στόχος θα πούμε πως “όλο το δίκτυο της Ευρωπρωτομαγιάς θα επιτεθεί στον στόχο από τώρα και μέχρι την πρωτομαγιά!” Τότε δεν θα ανοίξουν για 5 μέρες (γέλια)…εννοώ πως το σημαντικό δεν είναι αν θα γίνει αλλά αν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι θα γίνει. Αυτή είναι μια διαδικασία που μπορεί να εμπλέξει μη-ακτιβιστές, που είναι αστεία και που όλοι μπορούν να πουν “ναι, οκ, και εγώ μπορώ να κάνω κάτι ενάντια σε αυτή την εταιρεία, να τραβήξω κάποια καλώδια, ένα μικρό σαμποτάζ... Αλλά αυτό μετράει για το chart, άρα συμμετέχω στο chart, άρα συμμετέχω στο δίκτυο της Eυρωπρωτομαγιάς. Είναι μια πρόχειρη ιδεά, ίσως πρέπει να την επανακαθορίσουμε…μάλλον δεν την εξηγήσαμε καλά στη (διεθνή) συνέλευση. Αν πάντως “ο τροχός της ατυχίας” ισχύσει, τότε εκείνο το πρωί της πρωτομαγιάς θα γίνουν δράσεις και ο κόσμος που συνδέθηκε χαλαρά με αυτό θα έρθει στην Ευρωπρωτομαγιά και ίσως σε μια πόλη που πέρσι είχες 1000 ακτιβιστές φέτος να έχεις 3000 άτομα, 2000 που δεν είναι ακτιβιστές. Είναι ένα μικρό βήμα αλλά είναι ένα βήμα, πρέπει να το κτίσεις σιγά, δεν μπορείς να το κτίσεις με τη μια. Κάναμε 5 χρόνια για φτάσουμε στις 100 χιλιάδες, κάποιος πρέπει να περιμένει μερικά χρόνια για να δει κάποιες χιλιάδες να έρχονται στο mayday…

Νομίζω πως το πιο σημαντικό πράγμα είναι το να συνεχίζει ο αγώνας. Να μην είναι μόνο κάτι που συμβαίνει την πρωτομαγιά, αλλά μετά από αυτή οι άνθρωποι να εμπνέονται, να προσπαθούν να αυτο-οργανωθούν στις δουλειές τους…

…ναι, αυτό είναι το νόημα. Αν θέλαμε να κάνουμε απλά ένα πάρτι, θα κάναμε…θα κάναμε κατάληψη σε ένα εγκατελλειμένο εργοστάσιο…το νόημα είναι να πείσεις τους ανθρώπους να παλέψουν για να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη…

Ποιά είναι η σχέση με τους αγώνες που έρχονται από ανθρώπους που δεν μπορούμε να τους πούμε κατά κάποιο τρόπο επισφαλείς, που ίσως έχουν μονιμες δουλειές. Το λέω γιατί μερικές φορές, παρακολουθώντας τη συζήτηση στην ηλεκτρονική λίστα, βλέπουμε μια διαίρεση μεταξύ του μόνιμου εργάτη και του επισφαλή εργάτη. Μιλώντας προσωπικά, νομίζω πως το θέμα δεν είναι να δημιουργήσουμε μια διαίρεση αλλά να βρούμε την κοινότητα, να βρούμε το κοινό, τον κοινό αγώνα. Δεν ξέρω ποιά είναι η κατάσταση στην Ιταλία βασικά σε αυτό…

…βασικά στην Ιταλία οι μόνιμοι ολοένα γίνονται επισφαλείς. Ένα πράγμα που είπαμε πριν δυο-τρεις μέρες είναι το ότι για μας, η επισφάλεια είναι η “λάθος” συνθήκη. Ακόμα και αν εχεις μια μόνιμη δουλειά και το νοίκι σου είναι τα 2/3 του μισθού σου, δεν θα έλεγα ότι δεν είσαι επισφαλής γιατί δεν έχεις αρκετά χρήματα για διατροφή. Η’ δεν θα έχεις διατροφή ή δεν θα έχεις σπίτι. Και στις δύο περιπτώσεις δεν νιώθεις καλά. Το ζήτημα είναι πως δεν είναι η μονιμότητα της δουλειάς σου που σε κάνει επισφαλή ή όχι…γενικά οι μόνιμες εργασίες εξαφανίζονται λόγω της αναδιάρθρωσης της αγοράς εργασίας. Θα πάρει μερικά χρόνια αλλά στο τέλος δεν θα είναι καμμία. Για αυτό πρέπει να σκεφτείς μορφές αγώνα και εργατικών δικαιωμάτων που μπορούν να εφαρμόσουν στους επισφαλείς εργάτες. Γιατί αυτοί θα είναι η νόρμα. Δεν πιστεύω πως όταν έγιναν οι μέγαλοι εργατικοί αγώνες το 50-60-70, έγιναν μόνο για τα εργατικά δικαιώματα. Θέλαν κάτι περισσότερο. Αλλά τα δικαιώματα που κέρδισαν ήταν χρήσιμα, κερδίσαμε από αυτά, και τώρα που τα αφαιρούν το νιώθουμε. Νομίζω το ίδιο θα γίνει με τους αγώνες των επισφαλών. Φυσικά οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται κάτι άλλο. Δεν ονειρεύονται ένα Κράτος που θα ρυθμίζει τέλεια την επισφαλή εργασία τους. Αλλά είναι σίγουρο πως το ελάχιστο που μπορούν να καταφέρουν είναι να παλέψουν για κάποια δικαιώματα που θα κάνουν τη ζωή τους λιγότερο σκατά. Ότι κάποια πράγματα μπορούν να είναι εγγυημένα για αυτούς. Το ότι θα μπορούν να αρρωστήσουν χωρίς να ανησυχούν αν θα έχουν λεφτά (γιατί αν αρρωστήσουν δεν θα τους πληρώνουν). Αν μείνουν έγγυες ή αν θέλουν να κάνουν μια απεργία ή να διαμαρτυρηθούν, να μπορούν να το κάνουν και όχι απλά να απολύονται. Είναι σκατά, φαίνεται ότι πάμε πίσω 30 ή 40 χρόνια. 30 ή 40 χρόνια δεν τα σκεφτονταν και οι καπιταλιστές αυτά, οι εργάτες πάλευαν σκληρά για να τα κερδίσουν. Τώρα τα χάνουμε και θα πρέπει να κερδίσουμε κάτι ανάλογο για τους επισφαλείς εργάτες. Φυσικά δεν είναι επαναστατικό αλλά είναι το μίνιμουμ για το οποίο μπορούμε να αγωνιστούμε, το μίνιμουμ. Έπειτα, αν υπάρχει χώρος για περισσότερα, θα προσπαθήσουμε φυσικά να πάρουμε περισσότερα. Θα πρέπει να το αλλάξουμε (την επισφάλεια) με ένα τρόπο που ανοίγει περισσότερα πράγματα, παρά “το πήραμε, αυτό είναι”. Νομίζω το ίδιο ήταν και για τους εργάτες πριν 40 χρόνια. Πάλεψαν για κάτι καλύτερο, πήραν ότι πήραν, δεν ήταν το καλύτερο αλλά κάτι ήταν. Και πρέπει να φτάσουμε το “κάτι είναι”. Ίσως μετά πάρουμε περισσότερα. Αυτή τη στιγμή δεν είμαστε καθόλου κοντά στο “κάτι είναι”. Είμαστε πολύ πίσω από αυτό.

Κάτι ακόμα, πως διαλέξατε αυτή τη μορφή δράσης, το parade;

Γιατί τα τυπικά mayday ήταν βαρετά, οι άνθρωποι δεν έρχονταν σε αυτά. Ούτε στις άμεσες δράσεις ερχόνταν, δεν ξέρει ο καθένας πως να σπάσει μια βιτρίνα ή δεν θέλει. Είναι θεαματικές (οι άμεσες δράσεις), δεν είμαι εναντίον τους αλλά αν το νόημα είναι να εμπλακούν μη-πολιτικοποιημένοι άνθρωποι, δεν θα δουλέψει. Για αυτό πρέπει να βρούμε ένα ενδιαφέρον, ενεργητικό, συμμετοχικό τρόπο. Και τα παρτι είναι το καλύτερο. Κινούμενα πάρτι για να έρθουν περισσότεροι άνθρωποι. Και θέλουμε οι άνθρωποι να περνάν καλά, να είναι χαρούμενοι που είναι εκεί. Να έρθουν σε επαφή με αυτά που λέμε, που λέμε με τα μικρόφωνα, τα φυλλάδια που δίνουμε, να έρθουν και να ρωτήσουν τι είναι αυτό και να μιλήσουμε “ε, δουλεύω σε ένα σουπερ-μάρκετ και είναι σκατά”. Αυτό συμβαίνει και αποδεικνύεται αποτελεσματικό.


Το parade ήταν κάτι που εσείς το φέρατε.


Όχι, parade γίνονταν από παλιότερα σαν πρακτική. Απλά ήταν αναγκαίο να κάνεις μια διαφορά με την πρωτομαγιά που έκαναν στη Ρώμη τα επίσημα συνδικάτα με τους ανθρώπους που απλά περπατούν και μετά να πηγαίνουν σε μια μεγάλη πλατεία να ταϊζουν περιστέρια και να βλέπουν παθητικά τη συναυλία των “καλύτερων Ιταλών συνθετών” κτλ. Θέλαμε κάτι που οι άνθρωποι θα ένιωθαν πιο ζωντανό. Και το parade δούλεψε.

Αναφέρεται στο Il postello, ένα αυτό-διαχειριζόμενο hostel που στεγάζεται μέσα στον ευρύτερο χώρο του κοινωνικού κέντρου.

Στο παρόν κείμενο, οι chainworkers μεταφράζονται ως «εργάτες-αλυσίδα» έτσι ώστε να μην μπερδεύονται με τη συλλογικότητα Chainworkers. Δεν εννούνται οι παραδοσιακοί «εργάτες-αλυσίδα» του δευτερογενή τομέα, αυτοί που δουλεύουν στα εργοστάσια, αλλά οι «απόγονοι τους» θα λέγαμε, οι εργάτες του τριτογενή τομέα που δουλεύουν σε μεγάλους χώρους. Ο όρος «αλυσίδα» έχει διττή έννοια-αναφέρεται και στον τρόπο παραγωγής αλλά και στον τόπο.

Όσον αφορά τον τρόπο, ο όρος αναφέρεται σε εργάτες του τριτογενή που δουλεύουν ελάχιστα πιο ευέλικτα από το ταιηλορικό μοτίβο. Η δουλειά τους βρίσκεται σε συνεχή επίβλεψη και πρέπει να ακολουθούν «παραγωγικές νόρμες», από το τι φτιάχνουν (π.χ. ένα κλαμπ σάντουιτς σε συγκεκριμένο χρόνο) μέχρι το πώς φέρονται (πάντα χαμόγελο όταν μπαίνει ο πελάτης) κτλ. Η εργασία τους περιλαμβάνει και κάποιες τεχνικές και πληροφοριακές δεξιότητες αλλά και συναισθηματικές, κοινωνικές δεξιότητες. Η εργασία τους θυμίζει ακόμα περισσότερο τον εργάτη-αλυσίδα του εργοστασίου αν σκεφτούμε ότι έχουν φυσική εγγύτητα με άλλους εργάτες, είναι κρίκοι μιας αλυσίδας παραγωγής σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Πολλοί από τους συναδέλφους τους, ακόμα και αν κάνουν σχεδόν το ίδιο πράγμα, έχουν διαφορετικό εργασιακό καθεστώς, έτσι ώστε να υπάρχουν διαιρέσεις μεταξύ τους. Η εργασία τους είναι γενικά υποτιμημένη, θεωρούνται εύκολα αναλώσιμοι και ανταλλάξιμοι από τις εταιρείες. Συχνά τα ωράρια και οι βάρδιες τους έχουν ευελιξία, αλλά αλλάζουν και απροειδοποίητα. Η θέση τους είναι κρίσιμη για τη ροή, διανομή, κατανάλωση των προϊόντων και υπηρεσιών.

Όσον αφορά τον τόπο, ο όρος αναφέρεται περισσότερο στους εργάτες των μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων, αποθηκών, εταιρειών κτλ. Εκεί που επικρατεί περισσότερο, σε σχέση με το μικρομάγαζο, ο βιομηχανικός τρόπος παραγωγής (αλυσίδα). Θα πρέπει εδώ να πούμε πως στη Δυτική Ευρώπη οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων και εταιρειών έχουν εξαπλωθεί σε κάθε τομέα πολύ περισσότερο απ’ότι στην Ελλάδα, τα μικρομάγαζα είναι δηλαδή λιγότερα. Εν κατακλείδι, ο όρος chainworkers είναι κάπως γενικός αλλά αναφέρεται περισσότερο σε αυτούς που δουλεύουν σε αλυσίδα (τρόπος παραγωγής), σε μια αλυσίδα (τόπος παραγωγής). Σκεφτείτε τους εργάτες των μεγάλων πολυκαταστημάτων, σούπερ-μάρκετ, αποθηκών, τηλεφωνικών κέντρων κτλ. Kύρια Πηγή: Precarious Lexicon (Alex Foti), από το περιοδικό Greenpepper, τεύχος Precarity, 2005.

IWW είναι οι Ιndustrial Workers of the World (βιομηχανικοί εργάτες του κόσμου, γνωστοί και ως Wοbblies), ένα ριζοσπαστικό συνδικάτο βάσης που ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το 1905. Εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει αλλά τα «χρυσά» του χρόνια ήταν στις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα.

Σύμφωνα με την Istat (στοιχεία 2005) υπάρχουν στην Ιταλία 37 διαφορετικού τύπου επισφαλή συμβόλαια, άτυπα ονομάζονται εν συγκρίσει με την τυπική «μόνιμη και σταθερή» εργασία. Ακόμα, από το 1996 εως το 2004, την εποχή δηλαδή που δημιουργήθηκαν οι Chainworkers, ο αριθμός αυτών των συμβολαίων υπερδιπλασιάστηκε και οι επισφαλείς εργάτες, από 1.580.000 έγιναν 3.450.000, το 38% του εργατικού δυναμικού (ο Blicero μάλλον υπερβάλλει λιγάκι για το «σχεδόν 50%»). Τα άτυπα συμβόλαια όμως υπερβαίνουν το 60% για τους νέους εργαζόμενους. Πήγη: Kείμενο που δόθηκε δικτυακά στο δίκτυο της Ευρωπρωτομαγιάς από τον καθηγητή Andrea Fumagalli.

Όρος, που όπως ο brainworker, αναφέρεται περισσότερο σε αυτούς τους εργάτες που κάνουν γνωστικές εργασίες, που δίνουν αυτό που παράγουν στον εργοδότη τους είτε για ένα αντίτιμο είτε για ένα σταθερό μισθό. Έχουν διαφορετική σχέση με το προϊόν της δουλειάς τους αφού είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της φαντασίας, γνώσης, γλώσσας, συναισθημάτων τους. Συχνά δουλεύουν πιο αυτόνομα και ευέλικτα από τους chainworkers και η δουλειά τους δεν θεωρείται υποτιμημένη. H αξία της δουλειάς τους πολλαπλασιάζεται λόγω επισήμων και ανεπισήμων πληροφοριακών, πολιτισμικών, οικονομικών δικτύων που συνήθως ελέγχονται από τους εργοδότες. Σκεφτείτε τους εργάτες στην έρευνα, στις διαφημιστικές εταιρείες, στην εκπαίδευση, στα μήντια. Πολλοί από αυτούς τους εργάτες, για μια ποικιλία λόγων όπως η σχέση με το προϊόν ή η κάπως καλύτερη αμοιβή τους ή πολιτισμικοί λόγοι («δεν είναι cool να είσαι εργάτης») κ.α. , έχουν ισχνή εργατική ταυτότητα, δυσκολεύονται να δουν τον εαυτό τους ως εργάτες ακόμα και αν ο χρόνος εργασίας αποικιοποιεί πολύ περισσότερο τον «ελεύθερο» τους χρόνο ή ακόμα και αν βρίσκονται σε εργασιακά περιβάλλοντα που το ταιηλορικό μοτίβο οργάνωσης της εργασίας είναι ξεκάθαρο. Κύρια Πηγή: PrecariousLexicon (Alex Foti), από το περιοδικό Greenpepper, τεύχος Precarity, 2005.

Οι αφίσες έλεγαν «σήμερα επισφαλεία, αύριο δουλειά», μια προσπάθεια της κεντροαριστεράς να αφομοιώσει το ζήτημα της επισφαλείας.

H Ζωή και τα Πάθη του Άγιου Πρεκάριου

H Ζωή και τα Πάθη του Άγιου Πρεκάριου

On the Life and Deeds of San Precario, Patron Saint of Precarious Workers and Lives

(στη ζωή και τα πάθη του Άγιου Πρεκάριου, Αγίου Προστάτη των Πρεκάριων και των ζωών)

Marcello Tarì and Ilaria Vanni

μετάφραση: leetseri

«Είμαστε η μετά-σοσιαλιστική και μετά-ψυχρoπολεμική γενιά. Η γενιά μετά το τέλος των κάθετων γραφειοκρατιών και η γενιά του πληροφοριακού ελέγχου. Είμαστε μια παγκόσμια και νεοευρωπαϊκή κίνηση, η οποία φέρει στο προσκήνιο την δημοκρατική επανάσταση που ξεκίνησε το 1968 και τη μάχη ενάντια στη νεοφιλελεύθερη δυστοπία που βρίσκεται στην αιχμή της σήμερα. Είμαστε οικο-ακτιβιστές και ακτιβιστές των media, είμαστε οι απελευθερωτές του διαδικτύου και ριζοσπάστες των μητροπολιτικών αστικών χώρων, είμαστε η αμφιφυλόφιλη μετάλλαξη του παγκόσμιου φεμινισμού, είμαστε οι hackers της φρικτής πραγματικότητας. Είμαστε οι αφυπνιστές (αγκιτάτορες) του πρεκαριάτου και οι αντάρτες της διανοητικής εργασίας. Είμαστε αναρχοσυνδικαλιστές και μετα-σοσιαλιστές. Είμαστε όλοι μετανάστες που ψάχνουν για μια καλύτερη ζωή. Και δεν αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας σ΄ εσάς με την καταθλιπτική και τετράγωνη πολιτική σκέψη που ήδη νικηθήκατε τον 20ο αιώνα. Δεν αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας στην αριστερά της Ιταλίας.»

Manifesto Bio/Pop del Precariato Metroradicale

Από τον Φεβρουάριο του 2004 ο άγιος Πρεκάριος, προστάτης άγιος των πρεκάριων, των προσωρινών, των ευέλικτων, των ημιαπασχολούμενων, των περιστασιακά εργαζόμενων έχει εμφανιστεί σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας. Ο άγιος Πρεκάριος εμφανίζεται σε δημόσιους χώρους σε εκδηλώσεις , πορείες, διαδηλώσεις, σε φεστιβάλ ταινιών, σε παρελάσεις μόδας, και, αφού είναι ένας άγιος, σε τελετές. Συχνά πραγματοποιεί και θαύματα. Αν και οι πρώτες εμφανίσεις του αγίου καταγράφονται μόλις στις 29 Φεβρουαρίου του 2004, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα οι μορφές του έχουν πολλαπλασιαστεί και παρουσιάζεται σε διάφορες μεταμφιέσεις. Δίκαιος στις επιλογές του, ο άγιος Πρεκάριος δεν παίρνει το μέρος μιας κατηγορίας επισφαλώς εργαζόμενων εις βάρος μιας άλλης και μπορεί να εμφανιστεί σε supermarket των αστικών περιφερειών, στα βιβλιοπωλεία ή, πιο γκλαμουραρισμένος, στο φεστιβάλ ταινιών της Βενετίας. Ο άγιος Πρεκάριος είναι επίσης διαφυλετικός (transgender), και έχει εμφανιστεί και ως θηλυκός άγιος. H “λατρεία” έχει εξαπλωθεί ταχύτατα και έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας ευδιάκριτης και πολύχρωμης εικονογραφίας, αγιογραφίας και τελετουργικών. Ακολουθώντας την ιταλική καθολική παράδοση να περιφέρονται τελετουργικά αγάλματα αγίων σε δημόσιους χώρους, η λατρεία του άγιου Πρεκάριου λειτουργεί την ίδια στιγμή ως μια παρεκτροπή, ως μια Προσωρινή Αυτόνομη Ζώνη (ΤΑΖ), ως καρναβάλι. Αυτή είναι, επίσης, μια τακτική που στοχεύει να γίνουν ορατά τα ζητήματα που εμφανίζονται εξαιτίας της αυξανόμενης επισφάλειας του εργατικού δυναμικού. Σε ένα άλλο επίπεδο μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος μυθοπλασίας. Η ιστορία του άγιου Πρεκάριου, οι απαρχές της, οι μεταμορφώσεις και η διάδοσή της, έχουν εισαχθεί εδώ στο παιχνίδι προκειμένου να ερευνηθεί η τρέχουσα πολιτική της επισφάλειας στην Ιταλία.

Είναι αναγκαίο εδώ να τονιστεί ότι οι λέξεις “πρεκάριος- πρεκάριτι -πρεκαριάτο” είναι μια γλωσσική επινόηση, η οποία τον τελευταίο χρόνο έχει διαδοθεί από την Ιταλία και την Ισπανία σε όλα τα ευρωπαϊκά δίκτυα που εμπλέκονται σε μία αντανάκλαση της προσωρινότητας. Εκτοπίζοντας τους γνωστότερους όρους “ευελιξία-ευέλικτοι εργαζόμενοι”, η εισαγωγή των “πρεκάριος- πρεκάριτι -πρεκαριάτο” σηματοδοτεί την εμφάνιση αγώνων που ιδρύουν μια νέα ορολογία και ένα νέο φαντασιακό, από τα οποία, στη συνέχεια, νέα δικαιώματα έρχονται στο φως. Η ιταλική έκφραση esercizio del comune (άσκηση πάνω στην έννοια του κοινού) δείχνει τις πολύπλευρες καινοτομίες στην παραγωγή πολιτικής υποκειμενικότητας, που εμφανίζονται όχι μόνο με άμεσες ενέργειες, άλλα και σαν επινοήσεις που δημιουργούνται «από κοινού» σε γλωσσικό και συμβολικό επίπεδο. Η εμφάνιση μίας νέας ορολογίας υπογραμμίζει την κεντρική σημασία της επικοινωνίας στη σύγχρονη κοινωνία και παράλληλα τονίζει ότι κάθε “νέο δικαίωμα” χρειάζεται μια “νέα γλώσσα”, επειδή δημιουργείται ένα νέο πολιτικό υποκείμενο το οποίο εκφράζει τα δικαιώματα αυτά.

Ο άγιος Πρεκάριος λειτουργεί σαν ένας ρητορικός μηχανισμός ο οποίος προκαλεί δημόσια συζήτηση γύρω από τις αλλαγές στις συνθήκες και στις μορφές εργασίας, εστιάζοντας στη μετατόπιση από τις μόνιμες θέσεις εργασίας στους επισφαλείς (στα ιταλικά precario/a) τρόπους απασχόλησης. Αυτή η αλλαγή, κοινή και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ιδιαίτερα τη Γαλλία και την Ισπανία, απέκτησε μια τραυματική ποιότητα στην Ιταλία, όπου το il posto fisso (μια μόνιμη θέση εργασίας) ήταν ένα από τα δόγματα του μεταπολεμικού φαντασιακού. Μία μόνιμη θέση πλήρους απασχόλησης θεωρούνταν η τυπική εργασιακή μορφή. Ενάντια σ’ αυτόν τον κανόνα ένας νέος γραφειοκρατικός ορισμός έπρεπε να δημιουργηθεί, για να περιγράψει την αυξανόμενη ποικιλία των περιστασιακών εργαζόμενων, που δεν μπορούσαν να ενταχθούν στην τυπική εργασιακή μορφή. Είναι χρήσιμο εδώ να θυμηθούμε ότι στην Ιταλία δεν υπάρχει κανένα αντίστοιχο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, όπως παρουσιάζεται στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες. Τα χάσματα μεταξύ του τέλους ενός συμβολαίου εργασίας και της αρχής ενός καινούριου είναι απλώς περίοδοι μηδενικών εσόδων. Οι μετα-φορντικές γενιές δεν αναζητούν απαραίτητα μία μόνιμη θέση. Ομοίως, δεν επιθυμούν αναγκαστικά μια θέση για όλη τους τη ζωή. Από την μια πλευρά έχουν ενστερνιστεί την έννοια της “άρνησης της εργασίας” που υποστήριξαν τα κινήματα της δεκαετίας του ΄70, από την άλλη πλευρά έχουν αναπτύξει την ιδέα μιας εργασίας επικεντρωμένης στην έννοια της “ελεύθερης ευελιξίας”: ευελιξίας ελευθερωμένης από τον μισθό και τον έλεγχο του καπιταλισμού. Από την πλευρά αυτή, μία από τις κύριες επιδιώξεις του Άγιου Πρεκάριου είναι η “flexicurity”- ευέλικτη ασφάλεια: μία νέα μορφή ευημερίας η οποία προστατεύει τους εργαζόμενους χωρίς να αποκηρύσσει την ευελιξία.

Η οργάνωση του εργασιακού χώρου στην Ιταλία με βάση την περιστασιακή απασχόληση δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Η νέα νομοθεσία του 1984 επέκτεινε την πιθανή εφαρμογή των συμβάσεων μερικής απασχόλησης (legge 863), ενώ άλλη νομοθεσία το 1987 (legge 56) καθιέρωσε τις συμβάσεις προκαθορισμένων όρων (Fumagalli, 2003). Το 1987 το pacchetto Treu (The Treu Package, όπως ονομάστηκε από τον κεντροαριστερό κυβερνητικό εκπρόσωπο εργασιακών σχέσεων εκείνης της περιόδου) εισήγαγε και καθιέρωσε τις νέες τυπολογίες προσωρινής απασχόλησης, συμβάσεων προκαθορισμένων όρων, σπουδών, επαγγελματικής ανάπτυξης, και συμβάσεων μερικής απασχόλησης (Fumagalli, 2003). Παρόλο που η νομοθεσία αυτή παρουσιάστηκε σαν ένα άνοιγμα σε πιο ευέλικτους όρους εργασίας, και σαν μια στρατηγική για να μειωθεί η ανεργία, στην πράξη το pacchetto Treu επέτρεψε στην αγορά εργασίας τη μετάβαση από τα διαρκή συμβόλαια σε νέες μορφές προσωρινών συμβολαίων. Το 2003 ο νόμος Biagi ή νόμος 30 (που πήρε το όνομα του από τον Marco Biagi, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Μοντένας που χρησιμοποιήθηκε ως σύμβουλος από το Υπουργείο Πρόνοιας και σκοτώθηκε στη Μπολόνια από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, 19 Μαρτίου 2002) τελικά απορύθμισε την αγορά εργασίας. Σύμφωνα με αυτή την νομοθεσία, η αγορά εργασίας θα μπορέσει να ελεγχθεί μέσω της ανάπτυξης ιδιωτικών πρακτορείων αναζήτησης εργασίας και υπηρεσιών εύρεσης προσωρινής απασχόλησης. Το όφελος που προσφέρει η ανεργία, έστω πλασματικά, συνδέεται στο νόμο Biagi με την επαγγελματική ανάπτυξη και εκπαίδευση. Σπουδές και επαγγελματική ανάπτυξη συνιστούν νέους τύπους συμβάσεων εργασίας. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε σπουδές και εργασιακή εμπειρία γίνεται, τελικά, θολή, ανοίγοντας τη δυνατότητα πρόσληψης -χωρίς κανένα κόστος- μαθητών λυκείων και φοιτητών. Μια από τις πιο κωμικοτραγικές παραγράφους των guidelines (θέσεων-οδηγιών) της νομοθεσίας ορίζει ότι: “η εργασιακή εμπειρία όταν δεν μπορεί να θεωρηθεί εργασιακή σχέση (να ενταχθεί σε τυπικές εργασιακές μορφές) πρέπει να συμπεριληφθεί στην κατηγορία των (ονομαζόμενων) σπουδών, μέσω των οποίων το νεαρό άτομο γίνεται οικείο με το περιβάλλον εργασίας, αναπτύσσει δεξιότητες και δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες να τον/την εκτιμήσουν” (Ministero del Lavoro e delle Politiche Sociali, 2004). Ο νόμος Biagi επίσης παρέχει μια νέα ταξινόμηση της ευέλικτης εργασίας: “μερική απασχόληση”, “διακοπτόμενη” εργασία, (μοιρασμένη εργασία-job sharing), αυτοαπασχόληση (κυψελωτή εργασία) και “περιστασιακή” εργασία στην βιομηχανία των υπηρεσιών (και της φροντίδας) (Ministero del Lavoro e delle Politiche Sociali, 2004). Η ρητορική της ευελιξίας εφαρμόστηκε ,επίσης, στη βιομηχανία των σχέσεων. Σε μια παράλληλη μόδα, καθώς οι προσλήψεις προσωρινών εργαζόμενων αντικαθιστούν τις συμβάσεις διαρκείας, τα ατομικά συμβόλαια αντικαθιστούν τις συλλογικές μισθολογικές συμβάσεις. (Fumagalli, 2003; Ferrara, 2004).

Η διασκορπισμένη (διάχυτη στο κοινωνικό σύνολο) εμπειρία της ευκαιριακότητας, στην ποικιλία των μορφών της, ξεσηκώνει αγώνες που δίνουν έμφαση στην άυλη εργασία, στην βιοπολιτική παραγωγή και στις επισφαλείς συνθήκες. Αυτοί αναγνωρίζονται ως εγγενείς σε κοινωνικές διεργασίες και, ως τέτοιοι, σηματοδοτούν το τέλος της πολιτικής και συνδικαλιστικής παράδοσης των αγώνων του 20ου αιώνα, που περιστρέφονται γύρω από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Η άυλη εργασία, σ’ αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει να μεταφράζεται μόνο ως η μετα-φορντική και μεταμοντέρνα μετάβαση της εργασίας από τη βιομηχανική σε αυτήν που σχετίζεται με τις υπηρεσίες ή, ειδικότερα, ως η εργασία που παράγει επικοινωνία, πληροφορία και γνώση. Εργασίες που βασίζονται στην βιομηχανία των σχέσεων (της φροντίδας), εργασία «επιρροής» σύμφωνα με τον Hardt, παράγουν, επίσης, και άυλα αγαθά, όπως επιρροή, κοινωνικές σχέσεις και επιθυμία (Lazzarato, 1996, 1997; Hardt, 1999a; Hardt and Negri, 2000). Αυτές οι εργασίες, όπως ήδη επισημάνθηκε, συνιστούν την ευρύτερη τυπολογία της ευκαιριακότητας, ή για να χρησιμοποιήσουμε έναν πιο ακριβή και καυστικό όρο, της επισφαλούς εργασίας. Αισθήματα αστάθειας, κινδύνου και ανασφάλειας συγκεντρώνονται γύρω από την έννοια της επισφάλειας. Πραγματικά, σύμφωνα με μία έρευνα της Associazione Nuovo Welfare(2004 NIDL CGIL ) (που πραγματοποιήθηκε το 2004) σχετικά με τα είδη της «μοντέρναςπεριστασιακών εργαζόμενων περιγράφουν την ελαστικότητα ως συνώνυμο μειωμένων δικαιωμάτων και ένα 24.6% την αντιμετωπίζει ως αναγκαίο κακό. Οι επιπτώσεις της ελαστικότητας στην ποιότητα ζωής αντικατοπτρίζονται στο γεγονός ότι οι ερωτηθέντες σε ένα ποσοστό 35.8% ζουν με την οικογένειά τους, 32.5% με τον σύντροφό τους και μόνο 12.7% μόνοι τους (NIDL CGIL Associazione Nuovo Welfare, 2004). Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μόνο το 71.6% έχει παιδιά. Οι ώρες και οι μέρες έντονων διακυμάνσεων(yo-yo hours and days ), χαρακτηριστικές για την ελαστική απασχόληση, επίσης διαταράσσουν τις συνθήκες και το περιβάλλον κοινωνικότητας καθώς και την ίδια την δυνατότητα να χτιστεί η κοινωνικότητα(Chiara@CW, 2004). εργασίας», το 42.5% των

Η επισφάλεια γίνεται ένας τρόπος ελέγχου πάνω στην ίδια τη ζωή της «περιστασιοποιημένης» εργατικής δύναμης: η σημασία της επισφάλειας εδώ αναμειγνύεται με το νόημα της αγγλικής λέξης precariousness, που αναφέρεται σε μία οντολογική κατάσταση (Butler, 2004). Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αναφέρεται και σε μια έκφραση βιοεξουσίας, υπονοώντας το “προνόμιο” της κυβερνητικής εξουσίας να διαχειρίζεται και να ελέγχει τη ζωή από το εσωτερικό της(Foucault 1978: 135-45). Αντιθετικά, υιοθετώντας την οπτική του Hardt, είναι δυνατό η βιοεξουσία να θεωρηθεί, όχι αποκλειστικά από τη θέση της εξουσίας (“πάνω” από την κοινωνία) αλλά, επίσης, και από την πλευρά της εργασίας που εμπλέκεται στην βιοπολιτική παραγωγή (από τα “κάτω”): «αντιλαμβάνομαι τον όρο βιοεξουσία ως την δυνατότητα της εργασίας να ασκεί επιρροή. Η βιοεξουσία είναι η δύναμη να κατασκευάζεις τρόπους ζωής! Είναι η κατασκευή συλλογικών υποκειμενικοτήτων, κοινωνικότητας, ακόμα και της κοινωνίας της ίδιας.»(Hardt, 1999a: 98; δες επίσης Hardt, 1999b).

Άυλη εργασία, βιοπολιτική και επισφάλεια γίνονται πλέον κεντρικές για το χτίσιμο των αγώνων, όχι μόνο επειδή είναι θεμελιώδη στοιχεία των μετα-φορντικών κοινωνιών, αλλά και επειδή παράχθηκαν από ατομικές και συλλογικές μορφές υποκειμενικότητας και συνεχίζουν να παράγουν τέτοιες. Ο Maurizio Lazzarato περιγράφει μια ανάλογη δυναμική σε ένα πρόσφατο άρθρο του σχετικά με το “συντονισμό” στα γαλλικά κινήματα(Lazzarato, 2004). Ο Lazzarato υποστηρίζει ότι τα σύγχρονα κινήματα απομακρύνονται από τις παραδόσεις των σοσιαλιστών και κομμουνιστών γιατί δεν εκφράζονται με βάση την εναντίωση, αλλά με βάση την διαφορά. Διαφορά εδώ δε σημαίνει απουσία σύγκρουσης, πάλης ή αντίθεσης, αλλά μια ριζοσπαστική μετατόπιση, που εκφράζεται σε δύο ασύμμετρα πεδία, άρνηση και συγκρότηση, καταστροφή του οτιδήποτε είναι ανυπόφορο και πλήρη εκμετάλλευση των νέων πιθανών ευκαιριών(Lazzarato, 2004: 107). Το πρώτο πεδίο, της άρνησης, εκφράζεται ως απομάκρυνση των πολιτικών κινημάτων από τις συστηματοποιημένες μορφές και τους κανόνες της πολιτικής. Παρόλα αυτά, αυτός ο αντιστασιακός χαρακτήρας συντροφεύεται από την συνθετική τάση του δεύτερου πεδίου, όπου “οι ατομικές και συλλογικές ιδιομορφίες, που συνιστούν αυτό το κίνημα, παραθέτουν μια δυναμική υποκειμενοποίησης, που είναι, ταυτόχρονα, μια σύνθεση συλλογικών δικαιωμάτων (droits collectifs), αλλά και μια διαφορική επιβεβαίωση των τρόπων έκφρασης και της ζωής”.(Lazzarato, 2004: 106).

Επισφάλεια και άυλη εργασία συνενώνονται στο όνομα που επιλέχθηκε για το δίκτυο των εργαζόμενων περιστασιακά: the Precogs. Αυτός ο νεολογισμός συνδυάζει δύο βασικές ποιότητες: precari/e + cognitari/e, precarious + cognizant. Το όνομα αυτό είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του Philip K. Dick (Dick, 1989) και την ταινία του Spielberg «Minority Report» (2002). Όπως οι precogs στην ιστορία και στην ταινία έχουν εμπλακεί και παγιδευτεί μέσα σε μία λύση και βλέπουν γεγονότα που συμβαίνουν στο μέλλον, έτσι και το δίκτυο precog χαρακτηρίζεται από μια αφάνταστη δύναμη, δηλαδή την έκφραση της συλλογικής νόησης. Αλλά και, όπως η ζωή των precog στο Minority Report ελέγχεται και διευθύνεται από την χορήγηση(προσφορά) θρεπτικών στοιχείων, το όνομα precog, επίσης, παραπέμπει στον έλεγχο της ζωής μέσα από την παροχή ελαστικής απασχόλησης και διακοπτόμενων εσόδων. Η ιταλική λέξη governare, με το διπλό της νόημα «κυβερνώ» και «τρέφω» περιγράφει αυτή την δυναμική πολύ καλά. Η ευελιξία και η δυναμική της ανάπτυξης σε 31 διαφορετικές μορφές συμβασιακής εργασίας που περιλαμβάνονται στο νόμο Biagi, γίνονται τελικά ένας μηχανισμός ελέγχου για τη ζωή των εργαζόμενων. Από αυτήν την άποψη, οι συμβάσεις προκαθορισμένων όρων χρησιμοποιούνται ως μέσα για την αποτελεσματική αστυνόμευση των εργαζόμενων. Σύμφωνα με την ορολογία του Φουκώ, είναι μέθοδοι «κυβερνησιμότητας» (Foucault, 1991: 102-103). Παρόλα αυτά, το όνομα Precogs, σύμφωνα, τόσο με το Minority Report, όσο και με την tradizione operaista υποδεικνύει την ικανότητα να διακρίνεις εκ των προτέρων τις καινοτομίες και να βυθίζεσαι σ’ αυτές: η προεργασία με σκοπό να γνωρίζουμε από πριν (precognition) είναι, επίσης, αυτή η δραστηριότητα του κινήματος που μας επιτρέπει να προβλέπουμε την ανάπτυξη τόσο του κεφαλαίου, όσο και των βιοπολιτικών αγώνων. Αν και δεν είμαστε εργατο-φονταμενταλιστές, είμαστε παρόλα αυτά πεπεισμένοι ότι η έκφραση της υποκειμενικότητας μέσω της σύγκρουσης προέχει και καθορίζει τις αντιθετικές ροπές του κεφαλαίου και της εξουσίας.(Globalproject, 2004b). Ομοίως, οι αγώνες που προκύπτουν από τα κεντρικά θέματα της περιστασιακότητας και της ελαστικότητας δεν είναι απλώς ρεαλιστικές απαντήσεις σε σποραδικά γεγονότα και ζητήματα. Από τη μία μεριά, πολυάριθμοι περιστασιακοί εργάτες απομακρύνονται από τις παραδοσιακές μορφές πολιτικής συσπείρωσης, όπως τα κόμματα και τα τρία μεγαλύτερα συνδικάτα(CGIL, CISL, UIL), για να ξανα-οργανωθούν γύρω από τους αγώνες ενάντια στην επισφάλεια. Και από την άλλη μεριά, αυτοί οι αγώνες δε στοχεύουν μόνο στο να προωθήσουν μια «magna carta» προτάσεων, αλλά αποτελούν, επίσης, τον πυρήνα της δημιουργίας πολιτικών υποκειμενικοτήτων. Έτσι, λοιπόν, οι αγώνες και οι δράσεις που γεννιούνται από την επισφάλεια χαρακτηρίζονται ως συνθετικές συγκρούσεις όπου η παραγωγή ενός κοινού φαντασιακού παίζει έναν κεντρικό ρόλο.

Εμφανίσεις και εξαφανίσεις του Άγου Πρεκάριου

Μιλάνο, σούπερ μάρκετ Coop, 29 Φεβρουαρίου 2004

Οι καταναλωτές δεν καταλαβαίνουν ακριβώς για ποιο λόγο υπάρχει τόσος κόσμος στον πάγκο τον αλλαντικών του σούπερ μάρκετ. Με μια δεύτερη ματιά, το άγαλμα του αγίου μοιάζει κάπως περίεργο. Πρώτον, ο άγιος είναι ντυμένος σαν εργαζόμενος του σούπερ μάρκετ. Δεύτερον, έχει πάρα πολλά χέρια. Τρίτον, κρατάει ένα τηλέφωνο, μια εφημερίδα με αγγελίες για δουλειά και πατάτες McDonald’s. Το άγαλμα μεταφέρεται με ξύλα από μια ομάδα νέων ανθρώπων, κι ένας παπάς, ένας καλόγερος και μία καλόγρια είναι μαζί τους. Υπάρχει μέχρι κι ένας καρδινάλιος! Μοιράζουν κάρτες του αγίου: Άγιος Πρεκάριος είναι το όνομά του. Οι περισσότεροι δεν έχουν ακούσει γι’ αυτόν. Μετά, όμως, οι νέοι που τον κουβαλάνε λένε πως ένα θαύμα έχει συμβεί, υπάρχει 20% έκπτωση στα σημερινά ψώνια. Και με τις τιμές που ανεβαίνουν κάθε μήνα - οι τιμές διπλασιάστηκαν μετά την εισαγωγή του ευρώ-, και με το εφάπαξ ποσό να είναι πάντα το ίδιο, και με τα εγγόνια να μην μπορούν να βρουν μια δουλειά για πάνω από 3 μήνες, ακόμη κι αν πήγαν στο πανεπιστήμιο και σπούδασαν νομική...

Το εγχειρίδιο Comunicazione Guerriglia ορίζει την πολιτιστική γραμματική ως το σύστημα των νόμων και κανονισμών που δομούν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και σχέσεις (Autonome a.f.r.i.k.a gruppe et al., 2001: 26). Μακράν του να είναι αντικειμενική, η πολιτιστική γραμματική είναι η έκφραση ορισμένων σχέσεων εξουσίας, και οι κανόνες της παίζουν έναν ρόλο στην παραγωγή και αναπαραγωγή των ίδιων των σχέσεων εξουσίας. Η πολιτιστική γραμματική διέπει το σύνολο της κοινωνίας και υπό αυτή την έννοια δεν μπορεί να διαχωριστεί από τις πολιτικές πρακτικές. Αντιθέτως, είναι αναγνωρισμένο ότι οι πολιτικές πρακτικές εκφράζονται μέσα από πολιτιστικές μορφές. Η παρέμβαση στην πολιτιστική γραμματική ενός συγκεκριμένου τόπου, χρόνου και κατάστασης μπορεί ,επομένως, να οδηγήσει σε μια αλλαγή που δεν είναι μόνο πολιτιστική, αλλά και πολιτική. Προκειμένου να αλλαχθεί μια κυρίαρχη πολιτιστική γραμματική αρχικά είναι αναγκαίο να την κατανοήσουμε και να την αποδομήσουμε (Autonome a.f.r.i.k.a gruppee et al., 2001: 27-30).

Για να αναλύσουμε τo έπος του Άγιου Πρεκάριου είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε διαφορετικές και παρεμβαλλόμενες πολιτιστικές γραμματικές . Σε ένα μακροεπίπεδο,repercussions του σε ένα κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, η άυλη εργασία μεταφέρει την οπτική της παραγωγής στις σφαίρες της επικοινωνίας, της γνώσης, της πληροφορίας, της επιρροής και της επιθυμίας (Marazzi, 1999). Η απάντηση, λοιπόν, μπορεί μόνο να εκφραστεί με παρεμβάσεις που κινητοποιούνται γύρω από την επικοινωνία, πληροφόρηση, γνώση, επιρροή και επιθυμία, με άλλα λόγια, με παρεμβάσεις, στο επίπεδο του συμβολικού και του φαντασιακού. μια τέτοια γραμματική προκύπτει από την μετάβαση από ένα φορντικό σε ένα μετα-φορντικό σύστημα παραγωγής και των

Ο άγιος Πρεκάριος αναφέρεται, επίσης στη λαϊκή θρησκευτικότητα. Άλλες τοπικοποιημένες γραμματικές από εκείνες τις περίεργες που ελέγχουν ένα σούπερ μάρκετ, μέχρι τα υπουργικά πρωτόκολλα του φεστιβάλ της Βενετίας έχουν αποδομηθεί και μεταστραφεί σε συγκεκριμένες τους εμφανίσεις.

Το αισθητικό κομμάτι της διαμαρτυρίας ,λοιπόν, δημιουργείται συμφωνά με μία μετα-φορντική κυανοτυπία . Τα χαρακτηριστικά αυτής της κυανοτυπίας εμπεριέχουν ένα ελαστικό και μεταβαλλόμενο προϊόν για τοπικά εξειδικευμένες αγορές (niche markets), εργασιακές τακτικές που αφήνουν τα πάντα για την τελευταία στιγμή και παραδίδουν προϊόντα μόνο όταν υπάρξει ζήτηση ("just in time" stock management), χρήση νέων τεχνολογιών , πολλαπλή εξειδίκευση των εργατών , έμφαση σε «οριζόντιες» τακτικές παραγωγής, αποτοπικοποιήση, και μια μετάβαση από την υλική στην άυλη εργασία και στην παραγωγή επικοινωνίας , γνώσης και πληροφοριών. Οι εκφάνσεις του ακτιβισμού που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν και να αναπαραστήσουν την ζωή και τον βίο του Άγιου Πρεκάριου καθρεφτίζουν μέσα από μια μεταστροφή αυτά τα χαρακτηριστικά. Έτσι η ελαστικότητα, η αποτοπικοποιήση και οι οριζόντιες σχέσεις καθρεπτίζονται και διαστρεβλώνονται μέσα από την ζωή και τα θαύματα-παραστάσεις του Άγιου Πρεκάριου .

Η ιταλική έκφραση ‘non so a che santo votarmi’ (‘Δεν ξέρω σε ποιον άγιο να προσευχηθώ’) χρησιμοποιείται για να εκφράσει την απόλυτη έλλειψη ελπίδας. Σύμφωνα με την λαϊκή θρησκευτικότητα και την Καθολική θρησκεία, κάθε άγιος στο αγιολόγιο έχει ένα ξεχωριστό πεδίο στο οποίο ειδικεύεται και επεμβαίνει. Κάποιοι άγιοι έχουν πολλαπλές ικανότητες, άλλοι είναι υπεύθυνοι για τις ασθένειες, άλλοι για επαγγελματικά θέματα. Η αγία Agata είναι η προστάτιδα αγία των μητέρων που θηλάζουν, ο άγιος Gabriel των εργαζόμενων σε ταχυδρομεία και των διπλωματών, ο άγιος Eustachio των κυνηγών και δασονόμων, η αγία Rita των γυναικών που παντρεύτηκαν χωρίς να το επιθυμούν και γενικά των απελπισμένων καταστάσεων και άλλοι. Είναι εύκολο να φανταστούμε τους Ιταλούς ευκαιριακούς εργαζόμενους να κοιτούν ο ένας τον άλλον μετά το τέλος ενός ακόμα συμβολαίου και να αναστενάζουν λέγοντας: «δεν ξέρω σε ποιον άγιο να προσευχηθώ». Είναι, επίσης, εύκολο να φανταστούμε ότι σύντομα ήρθε σε κάποιον η ιδέα ότι αν κανένας από τους ήδη υπάρχοντες αγίους δεν μπορεί να βοηθήσει, θα έπρεπε να εφευρεθεί κάποιος ολοκαίνουριος άγιος ειδικά γι’ αυτόν το λόγο. Την ιδέα του άγιου Πρεκάριου τη συνέλαβε πρώτη μια ομάδα ακτιβιστών από το Μιλάνο, οι Chainworkers, ένα από τα γκρουπ που συνυπάρχουν στον χώρο Reload του Μιλάνου. Αυτός ο χώρος, με τη σειρά του, είναι ένα κομμάτι μιας ομογενούς ομάδας από γκρουπ τα οποία οργάνωσαν το 2004 το parade της ευρο-πρωτομαγιάς (2004 Euro May Day parade), συμπεριλαμβανομένης και της μιλανέζικης ομάδας Critical Mass, η οποία είχε ήδη την δικιά της προστάτιδα αγία, την αγία Graziella («Graziella» είναι γυναικείο όνομα, καθώς και το όνομα ενός βασικού τύπου ποδηλάτου). Για να δώσουν στην αγία Graziella έναν σύντροφο, η ομάδα των Chainworkers δημιούργησαν έναν αρσενικό άγιο (Romano, 2004): ο άγιος Πρεκάριος γεννήθηκε, με όλα τα παραδοσιακά αξεσουάρ της αγιότητας. Διαθέτει αγάλματα (αρκετά και πολύ διαφορετικά) που συνοδεύουν τις πομπές, εικονολογικά χαρακτηριστικά, αγιογραφία, την δικιά του τυπωμένη εικόνα , μια προσευχή και ένα πεδίο στο οποίο ειδικεύεται. Έχει ακόμα και το δικό του ιερό, σε ένα κιόσκι της κατειλημμένης παραλίας του Lido di Venezia, Global Beach. Και το σημαντικότερο, έχει έναν αυξανόμενο αριθμό πιστών.

Όταν ξεκίνησε ο άγιος Πρεκάριος είχε σχεδιαστεί σαν μια μεταστροφή της λαϊκής παράδοσης, η οποία, αμέσως, μεταστράφηκε ως προς το περιεχόμενό της και κανονικοποιήθηκε στα επίσημα χαρακτηριστικά της. Για παράδειγμα, η ζωή του άγιου Πρεκάριου εξιστορείται σύμφωνα με την λαϊκή θρησκευτική τεχνοτροπία και ακολουθεί την παραδοσιακή τυπολογική ανάπτυξη. Η ιστορία μιλάει για έναν νεαρό άνδρα γεννημένο σε μία πλούσια οικογένεια ο οποίος, αφού σπουδάζει «δημιουργική οικονομία» και πάνω στην αναζήτηση μίας απάντησης, επισκέπτεται έναν άνδρα, τον Silviodoro (Goldensilvio), ο οποίος από μία θεϊκή παρέμβαση έχει λάβει αρκετά χρήματα για να χρηματοδοτήσει 3 τηλεοπτικά κανάλια. Στον δρόμο για τον γυρισμό, συναντά μία ομάδα ανθρώπων που διαμαρτύρονται για τη διακοπή της λειτουργίας του αγροκτήματος στο οποίο εργάζονταν. Οι απολυμένοι εργάτες του λένε ότι σχεδιάζουν να μεταναστεύσουν, αφού οι μόνες διαθέσιμες εργασίες στην περιοχή είναι με συμβάσεις περιορισμένου χρονικού διαστήματος και δεν μπορούν να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Η ιστορία συνεχίζεται με τον Πρεκάριο, με σκοπό να εξακριβώσει την αλήθεια αυτών των ισχυρισμών, να εργάζεται σε φαστφουντάδικο, και στη συνέχεια να του αρνούνται ένα ενυπόθηκο δάνειο για να αγοράσει τηλεόραση, και τελικά να μετατρέπεται στη θεότητα των επισφαλώς εργαζόμενων (Globalproject Milano, 2004). Η προσευχή του άγιου Πρεκάριου, βασισμένη σε μία προσευχή των καθολικών για τον θεό τους, παρακαλεί για πληρωμένες άδειες μητρότητας, προστασία για τους εργαζόμενους σε εμπορικές αλυσίδες και σε τηλεφωνικά κέντρα, διακοπές, εισφορές εφάπαξ, δωρεάν υπηρεσίες και εγγυήσεις εσόδων.

Ο άγιος Πρεκάριος ακολουθείται από μία καμπάνια προώθησης προϊόντων που περιλαμβάνουν αυτοκόλλητα και τυπωμένες χάρτινες εικονίτσες που μεταστρέφουν τις κάρτες των θρησκευτικών αγίων. Η κάρτα του άγιου Πρεκάριου που υιοθετήθηκε από τους Chainworkers ήταν από το έργο του Καναδού καλλιτέχνη Chris Woods. Σε αυτήν, ο άγιος Πρεκάριος παρουσιάζεται ντυμένος με φόρμα εργασίας. Η κάρτα περιλαμβάνει τις αρετές( ή ικανότητες) του αγίου οι οποίες, ακολουθώντας την παραδοσιακή εικονογραφία, παρουσιάζονται, επίσης, σαν σημάδια του μαρτυρίου του. Αυτά περιέχουν το εισόδημα, τη στέγαση, την υγεία, την επικοινωνία και τις μεταφορές. Ένα ακόμη προϊόν είναι το επιτραπέζιο παιχνίδι Πρεκαριόπολη, που εφευρέθηκε από τους Chainworkers, το οποίο μεταστρέφει την Μονόπολη εισάγοντας τα εμπόδια της ζωής των περιστασιακά εργαζόμενων.

Είχε αποφασιστεί ότι ο άγιος Πρεκάριος θα έπρεπε να έχει τη δικιά του ημέρα εορτασμού και ότι η πιο κατάλληλη ημέρα για τον εορτασμό του αγίου της επισφάλειας και της προσωρινότητας θα ήταν η 29η Φεβρουαρίου, μία Κυριακή. Η συγκεκριμένη μέρα θα έχει διπλή συμβολική αξία: από τη μία πλευρά, είναι μία «διαλείπουσα» ημέρα, αφού εμφανίζεται μόνο μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια, και από την άλλη το 2004 ήταν Κυριακή, μια ημέρα η οποία με την προσωρινότητα έχει χάσει τα συνακόλουθα της ανάπαυσης και του χρόνου διακοπής της εργασίας για να γίνει άλλη μια μέρα δουλειάς. Η πρώτη εμφάνιση του άγιου Πρεκάριου, που προγραμματίστηκε να γίνει στο σούπερ μάρκετ Coop (αλυσίδα σούπερ μάρκετ στη Βόρεια Ιταλία), σχεδιαζόταν να τραβήξει την προσοχή στη φθορά του χρόνου ζωής, και στη μετατροπή αργιών όπως η Πρωτομαγιά και οι Κυριακές σε ημέρες εργασίας. Αυτή η ομαλοποίηση υποστηρίχθηκε ότι, επίσης, οδηγεί στην επιδείνωση των κοινωνικών σχέσεων και της κοινωνικής δομής. Η πρώτη εμφάνιση του αγίου Πρεκάριου πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες των θρησκευτικών πομπών, οργανωμένη από τους Chainworkers, με περίπου είκοσι άλλες ομάδες, κολεκτίβες και κοινότητες ανθρώπων να ερμηνεύουν ρόλους και να αφηγούνται. Ένα άγαλμα κουβαλιόταν στους δρόμους, μπροστά από το οποίο προπορευόταν ένα ανάμικτο ιερατείο, που συμπεριλάμβανε κι έναν καρδινάλιο που απάγγειλε προσευχές με ένα μικρόφωνο, και το ακολουθούσαν ευσεβείς. Η συγκεκριμένη πομπή ξεκίνησε από το κοινωνικό κέντρο Reload, εστία των Chainworkers, και περιλάμβανε και έναν ψεύτικο καθολικό καλόγερο, έναν παπά, μία μοναχή, έναν καρδινάλιο και ένα ηχητικό σύστημα. Διέσχισε τους δρόμους της περιφέρειας του Μιλάνου ώσπου να φτάσει στο σούπερ μάρκετ COOP, όπου συνέχισε μέσα από τους διαδρόμους. Κάθε τόσο σταματούσε για συλλογικές προσευχές και για συλλογή προσφορών. Οι λάτρεις του αγίου σε όλη τη διάρκεια μοίραζαν κάρτες του στους καταναλωτές, ή αντικαθιστούσαν με αυτές τις ετικέτες των τιμών (Reload Video Crew, 2004; Riot Generation Video, 2004).

Στην Καθολική παράδοση κάθε άγιος αναγνωρίζεται από τα εικονογραφικά χαρακτηριστικά του, τα οποία γενικά αναφέρονται στα θαύματα του αγίου ή στο μαρτύριό του. Ο άγιος Πρεκάριος, στην πρώτη του εμφάνιση, παρουσιάστηκε φορώντας μια φόρμα υπαλλήλου σούπερ μάρκετ. Το άγαλμα είχε αρκετά χέρια, υποδεικνύοντας την πολλαπλότητα των προσωρινών συμβάσεων και εργασιών καθώς και την αναγκαία ικανότητα κάποιου που εργάζεται περιστασιακά να αναπτύσσει πολλαπλές δεξιότητες και να μπορεί, σαν ταχυδακτυλουργός, να καταφέρνει να κάνει διαφορετικές εργασίες. Οι αναφορές στα μαρτύρια βρίσκονται στο κάθε χέρι, δημιουργώντας πλάγια μια λίστα από μια σειρά τυπικών επισφαλών εργασιών: αποκόμματα εφημερίδων με μικρές αγγελίες για εργασία, μια σακούλα με πατάτες McDonald’s, ένα τηλέφωνο από τηλεφωνικό κέντρο.

Από τις 29 Φεβρουαρίου του 2004, ο άγιος Πρεκάριος έχει κάνει πολυάριθμες εμφανίσεις σε διαφορετικές περιοχές, από την Τριέστη στη βορειοανατολική Ιταλία μέχρι το Σαλέρνο στη νότια, από την Μπολόνια στο Βορά μέχρι τη Ρώμη, από το Μπάρι στα νοτιοανατολικά μέχρι την Βενετία. Οι εμφανίσεις είχαν στόχο συγκεκριμένους εργασιακούς χώρους στους οποίους η εργατική δύναμη αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από προσωρινούς εργαζόμενους. Ο χάρτης με τις εμφανίσεις του αγίου συμπίπτει με τον χάρτη των τύπων περιστασιακής εργασίας: εθνικές και διεθνείς αλυσίδες, όπως τα καταστήματα McDonald’s και τα σούπερ μάρκετ, βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες, γραφεία προσωρινής απασχόλησης και, τέλος, και το φεστιβάλ ταινιών της Βενετίας, προς τιμήν όλων των προσωρινά εργαζομένων στη βιομηχανία ταινιών. Ο άγιος Πρεκάριος δεν ανήκει σε μια συγκεκριμένη περιοχή αλλά εμφανίζεται σε πολλά διαφορετικά μέρη, καμιά φορά και παράλληλα: «η ιδέα είναι να έχουμε διάφορες δράσεις, διαφορετικές στο θέμα και στη μέθοδο, να συμβαίνουν ταυτόχρονα σε διαφορετικές πόλεις ή σε διαφορετικές περιοχές της ίδιας πόλης» (Foti, 2004a). Όπως ένας πολλαπλά ειδικευμένος και πολλαπλά απασχολούμενος περιστασιακός εργάτης, που επισφαλώς παραπαίει από τη μία δουλειά στην άλλη και που συχνά χρειάζεται να κάνει ταυτόχρονα περισσότερες από μία εργασίες, ο άγιος δεν έχει σταθερή ταυτότητα. Περισσότερο από το να «είναι», ο άγιος «γίνεται», κατασκευάζοντας σχέδια πτήσης σύμφωνα με τις ανάγκες, τις προσωπικές κλίσεις και την ένταξη σε ομάδες.

Παρουσιάζουμε, σαν παράδειγμα, το γεγονός και την καμπάνια των media που δημιουργήθηκε και ενορχηστρώθηκε από τη μιλανέζικη ομάδα των Chainworkers σε συνεργασία με τους προσωρινούς εργαζόμενους στη βιομηχανία μόδας, με την ευκαιρία της Εβδομάδας μόδας στο Μιλάνο στις 26 Φεβρουαρίου 2005. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί, επίσης την αρχή μιας μεταμόρφωσης του άγιου Πρεκάριου και δείχνει την ικανότητα του να μεταλλάσσεται “ακριβώς όταν πρέπει” σε ένα νέο φαντασιακό. Στην εβδομάδα Μόδας του Μιλάνου του 2005, ο Άγιος Πρεκάριος μεταμορφώθηκε στον αναγραμματισμό του, την Σέρπικα Νάρο (San Precario, Serpica Naro), μια ανερχόμενη καινοτόμο Αγγλο-Ιαπωνίδα σχεδιάστρια με το δικό της βιβλίο και σελίδα στο διαδίκτυο, που μιμούταν τέλεια την όψη και το περιεχόμενο εκατοντάδων άλλων σελίδων ανερχόμενων σχεδιαστών μέχρι και στην επιλογή του τυπογραφικού φόντου, ενώ τα animation και οι ήχοι της σελίδας έφερναν στο μυαλό το συντομευμένο, ελαφρύ στυλ των τηλεοπτικών εκπομπών μόδας. Παρομοίως, τα (εφευρεμένα) αποκόμματα από τον τύπο καθρεφτίζουν την αισθητική των περιοδικών σχετικά με τη μόδα και το στυλ. Η Σέρπικα, επίσης, είχε ένα γραφείο τύπου που έστελνε ανακοινώσεις και ένα γραφείο στο Τόκυο. Μια γενικόλογη ιστοσελίδα που φίλτραρε πληροφορίες από πρεκάριους εργάτες στη βιομηχανία μόδας, υποσχόταν “εσωτερικές” πληροφορίες σε δημοσιογράφους που θα δήλωναν συμμετοχή στην σελίδα .






Η Σέρπικα Νάρο είχε γεννηθεί: μια νέα σχεδιάστρια με αιχμηρές ιδεές, διάσημη, διαβάζουμε στη βιογραφία της, για τη χρήση τεχνολογικών σχεδίων στα υφάσματα και για τις πρωτοποριακές μεθόδους κοψίματος. Δήλωσε τη συμμετοχή της στο επίσημο σώμα που επιβλέπει την εβδομάδα μόδας, το la camera della moda , για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του 2005. Για να έχει πιο ισχυρή παρουσία η Σέρπικα, οι Chainworkers ενεργώντας με τη βοήθεια ενός δικτύου αγανακτισμένων περιστασιακών εργαζόμενων στη μόδα, δημιούργησαν πολλές αντικρουόμενες περίεργες ιστοσελίδες που κατηγορούσαν την Σέρπικα ότι εκμεταλλεύτηκε την Ιαπωνική ομοφυλοφιλική κοινότητα αντιγράφοντας και εμπορικοποιώντας το στυλ τους αφού προσποιήθηκε ότι θέλει να συνεργαστεί μαζί τους. Μια παρόμοια επιχείρηση στήθηκε στο Μιλάνο,όπου οι φήμες έλεγαν ότι η Σέρπικα ήθελε να κάνει ένα σόου στην Pergola (βάση των Chainworkers και άλλων ακτιβιστών) πληρώνοντας πολύ λίγο νοίκι, και προκαλώντας έτσι την οργή του Άγιου Πρεκάριου και την προσοχή των ΜΜΕ. Η εκδήλωση αυτή καθαυτή - η εκδήλωση μόδας - είχε έξι μοντέλα ειδικά σχεδιασμένα από την Σέρπικα Νάρο για το θέμα της επισφάλειας και των επισφαλών συνθηκών εργασίας, και την ακολούθησε ένα show από νέους σχεδιαστές όπως οι British Conscious Fashion Week και οι Catalan Yo Mango, που αρνούνται να συσχετιστούν με το εδραιωμένο σύστημα της μόδας. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ανακοινώθηκε ότι η Σέρπικα Νάρο δεν υπήρχε και όλη η φάρσα αποκαλύφθηκε στα ΜΜΕ, που μετέδωσαν πλήρως όλη την ιστορία δίνοντας έτσι και άλλο φως στο πρόβλημα της επισφαλούς εργασίας που κρύβεται πίσω από την λάμψη της εβδομάδας μόδας του Μιλάνου.

'Ενα από τα κεντρικά ζητήματα της επισφάλειας είναι η κατακερματισμένη προσωρινότητα της ευέλικτης εργασίας. Όπως οι συνθήκες εργασίας είναι "ευέλικτες", "part-time", "χαλαρές", "προσωρινές", έτσι είναι και το χρονικό πλαίσιο της διαμαρτυρίας. Οι νομαδικές εμφανίσεις του Αγίου Πρεκάριου μπορούν να θεωρηθούν θέμα τακτικής, σύμφωνα με τον τώρα διάσημο (αλλά όχι στην Ιταλία) διαχωρισμό που έκανε ο Michel de Certeau ανάμεσα σε στρατηγική και τακτική. Ενώ μια στρατηγική επιχειρείται από ένα πιθανό ή διακεκριμένο χώρο, μια τακτική τοποθετείται σε απρόβλεπτα μέρη. "Μια τακτική" λέει ο de Certeau " μπορεί να ενσωματωθεί στον χώρο του άλλου τμηματικά, χωρίς να τον καταλάβει στην ολότητά του"(de Certeau, 1988: xix). Παρόμοια, ο Άγιος Πρεκάριος κάνει προσωρινές εισβολές σε μέρη άλλων: Super markets, το φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας, την πασαρέλα, γραφεία εύρεσης προσωρινής εργασίας, βιβλιοθήκες. Σημαντικότερα , τονίζει ο de Certeau, ενώ η στρατηγική βασίζεται στον χώρο, η τακτική βασίζεται κυρίως στον χρόνο: "προσέχει πάντα για ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν ξαφνικά". Ό,τι κερδίζει δεν το κρατάει. Πρέπει συνεχώς να χειρίζεται γεγονότα για να τα μετατρέπει σε "ευκαιρίες" (de Certeau, 1988: xix). Αν οι εμφανίσεις του Άγιου Πρεκάριου ενορχηστρωθούν με τακτική, σε τι είδους χρόνο μπορούν να βασιστούν για να δημιουργήσουν ευκαιρίες; Εν μέρει ΤΑΖ, εν μέρει καρναβάλι, οι εμφανίσεις του Αγίου γίνονται για να είναι προσωρινές και παροδικές. Στην TAZ: The Temporary Autonomous Zone (Προσωρινή Αυτόνομη Ζώνη), ο Hakim Bey τάσσεται υπέρ του "προσωρινού" χρόνου εξέγερσης και ξεσηκωμού, ενάντια στον "μόνιμο" χρόνο της επανάστασης (Bey, 1985: 97-102). Μία εξέγερση ανοίγει ευκαιρίες, μπορούμε να πούμε ότι φαντάζεται σχέδια πτήσης, για να εξαφανιστεί και να εμφανιστεί σε διαφορετικό χώρο και χρόνο μόλις ονοματιστεί, εκπροσωπηθεί ή διαμεσολαβηθεί. Η προσωρινότητα συνδυάζεται με την αφάνεια ως τακτική αντίστασης ενάντια στην πανταχού παρούσα καταπίεση του κρατικού ελέγχου (Bey, 1985: 97-102).

Η προσωρινή διακοπή, σαν αυτή που περιγράφει ο Bey, και ένας ιικός (viral) πολλαπλασιασμός των γεγονότων σε διαφορετικά μέρη είναι μια επιλογή τακτικής με σκοπό την αποφυγή του ελέγχου. Δεν είναι δυνατον να αντιτεθούμε στην κυρίαρχη πολυπλοκότητα τη σημερινής κοινωνίας με μια άμεση και ανταγωνιστική σύγκρουση. Η εξαφανίση του Άγιου Πρεκάριου είναι από μια άποψη τόσο σημαντική όσο και η εμφάνιση του.

Κυβερνοπλασία, Μυθοπλασία, Βιντεοπλασία

(E-poesis, Mythopoesis, Videopoesis)

Λοιπόν, κάνει ο Άγιος Πρεκάριος κάτι άλλο εκτός από εμφανίσεις για να υπονομεύει φευγαλέα, ίσως να οργανώσει εκπτώσεις 20% από τις αγορές σας για μια ημέρα, και να εξαφανιστεί πάλι στο οικείο καταφύγιο του πολιτιστικού ακτιβισμού; Είναι ο Άγιος Πρεκάριος καθόλου διαφορετικός από τις εκατοντάδες των ενεργειών πολιτιστικών jammers, των subvertisers, όσων κάνουν κάνουν ακτιβισμό μέσα από την τέχνη, το hacking, τα media (artivists, hactivists, mediactivists and creactivists) παγκοσμίως; Τι κάνει ο Άγιος Πρεκάριος μεταξύ μιας εμφάνισης και της επόμενης; Ο Άγιος Πρεκάριος, ως μια οπτασία που εμφανίζεται σε διαφορετικές πόλεις με διαφορετικά πρόσωπα, για να διεκδικήσει πληρωμένη άδεια μητρότητας, διακοπές και η συνταξιοδότηση, λειτουργεί στρατηγικά. Αλλά ο Άγιος Πρεκάριος είναι, επίσης, μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής κουβέντας που συγκεντρώνει, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια των εμφανίσεών του στην ευρο-Πρωτομαγιά, διαφορετικές ομάδες ακτιβιστών, δίκτυα και ανεξάρτητες ενώσεις. Μια από τις εικόνες που χρησιμοποιείται από μια άλλη ομάδα, τους Globalproject ακτιβιστές, για να περιγράψουν τον τρόπο που οι πρεκάριοι εργαζόμενοι οργανώνονται, είναι το αρχιπέλαγος, ένα περιβάλλον φτιαγμένο από «νησιά στο διαδίκτυο, που συνδέονται με γρήγορα και πολύχρωμα links….» (Globalproject Venezia, 2004). Το αρχιπέλαγος είναι η αντανάκλαση του αποκεντρωμένου μηχανισμού παραγωγής της μεταβιομηχανικής κοινωνίας και ενός μεταφορντικού συστήματος . Το αρχιπέλαγος θυμίζει τo cyberpunk romance βιβλίο του Sterling , Islands in the Net (1956), όπου τα νησιά είναι αυτόνομα πειράματα πάνω στην κοινωνική συνεργασία και τους τρόπους ζωής, συνδεμένα μέσω του δικτύου. Το αρχιπέλαγος της επισφάλειας οργανώνεται όπως μία ποικιλία ατόμων, ομάδων, και κολεκτίβων που συνδέονται μέσω διασταυρωμένων δικτύων.

Ένα αρχιπέλαγος επαναστατικών κοινοτήτων, στριμωγμένων μέσα σε δάση από ουρανοξύστες και metro-radical παραλιών, φυτά που σκαρφαλώνουν και αστερίες , κάκτοι και πανιά, που μέσα στον χάρτη της αυτοκρατορίας καθορίζουν μια ανώμαλη περίμετρο σαν μια διαστιγμένη γραμμή, που κάθε της στίγμα σφραγίζεται με την σφραγίδα Leone H.S.L. Hic Sunt [εδώ υπάρχουν λιοντάρια, το αρκτικόλεξο που χρησιμοποιήθηκε από τους Ρωμαίους για να περιγράψει μη αποικημένες και μη αποικήσιμες περιοχές] και είναι εκείνες οι περιοχές όπου η εξουσία έχει απορριφθεί, όπου οι γυναίκες και οι άνδρες αποφάσισαν ότι ο αυτοκρατορικοί νόμοι, η κυβέρνηση και η “κανονικότητα” δεν έχουν καμία αξία στις ζωές τους. (Globalproject Venezia, 2004)

Τα δίκτυα, και ιδιαίτερα το mailing list Precog και το Globalproject, διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή αφήγησης-δράσεων (narr/actions). Η κεντρικότητα των δικτύων αντικατοπτρίζει μια γενική μετατόπιση του ιταλικού κινήματος προς την πολιτική δράση που παράγει και παράγεται μέσω της επικοινωνίας. Η παραγωγή φαντασιακού , σε ένα εννοιολογικό σύστημα, γίνεται το συστατικό στοιχείο για τις πολιτικές υποκειμενικότητες και τις κοινότητες.

Τα αυτοoργανωμένα νησιά ή κοινότητες έχουν ευδιάκριτες γενεαλογίες και πολιτικές τάσεις. Αν και υπάρχουν διασταυρώσεις και επικαλύψεις όταν μεμονωμένοι ακτιβιστές περνούν μέσα από διαφορετικούς κόμβους, καθένας κατευθύνοντας τις ενέργειες και την προσοχή του σε συγκεκριμένα ζητήματα. Κοινότητες συναθροίζονται γύρω από την επισφάλεια, τόσο διαφορετικές όσο οι μετα-φεμινίστριες SexyShock, οι βορειοανατολικοί βιο-ενωτικοί Invisibili, ανεξάρτητες συνδικαλιστικές ενώσεις (sindacati di base), άτομα που εργάζονται σε αλυσίδες εταιρειών(chainworkers), άτομα ασχολούμενα με πνευματική εργασία (brainworkers), οι ακτιβιστές του Globalproject, αντάρτες της πληροφορίας , κολεκτίβες των hackers. Ο Άγιος Πρεκάριος αν και εφευρέθηκε από τους Chainworkers, είναι από αυτή την άποψη ένα κοινό προϊόν και μια κοινή παραγωγή.

Σαν τέτοιο, ο άγιος Πρεκάριος είναι μια μυθοπλαστική φιγούρα: περιγράφει και αναπαριστά μια υπαρκτή κοινότητα. Η περιγραφή με αυτό τον τρόπο μετατρέπεται σε ένα είδος περιγραφής-δράσης (narr/action), η οποία μπορεί να εξηγηθεί ως την δυνατότητα και την επιθυμία να δημιουργηθεί ένα αίσθημα ενότητας, που βασίζεται σε κοινές ιστορίες και εμπειρίες που με τη σειρά τους έγιναν η αρχή για συνεχείς συζητήσεις και για να προκύψουν νέες δυνατότητες και γεγονότα. Οι περιγραφές γενικά γίνονται μυθοπλαστικές όταν, όπως στην απεικόνιση των βίντεο της Riot Generation (γενιάς εξέγερσης), ένα από τα νησιά που παράγουν? βίντεο μέσα στο(και έξω από το) Globalproject, είναι «λέξεις που παράγουν ενέργειες και ενέργειες που παράγουν λέξεις» (Ferraro, 2004).

Ο Wu Ming 1, ο «αφηγητής» της κολεκτίβας Wu Ming, γνωστός και ως Luther Blisset, έχει αφιερώσει πολλή από την αντανάκλασή του στην ιδέα της μυθοπλασίας, και την ορίζει κάπως έτσι:

Η κοινωνική διεργασία της κατασκευής μύθων, χωρίς να εννοούμε “ψεύτικες ιστορίες”, αλλά ιστορίες κοινές που λέγονται, επαναλαμβάνονται και χρησιμοποιούνται από μία τεράστια και πολυσχιδή κοινότητα, ιστορίες που, ίσως, δίνουν υπόσταση σε ένα είδος ιεροτελεστίας, μία αίσθηση συνέχειας μεταξύ αυτού που κάνουμε και αυτό που έκαναν άλλοι άνθρωποι στο παρελθόν…Τα ιταλικά κοινωνικά κινήματα είχαν την ικανότητα να εμφανιστούν σαν μια πληθώρα ανθρώπων που περιγράφουν τους εαυτούς τους από μια αδιάκοπη, ζωντανή ροή ιστοριών, χρησιμοποιώντας αυτές τις ιστορίες σαν όπλα που θα επέβαλλαν ένα νέο φαντασιακό ξεκινώντας από τη βάση. Όταν μιλάμε για “μύθους”, εννοούμε ιστορίες που είναι απτές, φτιαγμένες από αίμα, σάρκα και σκατά. (Wu Ming, 2002)

Η υλική υπόσταση των ιστοριών αυτών έχει, επίσης, ενδιαφέρον. Μαζί με την γενική ευφυή παραγωγή των ιδεών γύρω από τον άγιο Πρεκάριο, υπάρχει η ανάγκη να εισαχθεί μία ακόμη έννοια: αυτή του κοινού σώματος, αφού το “έπος” του άγιου Πρεκάριου εξιστορείται και αναπαριστάται την ίδια στιγμή, ή αναπαριστάται καθώς εξιστορείται. Η χρήση διάφορων τεχνολογιών όπως το βίντεο, το ραδιόφωνο, το δίκτυο, τα sites του δικτύου και, καμιά φορά, η καλωδιακή τηλεόραση, κάνουν δυνατή την αφήγηση των δράσεων και των γεγονότων σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Η ετικέτα “ακτιβιστής των media” αποχτά εδώ ένα συγκεκριμένο νόημα, κατά το οποίο τα media είναι μόνο μία από τις δυνατές μορφές ακτιβισμού. Οι ενέργειες και τα γεγονότα δημιουργούνται, κατασκευάζονται και πραγματοποιούνται από τους ίδιους ανθρώπους. Οι αφηγήσεις, με λίγα λόγια, είναι δεν είναι μια υπερ-έκθεση μετά το γεγονός αλλά βασικό κομμάτι της πολιτικής δράσης. Με αυτή την έννοια, η μυθοπλασία, την οποία, σ’ αυτή την περίπτωση, θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε και κυβερνοπλασία (e-poesis) ή βιντεοπλασία (videopoesis), είναι απτή, φτιαγμένη από αίμα, σάρκα και πιθανών από σκατά.

Η υποκειμενικότητα αντικατοπτρίζεται, επίσης, σε έναν υλικό επίπεδο, όχι απλά σε θεωρητικό. Ο διακοπτόμενος χρόνος και το τεμαχισμένο διάστημα των διαδηλώσεων / των δράσεων/ των γεγονότων/ των διαδικασιών, ό,τι μπορεί να ονομαστεί χρόνος της εξέγερσης, παράγουν μια διαδικασία υποκειμενοποίησης βασισμένη στο intercorporeality(στην πραγματικότητα των εσωτερικών διεργασιών). Οι επιρροές είναι κεντρικές σε αυτήν τη διαδικασία. Η ιδέα του intercorporeality είναι αρχικά εμπνευσμένη από τις έννοιες της ενσωμάτωσης και της σάρκας, δηλαδή μέσω του Merleau-Ponty (1968: 130-155). Τον τελευταίο καιρό η ιταλίδα ανθρωπολόγος Tamisari, στην εργασία της για το χορό και την παράσταση, ερευνά μια κοινωνική και συλλογική διάσταση της ενσωμάτωσης (1998: 274-286). Τι συμβαίνει έπειτα από στο intercorporeality(εσωτερικές διεργασίες) των διαμαρτυριών; Υπάρχει μια ανάγκη να ανακτηθεί η έννοια του συναισθήματος και, με τη Edith Stein, να υποστηρίζει ότι το συναίσθημα και οι πράξεις οι οποίες διέπονται από το συναίσθημα μπορούν μόνο να συμβούν κατά τρόπο σωματικό, μέσω του σώματός κάποιου (που γίνεται κατανοητό ως μεμονωμένη ψυχοφυσική ενότητα). Η δυνατότητα του αισθησιακού συναισθήματος, ή ενός "sensing-in" σύμφωνα με Stein (1989: 58), αποτελεί την εμπειρία όχι μόνο του άλλου αλλά και του εαυτού. Αυτό το αισθησιακό συναίσθημα, που εκφράζεται ως TAZ αλλά και ως ανατροπή μέσα σε άλλα πειράματα, συνθέτει τις υποκειμενικότητες και τις κοινότητες. Αυτό το αισθησιακό συναίσθημα, ίσως, είναι η απάντηση στο precarity και την αστάθεια όχι μόνο της εργασίας αλλά και της σύγχρονης ζωής.

Βιογραφίες συντακτών

Ο Marcello Tarì διδάσκει εθνογραφία στο Università degli Studi di Bari, στην Ιταλία. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του αφορούν την πολιτιστική ανθρωπολογία του ιταλικού ακτιβισμού.

Η Ilaria Vanni εργάζεται στο ίδρυμα διεθνών μελετών (Institute for International Studies), University of Technology Sydney. Τα γενικά ερευνητικά ενδιαφέροντά της βρίσκονται στον οπτικό και υλικό πολιτισμό και την ταυτότητα. Η τρέχουσα έρευνά της είναι στην παραγωγή των γλωσσικών στοιχείων στον ιταλικό ακτιβισμό.