SOCIAL MEDIA

Social Media Μυθοπλασία – Συμμετενεργοποίηση - Επισφάλεια

δημοσιεύθηκε στην αντιεξουσιαστική επιθεώρηση Βlack Out στο κοινωνικο εργοστασιο τον νοέμβριο του 2006

Δεν είναι τα κυρίαρχα εμπορικά media, δεν είναι αυτόνομα ή εναλλακτικά media όπως το indymedia, δεν έχουν να κάνουν με τις γνωστές μορφές αντιπληροφόρησης, έντυπα – αφίσες - συνθήματα σε τοίχους. Πρόκειται για διαδραστικές αντάρτικες μορφές κοινωνικής συμμετοχής, ονομάζονται Κοινωνικά Μέσα - Social Media και στόχο έχουν να αναταράξουν το πολιτικό τοπίο της νέας χιλιετίας…

Πρόκειται για το πέρασμα από τους αγώνες του no logo, του πολιτισμικού αυτοσχεδιασμού - culture jamming και τις αντιδιαφημίσεις - μεταστροφές «subvertisment» της δεκαετίας του ‘90 και της εποχής της αντιπαγκοσμιοποίησης στα διαδραστικά social media. Χαρακτηριστικά παραδείγματα S.M. αποτελούν το πολυμορφικό project Luther Blisset, τα α-διαφανή μυθιστορήματα των Wu Ming, η περσινή ταινία «United We Stand, Europe Has Α Mission» και τα «fake project» των 0100101110101101, ο επισφαλής San Precario, η μυστηριώδης Serpica Naro και οι ποικίλοι super ήρωες των ανίκητων – «imbattibili» του δικτύου των πρεκάριων στην Ιταλία, το net parade της ευρωπρωτομαγιάς. Είναι επίσης οι αόρατες Spider Mum, Santa Guevara και Multi flex, του δικτύου των Überflüssigen - υπερ-ευέλικτων ή αλλιώς Ρομπέν των Πόλεων στην Γερμανία, η υπέροχη φιγούρα της κλεπτομανούς Winona Ryder που προσκαλεί σε τάνγκο απαλλοτρίωσης στα ισπανικά super market από τους Yomango και πολλά άλλα.

Προϊστορία

Για να αναζητήσουμε τις ρίζες των Social Media θα πρέπει να καταδυθούμε στις πολυσχιδείς μη ιστοριοποιημένες διαδρομές της μεταστροφής και του πολιτισμικού αυτοσχεδιασμού, πράγμα που είναι σχεδόν αδύνατο καθώς η ίδια η πρακτική τους είναι ενας συνδυασμός Graffiti, μοντέρνας τέχνης, πανκ φιλοσοφίας και παμπάλαιας φάρσας.

Σίγουρα όμως αφετηριακά στοιχεία των S.M. βρίσκουμε στα ντανταϊστικά και σουρεαλιστικά παιχνίδια των αρχών του περασμένου αιώνα, στα κινήματα της avant garde και στους καταστασιακούς. Επίσης στα συλλογικά ψευδώνυμα ποιητών και καλλιτεχνών, στα κινήματα λογοκλοπής - plagiarism, στους Fluxus, στα καλλιτεχνικά ταχυδρομικά -mail art- δίκτυα και στους pranksters. Οι πρώτοι που κήρυξαν την δύναμη μιας απλής υπεξαίρεσης, που ορίζεται ως μια εικόνα, ένα μήνυμα ή ένα τεχνούργημα που αποσπάται από το περιβάλλον του για να δημιουργήσει ένα καινούργιο νόημα ήταν οι καταστασιακοί τη δεκαετία του 50’.

Ιδιαίτερη επιρροή στην σύλληψη της ιδέας των S.M. άσκησε το κίνημα των καναδών postpunk νεοϊστών – Neoism, οι οποίοι από τη δεκαετία του ‘80 εμπνεύστηκαν την ιδέα της ανοιχτής σε όλους pop φιγούρας – open pop star, καθώς επίσης και την ιδέα της μυθολογικής περσόνας με τις πολλαπλές οντότητες που μπορούσε ο καθένας να υιοθετήσει, όπως ήταν ο Monty Cantsin και την αντιπατριαρχική trans περσόνα Karen Eliot. Μέσα από τις ομάδες των νεοϊστών ξεπήδησε το 1994 στην Ιταλία το Luther Blissett Project.

Παράλληλα τη δεκαετία του ‘80 αλλά και του ‘90 έχουμε την έκρηξη του Graffiti, του Haking, του Cyberpunk, της Video Art, της Net Art, του Μedia Αrt Αctivism, του Cyber Αctivism των “fake” projects. Όλες οι παραπάνω μορφές πολιτικού και πολιτισμικού αυτοσχεδιασμού εμπλούτισαν την ανταγωνιστική εργαλειοθήκη με ευφάνταστες στρατηγικές ηλεκτρονικής και οπτικοακουστικής ανυπακοής, με στόχο την υπονόμευση του κυρίαρχου μηχανισμού που παράγει, διανέμει, ελέγχει και φιλτράρει την πληροφόρηση και το “life style”.

Προς το τέλος της δεκαετίας του ‘90 παρατηρείται μια σύγκλιση των παραπάνω μορφών έκφρασης σε no logo αγώνες. Η πρώτη μεγάλη επιτυχία των παραπάνω μορφών πολιτικού και πολιτιστικού ακτιβισμού, ιδίως μέσα από το internet, θεωρείται η διοργάνωση της διαδήλωσης στο Seattle, το 1999 ενάντια στην σύνοδο του Π.Ο.Ε. και η μετέπειτα ανάδυση των παγκόσμιων ραντεβού. Ωστόσο σύντομα φάνηκαν τα όρια της no logo αντιπαράθεσης και τα αδιέξοδα της συγκεντρωτικής μιλιταριστικής σύγκρουσης στους τόπους συνάντησης των πλανητικών αφεντικών. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν επιχειρείται το ξεπέρασμα της στείρας μεταστροφής και αντιδιαφήμησης με τη μορφή της μονοθεματικής καμπάνιας προς πιο συνολικές εκφράσεις που να αφορούν πρωτίστως το πεδίο της καθημερινότητας. Με το πέρασμα λοιπόν στη νέα χιλιετία εμφανίζονται στην Ευρώπη κυρίως μέσα απο τους αγώνες των επισφαλών εργαζομένων τα ολοκληρωμένα διαεπικοινωνιακά project τα οποία αποκτούν την ονομασία Social Media.

Χαρακτηριστικά των Social Media

Μυθοπλασία

Βασικό χαρακτηριστικό των Social Media είναι ότι πλάθουν ένα μύθο ή καλύτερα ένα έπος γύρω από μια εύκολα κοινά αναγνωρίσιμη φιγούρα. Το έπος της συγκεκριμένης φιγούρας εξιστορείται και αναπαριστάται την ίδια στιγμή, ή αναπαριστάται καθώς εξιστορείται. Πρόκειται για τη διαδικασία της «μυθοπλασίας». Το εργαστήριο αφηγηματικού ανταρτοπόλεμου Wu Ming - διάδοχοι του Luther Blissett, ορίζει την μυθοπλασία ως «την κοινωνική διεργασία της κατασκευής μύθων, χωρίς να εννοούμε “ψεύτικες ιστορίες”, αλλά ιστορίες κοινές που λέγονται, επαναλαμβάνονται και χρησιμοποιούνται από μία τεράστια και πολυσχιδή κοινότητα, ιστορίες που ίσως δίνουν υπόσταση σε ένα είδος ιεροτελεστίας, μία αίσθηση συνέχειας μεταξύ αυτού που κάνουμε και αυτού που έκαναν άλλοι άνθρωποι στο παρελθόν(…) Οι επαναστάσεις και τα κινήματα πάντα βρίσκουν και αφηγούνται τους δικούς τους μύθους. Μάλιστα ο πλούτος ενός κινήματος εκφράζεται από την ικανότητά του να εμφανίζεται σαν μια πληθώρα ανθρώπων που περιγράφουν τους εαυτούς τους με μια αδιάκοπη, ζωντανή ροή ιστοριών, χρησιμοποιώντας αυτές τις ιστορίες σαν όπλα ώστε να συνθέσουν ένα νέο φαντασιακό ξεκινώντας από τη βάση. Όταν μιλάμε για “μύθους”, εννοούμε ιστορίες που είναι απτές, φτιαγμένες από αίμα, σάρκα και σκατά. (…)

Οι μύθοι είναι απαραίτητοι. Δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε μαζί χωρίς να έχουμε ιστορίες για να πούμε ο ένας στον άλλο και να ακούσουμε, χωρίς «ήρωες» των οποίων το παράδειγμα μπορούμε να ακολουθήσουμε ή να απορρίψουμε. Η γλώσσα μας, οι μνήμες μας, η φαντασία μας και η ανάγκη μας να δημιουργούμε κοινότητες είναι τα πράγματα που μας κάνουν να είμαστε ανθρώπινα όντα, και οι ιστορίες είναι που τα κρατούν, που τα συνέχουν όλα αυτά από κοινού. Τα S.M. με τη λειτουργία της μυθοποίησης και της αφήγησης ιστοριών (μυθιστοριοποίηση) συμβάλουν στην κατασκευή του κοινού σώματος.»

Πολλαπλές Ταυτότητες και Κοινό Σώμα

Τα S.M. συμβάλλουν στην κατασκευή του κοινού σώματος, καθώς η φιγούρα που πρωταγωνιστεί στο project έχει το χαρακτήρα της πολλαπλής οντότητας. Ο καθένας ενθαρρύνεται να την υιοθετήσει, να την εμπλουτίσει με μορφολογικά στοιχεία και να την επαναδιαδώσει. Με αυτόν τον τρόπο κατασκευάζεται ένα κοινό φαντασιακό διαμέσου των αλληλοεμπνεόμενων επινοήσεων που δημιουργούνται «από κοινού» σε γλωσσικό και συμβολικό επίπεδο.

Η παραγωγή και διάδοση των μυθολογικών φιγούρων, των αφηγήσεων, των νέων λεξιλογίων, μέσα από υπόγεια -στόμα με στόμα- δίκτυα, ό,τι συνθέτει το φαντασιακό ενός S.Μ. είναι μια από τις πιθανές κινήσεις για να ενοποιηθεί ο διακοπτόμενος χρόνος και το τεμαχισμένο διάστημα μεταξύ των διαδηλώσεων, των δράσεων, των γεγονότων, των διαδικασιών, ό,τι μπορεί να ονομαστεί «χρόνος της εξέγερσης», δημιουργώντας μια διαδικασία ενεργής πολιτικής υποκειμενοποίησης μέσα από την οποία σχηματοποιείται ένα πολιτικό κοινό σώμα. Οι αφηγήσεις και οι μύθοι, με λίγα λόγια, δεν είναι απλώς μια υπερ-έκθεση μετά το γεγονός αλλά βασικό κομμάτι της πολιτικής δράσης. Οι διαδραστικές αφηγήσεις των S.Μ. δημιουργούν ένα νέο χώρο επικοινωνίας έξω από τη σφαίρα των κυρίαρχων media. Κατά ένα τρόπο διαστέλλουν τα γνωστά όρια της κοινωνικής

επικοινωνίας και της συλλογικής ευφυίας δημιουργώντας νέους χρονοτόπους συνεύρεσης και κοινωνικής συνεργασίας. Οι αφηγηματικές ασκήσεις των S.M. εξερευνούν τη στατική γεωγραφία της εξουσίας και αυτόσχεδιάζουν τα νομαδικά τοπία της αντίστασης. Συνθέτουν ένα νέο κοινωνικό χώρο δημιουργώντας «πύλες» ανάμεσα στον πραγματικό και τον δυνητικό δημόσιο χώρο. Το κοινό σώμα είναι ένα πληθυντικό σώμα και δομείται μέσα από τα ορατά και αόρατα δίκτυα της κοινωνικής συνεργασίας. Τα S.M. μπορούν γίνουν τα νήματα που συνέχουν το πληθυντικό κοινωνικό σώμα.

Αφαίρεση και Κατάφαση

Η ιδέα των S.M. βασίζεται στην αφαίρεση των ιδεολογημάτων που συνθέτουν τη ζωή στον καπιταλισμό ενώ ταυτοχρόνα δημιουργούνε νέα φαντασιακά βιοσυνόλα γύρω από τις αποδομημένες ταυτότητες της καθημερινότητάς μας.

Τα S.M. δεν περιορίζονται στην άρνηση μιας εξουσιαστικής συνθήκης, ενός νόμου, μιας πολυεθνικής εταιρίας, ενός παγκόσμιου οργανισμού, δεν εξαρτώνται και δεν ετεροκαθορίζονται από τις κινήσεις των αφεντικών και τις συναντήσεις των διεθνών οργανισμών. Πρόκειται για μια κίνηση απεγκλωβισμού από τη φετιχιστική αποκαθήλωση ή μεταστροφή ενός εταιρικού συμβόλου της εποχής της αντιπαγκοσμιοποίησης. Τα S.M. θέλουν να πάνε πιο πέρα, να συνθέσουν και να αφηγηθούν το μύθο μια προταγματικής φιγούρας φορτισμένης με θετικά χαρακτηριστικά, η οποία με ευφάνταστο και χιουμοριστικό τρόπο καθρεπτίζει, διαστρεβλώνει, υπονομεύει και γελοιοποιεί μια υπαρκτή αρνητική συνθήκη ζωής, π.χ. η φιγούρα του επισφαλούς San Precario είναι αυτή ενός πολύ-εργαζόμενου σε σούπερ μάρκετ που διαθέτει πολλά χέρια, στο ένα κρατάει ένα τηλέφωνο, στο άλλο μια εφημερίδα με αγγελίες για δουλειά, στο τρίτο μια σφουγγαρίστρα και στο τέταρτο πατάτες McDonald’s, ενώ ταυτόχρονα όπου εμφανίζεται κάνει θαύματα με πιο συνηθησμένο την αυτομείωση στις τιμές των προϊόντων.

Τα S.M. λειτουργούν σαν ένας ρητορικός μηχανισμός ο οποίος καταφάσκει και θέλει να προκαλέσει δημόσια συζήτηση. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν μια κοινωνική αντίληψη για κάτι, εκεί που δεν υπήρχε τίποτα πριν. Μέσα από τη διαδικασία της αφαίρεσης τροποποιούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο εγγράφονται και κατασκευάζουν το επίπεδο πάνω στο οποίο μπορούν να συνδεθούν με δυνατές σχέσεις έννοιες, δράσεις και νοήματα. Δίνουν υπόσταση σε μια σχέση που δεν είχε όνομα και μορφή βγάζοντας την από την αφάνεια και την άπειρη σχεσιακότητα. Με αυτόν τον τρόπο οι φιγούρες, οι ιστορίες και οι μύθοι είναι η παραγωγή της αφαίρεσης αλλά και η αφαίρεση της παραγωγής.

Προσωρινότητα και Μεταμόρφωση

Ένα επιτυχυμένο S.M. ξέρει πότε να εμφανιστεί και ακόμα καλύτερα οφείλει να ξέρει πότε θα εξαφανιστεί. Μόλις τα ορίσει τα θέαμα θα εξαφανιστούν για να εμφανιστούν κάπου αλλού με νέα μορφή ανανεωμένα και ίσως πιο απειλητικά. Η αποκάλυψη της φάρσας είναι η κορύφωση και ο θάνατος του S.M. project.

Τα S.M. λειτουργούν ως νοηματικές νησίδες, αποτελούν αυτόνομα πειράματα πάνω στην κοινωνική συνεργασία και τους τρόπους ζωής. Δεν έχουν μια προκαθορισμένη μορφή και δομή, στηρίζονται δε στην έκπληξη και τον αιφνιδιασμό του αντιπάλου. Τα S.M. αποτελούν σχέδια πτήσης για να εξαφανιστούν και να εμφανιστούν σε διαφορετικό χώρο και χρόνο μόλις ονοματιστούν, εκπροσωπηθούν ή διαμεσολαβηθούν. Ωστόσο δεν είναι μια αμυντική τακτική αποφυγής του ελέγχου όπως οι προσωρινές νησίδες του Hakim Bey αλλά πρόκειται για επιθετικά νομαδικά μικρόβια, εικονικοί, ψηφιακοί αλλά και νοηματικοί ιοί που μοριακά διεισδύουν στο αποικημένο από την εξουσία κοινωνικό σώμα. Αναπαράγονται και μεταμορφώνονται μέσα από καλλιτεχνικές performance γέννησης και θανάτου. Λειτουργούν περισσότερο ως χαµαιλέων, είναι «εγκλωβισμένα» σε µια διαρκή διαδικασία µεταµόρφωσης. Τέλος δεν φοβούνται την αφομοίωση αντιθέτως επιζητούν να ενταχθούν στο mainstream ως δούρειος ίππος και τότε η εξαφάνιση του Luther Blisset, του San Precario, της Serpica Naro, της

adeho.gr είναι από μια άποψη τόσο σημαντική όσο και η εμφάνισή τους.

Συμμετενεργοποίηση και Επισφάλεια

Η συμμετοχή σε ένα S.M. project βασίζεται στην ενεργοποίηση και σύνθεση των ποικίλων δεξιοτήτων που διαθέτει ή που εφευρίσκει ο καθένας - καθεμία και που προχωράνε την συνομωσία του project σε παράλληλες κατευθύνσεις. Τα S.M δεν έχουν ένα προκαθορισμένο σχέδιο, ούτε προαποφασισμένους ρόλους, είναι περισσότερο η δυνατότητα ενεργοποίησης με παράλληλες χειρονομίες. Πρόκειται για ένα βιοπολιτικό μηχανισμό συμμετοχής, εμπλοκής και ενεργοποίησης αγώνων, είναι μια από τις πιθανές διαδικασίες συμμετενεργοποίησης – participactivation. Συνωμοτούν, εμπνέουν και ανασυνδυάζουν τις αφηρημένες και διασκορπισμένες διαδρομές των ανθρώπων ενώ ταυτόχρονα προσκαλούν σε αποκρυπτογράφηση των ήδη διαδεδομένων πλαστών πληροφοριών. Κατά αυτόν τον τρόπο δεν έχουν στόχο μια καταναγκαστική ενότητα αλλά ένα συντονισμό των διαφορών. Αποτελούν ένα από τα πιθανά εργαλεία για την τόσο αναγκαία αλλά ακόμα ελλιπή κυκλοφορία των κοινωνικών αγώνων.

Μπορούν να αποτελέσουν τα επικοινωνιακά εργαλεία – όπλα της επισφαλούς γενιάς, διότι η διαδικασία της συμμετενεργοποίησης καρποφορεί εντός των πολλαπλών ταυτοτήτων και της διαρκούς αβεβαιότητας. Μπορούν να γίνουν τα όπλα της γενιάς που είναι εξαναγκασμένη συνεχώς να αυτοσχεδιάζει, να εναλλάσσεται παράλληλους ρόλους και αντιφατικές ταυτότητες, να χρησιμοποιεί γλωσικές, συναισθηματικές και κινητικές performance για να αντεπεξέλθει στην επισφάλεια της εργασίας. Τα S.M. είναι μια από τις πιθανές διαδικασίες όπου η γενική νόηση και οι ανθρώπινες ικανότητες σπάνε τα δεσμά τους με τον καπιταλισμό και την εργασία και συμμαχούν με την αντίσταση. Τα S.M. θέλουν να αντιστρέψουν το καπιταλιστικό μοντέλο της ευελιξίας, της προσωρινότητας, της υπαρξιακής αβεβαιότητας, του άγχους και του φόβου για το μέλλον με το παράδειγμα των νομαδικών πληροφοριών, της ευέλικτης κοινότητας, της ζωής με νόημα και κυρίως με τη δημιουργία μιας νέας αυτοοργανωμένης δημόσιας σφαίρας. Ωστόσο ως απάντηση στην επισφάλεια δεν αναζητούν την γραμμική ασφάλεια της αυστηρής πολιτικής καθαρότητας αλλά θέλουν να είναι πληθυντικά, πολλαπλασιαστικά και συναρπαστικά γοητευτικά. Η διανυσματική παιχνιώδης διάστασή τους τα επιτρέπει να εισχωρούν μοριακά σε χώρους και χρόνους αποικημένους από την εξουσία, νοηματοδοτώντας τις αόρατες καμπυλώσεις της εκμετάλλευσης, μπερδεύοντας τις επιθυμίες, ανακατεύοντας ξανά την τράπουλα. Βασίζονται στη εφευρετικότητα, την συνωμοσία και την αλληλοέμπνευση, ανοικτοί κώδικες, λαθραίες εισχωρήσεις, ελεύθερα λογισμικά, διαδραστικά αυτοκόλλητα, μετεστραμμένες αφίσες, ιστοσελίδες παρωδίες. «Συνωμοτούν και εμπνέουν» σημαίνει ότι κανένα σχέδιο και κανένας προγραμματισμός δεν μπορεί να προβλέψει τις περιπετειώδεις χαοτικές διαδρομές που θα ακολουθήσουν. Οι ανώνυμοι δημιουργοί είναι αρχιτέκτονες ενός λαβυρίνθου όπου η δαιδαλώδης αταξία οδηγείται σε χαοτική τάξη. Πρόκειται για τη λιποταξία των μηνυμάτων από την επίσημη ροή των πληροφοριών για την αποπλάνηση και τον απογαλακτισμό από τις επίσημες νόρμες. Η στρατηγική των S.M. βασίζεται στην παραγωγή νέων νοημάτων και κοινών φαντασιακών. Οι αντιθεσμίσεις των S.M. αποτελούν μια από τις δυνατότητες απάντησης στην υπαρξιακή επισφάλεια των κατεστραμμένων κοινωνικών σχέσεων και μια από τις πιθανές δυνατότητες πολιτικής ιζηματογέννησης του ανταγωνιστικού σώματος.

Ανάδραση – feedback

Τονίσαμε παραπάνω ότι τα αυτόνομα πειράματα των S.M. είναι η δημιουργία μιας νέας πολιτικής και πολιτιστικής γραμματικής πάνω στην κοινωνική συνεργασία και τούτο συμβαίνει διότι οι πρωταγωνιστές τους δεν είναι οι αρχικοί εμπνευστές άλλα οι ανώνυμες παρέες που θα αφηγηθούν και θα συζητήσουν τις μυθολογικές ιστορίες και θα συμμετέχουν στην ενεργοποίηση του project. Η ιδέα των S.M. είναι μια διαδραστική πολύμορφη καμπάνια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα S.M δεν ηγεμονεύονται, δεν έχουν ιδιοκτήτη, είναι αντάρτικη επικοινωνία τόσο ως προς το εξωτερικό, όσο και ως προς το εσωτερικό των κινημάτων.

Βέβαια τα S.M. ίσως να μην προσκαλούν σε επανάσταση, είναι περισσότερο ένας μηχανισμός παραγωγής ερωτημάτων και δημόσιας συζήτησης, γι’ αυτό και η συμμετοχή σε αυτά δεν χωράει στο γραμμικό μοντέλο της στράτευσης – προδοσίας. Η ιδέα των S.M. δεν καλεί παρά σε μικροσκοπικές επιθυμιτικές επαναστάσεις, αλλά προσοχή δε μας ζητάνε να πάρουμε τις επιθυμίες μας για πραγματικότητα αλλά να κατανοήσουμε πως δεν είμαστε μόνοι, πως οι πραγματικότητες των άλλων που μας είναι αόρατες και ξένες μπορούν να παντρευτούν με τις επιθυμίες μας και να τις αποπλανήσουν.

Το σίγουρο είναι ότι οι πολιτικές ομάδες πρέπει να επαναορίσουν την επικοινωνιακή τους στρατηγική και να βρουν το κλειδί για να χτίσουν ένα κοινό φαντασιακό έμπνευσης και συνωμοσίας. Και τότε το τέλος της πρώτης δεκαετίας της νέας χιλιετίας ίσως θα μας βρει να κολυμπάμε σε ένα αρχιπέλαγος από αντάρτικα υβριδιακά Social Media.

Σημειώσεις

Wu Ming

Στα κινεζικά σημαίνει «χωρίς όνομα», πρόκειται για ένα εργαστήρι κοινωνικής λογοτεχνίας ενάντια στην πολιτιστική βιομηχανία. Είναι η μετεξέλιξη από το 1999 και μετά του πενταετούς προγράμματος Luther Blisset. Έχουν παραγάγει έως σήμερα πάνω από 20 επικά μυθιστορήματα και νουβέλες όπως «Άξονας του Πολέμου», «Αρουραίοι και Αίμα» «Havana Glam» με πιο γνωστό το «54» τα οποία διατίθενται ελεύθερα στην ιστοσελίδα τους. Για την απεικόνισή τους, δανείζονται φωτογραφίες άλλων (συνήθως καρέ απο παλιά χολυγουντιανά μιούζικαλ) όπου όλοι φορούν τα ίδια κουστούμια, έχουν την ίδια χορευτική πόζα και πάντα, με επεξεργασία έχουν αφαιρεθεί τα πρόσωπα. Εσκεμμένα και δικαιολογημένα καθώς το μότο που συμπυκνώνει τις προθέσεις των wu ming είναι: «αυτή η επανάσταση είναι απρόσωπη» και η πρακτική τους συνοψίζεται στο «να είμαστε παρόντες, αλλά να μην φαινόμαστε: διαφανείς με τους αναγνώστες, αδιαφανείς με τα media»

Fake Projects

Ιδιαίτερα δηµοφιλή είναι τα λεγόµενα projects απάτης όπου οι Net artists καταλαμβάνουν διαδικτυακούς καλλιτεχνικούς τόπους χωρίς να αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους. Αντιγράφουν στοιχεία από διάφορα µέσα επικοινωνίας και τα περικλείουν σε δικά τους projects. Μέσα από τα έργα τους, προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγµατικότητα. Το ψέµα και η απάτη διαδραµατίζουν κεντρικό ρόλο. Οι ανυποψίαστοι επισκέπτες (surfers), γίνονται απαραίτητο συστατικό του Νetart project. Τα “fake” projects γεννούν ερωτήματα πάνω στην αλήθεια και την αξιοπιστία της µεταφοράς δεδοµένων σε µια κοινωνία δοµηµένη πάνω στα media και τις νέες τεχνολογίες. Οι Net artists χρησιµοποιούν εικόνες και µεταφορές απο τον αληθινό κόσµο, ανακατασκευάζουν και φέρνουν στα µέτρα τους λογισµικό υπολογιστών και παίζουν µε την ματαιοδοξία των διαδικτυακών επισκεπτών.

www.0100101110101101.org

H ομάδα 0100101110101101 εμφανίστηκε το 1999 στο διαδίκτυο σπέρνοντας τη σύγχυση με το ν’ αντιγράφει ηλεκτρονικές διευθύνσεις, τις οποίες περιλαμβάνει στο δικό της site και έθετε ερωτήματα για τη φύση της ψηφιακής τέχνης στην εποχή του «copy-paste». Το μεγαλύτερο «χτύπημα» ήταν η παραχάραξη της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του Βατικανού (vaticano.org). Το «δικό τους» site περιελάμβανε αιρετικά κείμενα και αλλοιωμένους ψαλμούς με διακηρύξεις υπέρ των αµβλώσεων, του ελεύθερου σεξ, της νοµιµοποίησης των ναρκωτικών και του γάμου των ομοφυλόφιλων. Για έναν περίπου χρόνου το site το επισκέφθηκαν τέσσερα εκατομμύρια άτομα χωρίς να καταλάβουν το παραμικρό. Δεν σταμάτησαν, όμως, εκεί. Έδωσαν και πάλι λαβή για σχόλια, επιβεβαιώνοντας το χαρακτηρισμό τους ως «καλλιτεχνικοί παραχαράκτες», όταν επινόησαν έναν δήθεν Σέρβο καταραμένο καλλιτέχνη, τον Ντάρκο Μάβερ, ενώ στη συνέχεια διέδωσαν τον πρώτο «καλλιτεχνικό» ηλεκτρονικό ιό κατά τη διάρκεια της 49ης Biennale της Βενετίας, το 2001. Το καλοκαίρι του 2003 παγίδεψαν μια ολόκληρη πόλη, όταν έπεισαν τους Βιενέζους πως η Nike είχε την πρόθεση να δώσει το όνομά της σε μια ιστορική πλατεία της Βιένης την Karlsplatz. Όποιος έσπευδε στην πλατεία για να εξακριβώσει το αληθές της φήμης αντίκριζε το Nike Infobox, ένα μικρό “σπιτάκι-showroom” όπου τα blueprints του έργου εκτίθονταν στο κοινό και εξηγούσαν πόσο επαναστατική ήταν η καινούργια καμπάνια της Nike, και πώς θα διαμορφωνόταν η πλατεία. Συγκεκριμένα, υποτίθεται ότι ένα άγαλμα 36 μέτρων στο πλάτος και 15 στο ύψος που απεικονίζει το γνωστό logo της Nike θα τοποθετούταν σε εμφανές σημείο της πλατείας. Πανικοβλημένοι και έκπληκτοι οι κάτοικοι της Βιέννης δημιούργησαν κινήσεις πολιτών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων χώρων και ενάντια στο κράτος που πουλάει πλατείες της Αυστρίας χωρίς καν να τους έχει ρωτήσει. Το τελευταίο τους project ήταν τον περασμένο χειμώνα, όταν διέδωσαν σε παγκόσμιο επίπεδο την είδηση πως σκηνοθετείται μια κινηματογραφική ταινία με τίτλο: «United We Stand, Europe Has Α Mission». Πρόκειται για ένα χολιγουντιανό blockbuster που έχει παραχθεί εξολοκλήρου στην Ευρώπη. Μια ταινία κατασκοπίας με πατριωτικό προσανατολισμό, στην οποία η Ευρώπη (και όχι οι ΗΠΑ) σώζει τον κόσμο. Στο Βερολίνο, τη Νέα Υόρκη, τις Βρυξέλλες, τη Βαρκελώνη, αναρτήθηκαν αφίσες της ταινίας, στην οποία δήθεν παίζουν γνωστοί ηθοποιοί και όλα τα περιοδικά μιλούν γι’ αυτήν. Όμως, ταινία δεν υπάρχει. «Πρόκειται, όντως, για μια προπαγανδιστική ταινία, όπως ακριβώς ο “Στρατιώτης Ράιαν” ή το “Forrest Gump”. Το “United We Stand...” προβληματίζει σχετικά με τα θέματα της καλλιτεχνικής προπαγάνδας και της ευρωπαϊκής ταυτότητας, και αντιτίθεται στα καλλιτεχνικά στερεότυπα. Είναι ένα σχέδιο που γεννήθηκε από μια ματαίωση. Δεν είχαμε ιδέα για το πώς θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι η Ευρώπη. Το σχέδιο προβάλλει ερωτήματα, αλλά δεν δίνει απαντήσεις. Όλοι θυμούνται τον Πίτερ Φόντα στον “Ξένοιαστο καβαλάρη”, κανείς δεν είχε εκπλαγεί από το πέτσινο σακάκι του με την αμερικανική σημαία, ενώ το ίδιο σακάκι με την ευρωπαϊκή θα προκαλούσε γέλια. Γιατί η πατριωτική εικονογραφία των ΗΠΑ γίνεται ευρέως αποδεκτή, ενώ όταν εφαρμόζεται στην Ευρώπη προκαλεί χλευασμό;(…) Αποκαλούμε την ενέργειά μας “παράλληλη επικοινωνία” δουλεύουμε σε μια διπλή πίστα: του πραγματικού και του φανταστικού».και όπως λένε «τα Social Media είναι το Rock ‘n’ Roll των Media!»

Luther Blisset

Καλύτερα να φεύγεις μια ώρα αρχύτερα, αφήνοντάς τους με την επιθυμία παρά λίγο αργότερα, κάνοντάς τους να βαριούνται.

Κυρίες και κύριοι, τώρα είναι η ώρα που όλοι χαιρέκακα περιμένατε, τώρα που ο Luther Blissett πέθανε, μπορούμε επιτέλους να μιλήσουμε γι’ αυτόν!

Σε πολλούς το όνομα Luther Blissett θα θυμίσει τον βρετανό ποδοσφαιριστή τζαμαϊκανής καταγωγής που πήρε μεταγραφή στην προ-μπερλουσκονική Milan το 1983. Όμως εδώ μιλάμε για μια πολλαπλή οντότητα, ένα πολλαπλό όνομα. Ο L.B. είναι ένα πολυμεσικό φαινόμενο που έχει ενσαρκωθεί μέσα στα χρόνια σε πολλές περσόνες, απορροφημένες από μια συλλογική και διακλαδιζόμενη ύπαρξη, γεννημένη για να υπονομεύει τους μηχανισμούς και να υπογραμμίζει τις αδυναμίες των media, παθιασμένη με τον αγώνα για τη σημασία της ταυτότητας, της πνευματικής εργασίας, των πνευματικών δικαιωμάτων, της μορφής του συγγραφέα, και εν τέλει για να επεξεργαστεί μια νέα πρακτική κριτικής του καπιταλισμού.

Κατά τη διάρκεια της περιπετειώδους ζωής του, ο L.B. έφερε σε πέρας πολλά επιτυχημένα projects. Εδώ θα κάνω μια παρένθεση, για να σας ομολογήσω ότι κατά κάποιον τρόπο ντρέπομαι να σας κατηχώ για μια προσωπικότητα που σε όλο τον ασεβή της βίο στηρίχτηκε όχι στα εμβριθή αφιερώματα των έγκυρων ΜΜΕ αλλά στη φήμη από στόμα σε στόμα. Με την ελπίδα λοιπόν ότι εσείς όλο και κάποια καυτή λεπτομέρεια παραπάνω θα έχετε να συνεισφέρετε, συνεχίζω τη δραματική τούτη νεκρολογία του μεγάλου δημαγωγού L.B.

Ο Luther Blissett έθεσε τέλος στη ζωή του στην αυγή της χιλιετίας με την τελετουργική πράξη του seppuku. Το seppuku διαφέρει από το harakiri στο ότι μετά τον αυτοχειριασμό, κάποιος αναλαμβάνει να αποκεφαλίσει το νεκρό. Έτσι, οποιοσδήποτε υιοθετήσει το όνομα στο μέλλον, θα συμβάλει συμβολικά στον αποκεφαλισμό του. Με την αυτοκτονία του, ο L.B. αποκήρυξε την εδραίωσή του σαν μια γεωγραφική και λογική ταυτότητα, και απομάκρυνε κάθε πιθανότητα να καταστεί άλλος ένας λαϊκός ήρωας. Αυτό δε σημαίνει ότι ο L.B. πέρασε στην ανυπαρξία, αντίθετα έδωσε το έναυσμα για μια νέα φάση, με ένα ή με χίλια νέα ονόματα, οποιουδήποτε θέλει να πάρει μέρος σε μια ανάλογη πρωτοβουλία. Επιπλέον, δεν είναι δέον να εκλάβουμε την αυτοκτονία του ως μια αμυντική κίνηση ενάντια στην οικειοποίησή του από την βιομηχανία του θεάματος. Ό,τι δεν έχει ταυτότητα δεν είναι οικειοποιήσιμο. Άλλωστε ανέκαθεν το όνειρο του L.B. ήταν να εισαχθεί στο mainstream ως δούρειος ίππος και να ανοίξει τις θύρες των πολλαπλών εμπειριών.

Η περσόνα του Luther Blissett γεννήθηκε το 1994 και λειτούργησε βάσει ενός εξαιρετικά απλού και γι’ αυτό ιδιοφυούς σχεδίου: καθένας μπορούσε να την αναλάβει και να δράσει με την υπογραφή της. Η ιδέα λειτούργησε σαν καλοκουρδισμένη ωρολογιακή βόμβα: οι εφημερίδες ανά την Ευρώπη, έτρεμαν μόλις έπαιρναν στα χέρια τους ένα κείμενο με την αμυδρή έστω αναφορά στον Luther φοβούμενες τη φάρσα της φάρσας όπως πολύ καλά ήξερε να κάνει. Οι συνωμοσιολόγοι βρήκαν νέο παιχνίδι με αποτέλεσμα ο Umberto Eco και άλλοι αριστεροί διανοούμενοι να βλέπουν τη φήμη και τις πωλήσεις τους να ανεβαίνουν κάθετα. Η Net Generation βρήκε τη μηχανή πολλαπλασιασμού του DNA της, παράγοντας με φρενιτιώδεις ρυθμούς sites πάσης φύσεως με overdose έμπνευσης. Και τότε, ο L.B. κυκλοφόρησε το Q(o εκκλησιαστής), ένα ογκώδες αριστοτεχνικά γραμμένο μυθιστόρημα του οποίου η δράση εκτυλίσσεται τον 16ο αιώνα. Και εγένετο best seller. Η Ιερά Εξέταση και η Μεταρρύθμιση γίνονται φύλλο και φτερό. Μόνο αυτά όμως; Για τις αλληγορικές, μεταφορικές, λογοτεχνικές και λοιπές διαστάσεις του θέματος ψάξτε μόνοι σας, μη γινόμαστε και διδακτικοί.

(…) Πάντως, ποτέ μην απογοητεύεστε τόσο εύκολα. Λίγο καιρό μετά τους πολλαπλούς θανάτους, εμφανίζονται περίεργα κρούσματα ανά τον κόσμο. Τρομοκράτες κλέβουν αγάλματα, εικόνες και λοιπά τιμαλφή από ναούς και απαιτούν να δοθούν χρήματα στους φτωχούς για την επιστροφή τους - μια πρακτική που πρώτος εισήγαγε ο Luther, σε μια περίοδο που φιγουράριζε ως Ρομπέν. Μια γρήγορη αναζήτηση στο Google θα σας δώσει πάνω από 100.000 αποτελέσματα σήμερα. Και αν γνωρίζετε κινέζικα, θα βρείτε πλούσιο υλικό για έναν αρχαίο πρόδρομο του εκλιπόντος, τον θρυλικό Wu Ming. Απόσπασμα από τη Νεκρολογία του L.B.

η ιστορία των ChainWorkers

CHAINWORKERS

Συνέντευξη με τον Blicero μέλος της μιλανέζικης ομάδας chainworkers
που επινοησε την φιγουρα (social media) του San Precario και διοργανώνει από το 2001 της πορείες ενάντια στην επισφάλεια κάθε πρωτομαγιά.

H συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο έντυπο ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑ? (εκδ. μάτια του πλήθους - αντιεξουσιαστική επιθεώρηση Black Out στο κοινωνικό εργοστάσιο) τον απρίλιο του 2006

Βασικά δύο είναι οι βασικές συλλογικότητες που υπάρχουν εδώ στο Κοινωνικό Κέντρο Pergola, οι Chainworkers που υπάρχουμε από το 99 και ήμασταν σε μια άλλη κατάληψη, και οι Reload που είναι στην ουσία ένα εργαστήριο χάκερς, που κάνει μαθήματα πάνω στο ελεύθερο λογισμικό κτλ (και αυτή η συλλογικότητα βρισκόνταν στην άλλη κατάληψη).

Αποφασίσαμε να μετακομίσουμε εδώ, πριν από 3 χρόνια περίπου, γιατί θέλαμε ένα χώρο δικό μας, στο δρόμο, με παράθυρα, υπήρχε όλη αυτή η συζήτηση για μεγαλύτερη δημοσιότητα, η πιθανότητα να συναντήσουμε διαφορετικούς ανθρώπους και να τους εμπλέξουμε κτλ. Για αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε κατάληψη σε αυτή τη γειτονιά δύο φορές, μας έδιωξαν δύο φορές, και την τρίτη η αστυνομία ήταν πολύ άγρια.

Έτσι ήρθαμε σε αυτό το μέρος που από παλιά κάναμε μερικά κοινά πρότζεκτ με μια ομάδα εδώ, είχαμε ένα δικτυακό ράδιο,
ο πρώτος χώρος με ένα δικτυακό ράδιο στο Μιλάνο.

Αυτός ο χώρος εδώ ήταν πρώτα χώρος διαμονής αλλά καθώς τα άτομα μπορούσαν να μείνουν και σε έναν άλλο χώρο, τους προτείναμε να πάνε εκεί και να μετατρέψουμε μαζί, όλο αυτόν εδώ το χώρο, σε κοινωνικό, για κοινωνικές δραστηριότητες με άλλες ομάδες. Ανοίξαμε λοιπόν πρώτα το καφέ, το ράδιο, μετά το hostel κτλ. Το hostel λειτουργεί περίπου ενάμισι χρόνο και έχουν περάσει από εδώ 5000 άτομα. Με πολλούς δεν αλληλεπιδράς αλλά και με πολλούς πραγματικά μιλάς… κάποιοι μάλιστα μένουν εδώ (στο Μιλάνο), άλλοι ξαναγυρίζουν.

Υπάρχουν και οι γυναίκες εδώ από τη γειτονιά που άνοιξαν το vegan restaurant (ΣτΜ- εστιατόριο για όσους δεν τρώνε κρέας ή παράγωγα του κρέατος).

Υπάρχει καλή σύνδεση με τη γειτονιά;

Υπάρχει, ναι, είναι ωραία γειτονιά (Isola), γιατί ιστορικά είναι πολύ γειτονιά της εργατικής τάξης. Συνήθιζε το 60 να είναι μια από τις δύο γειτονιές με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα και είναι πολύ λαϊκή, πολύ εργατική, και τώρα αναδιαμορφώνεται πολύ γιατί θέλουν να την κάνουν περιοχή της μόδας και των διοικητικών υπηρεσιών. Αλλά η γειτονιά δεν παραδίνεται.

Τώρα ο κόσμος που ζει εδώ είναι νέοι κυριλέ ή γέροι που ζουν 80 χρόνια αλλά και πόρνες και τραβεστί και μετανάστες και μικροεγκληματίες και εμείς, είναι μια καλή μίξη (γέλια). Βασικά όλοι μισούν την αστυνομία και γουστάρουν να έχουν μια γειτονιά όπου μπορούν να περπατήσουν και να βρουν ανθρώπους και μικρά μαγαζάκια κτλ. Πρόσφατα το φασιστικό κομμα (τρικολορε-κοινοβουλευτικό κόμμα που συμμαχεί με τον Μπερλουσκόνι) άνοιξε επίσημο γραφείο του εδώ, σε ένα παλιό βιβλιοπωλείο.

Ενημερώσαμε τους κατοίκους και οι άνθρωποι χάρηκαν που κάποιος το είδε αυτό και έγιναν πιο συμμέτοχοι. Ενημερώσαμε τους φασίστες πως αν βγάλουν τη μύτη τους έξω από το γραφείο τους, αυτό δεν θα διαρκέσει, και έτσι το πολύ να κάνουν 3-4 από αυτούς μια συνάντηση και δεν έρχονται πολλοί, δεν τους βλέπεις. Και είναι καλό γιατί άνθρωποι έρχονται και μας λένε πως καλώς κάναμε φασαρία γιατί αυτοί είναι φασίστες και δεν τους θέλουμε.

Μπορείς να μας κάνεις μια παρουσίαση των Chainworkers, ποιοι είστε, τι κάνετε,
πότε ξεκινήσατε κτλ.

Οι Chainworkers γεννήθηκαν το 99 και δημιουργήθηκαν από 3-4 άτομα. Μεγάλωσαν πολύ γρήγορα αλλά δημιουργήθηκαν από λίγα άτομα, από μια έμπνευση για το τι κάνουν οι adbusters και άλλα sites και δικτυακά προτζεκτ που βοηθούν τους «εργάτες-αλυσίδας» (chainworkers) να επικοινωνήσουν και να οργανώσουν ο ένας τον άλλο…και επίσης υπήρχε θαυμασμός για το IWW …

Δηλαδή μετά το Σηάτλ ξεκινήσατε;

Νομίζω ήταν ακριβώς πριν…δεν υπήρχε άμεση σχέση…αλλά ήταν αυτή η περίοδος… δεν υπήρχε άμεση σχέση αλλά με το ξέσπασμα οι ιδέες κυκλοφόρησαν πολύ... νομίζω πως στην αρχή μια βασική ιδέα ήταν ότι οι εργάτες στις μεγάλες αλυσίδες, εταιρείες, έχουν κάτι διαφορετικό …στον τρόπο που τους χειρίζονται κτλ… Εκείνο τον καιρό δεν χρησιμοποιήσαμε τον όρο επισφάλεια (precarity), κανείς δεν τον χρησιμοποιούσε. Αλλά συγκεντρώθηκε η προσοχή σε αυτούς τους εργάτες και νομίζω αυτό ήταν μια καλή πρόβλεψη, σε ένα πρόβλημα που αναδύονταν. Βασικά η ματιά αναπτύχθηκε από την ομάδα αυτών των «εργατών-αλυσίδας» στους επισφαλείς εργάτες γενικά… και όταν ξεκινήσαμε να χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο, επισφάλεια, κανείς δεν συμφωνούσε πραγματικά.

Έλεγαν “οι εργάτες είναι εργάτες, αυτή είναι η εργατική τάξη και αυτό είναι, και το θέμα είναι να οργανώσουμε την εργατική τάξη ενάντια στο κεφάλαιο και αυτό είναι”. Είπαμε πως ίσως δεν είναι τόσο απλό, ίσως υπάρχει κάτι πιο περίπλοκο σε αυτό.

Πότε ξεκινήσατε να χρησιμοποιείται τον όρο αυτό;

Τον επόμενο χρόνο, το 2000. Γιατί αυτό που κάναμε είναι να φανταζόμαστε το mayday parade (παρέλαση/ πορεία της πρωτομαγιάς) και προσπαθούσαμε να το προπαγανδισουμε. Κάναμε κάποιες δράσεις σε σουπερ-μαρκετ και νιώσαμε πως οι επισφαλείς εργάτες, πως η επισφάλεια πραγματικά όριζε για μας πιο είναι το πρόβλημα. Στη συνέχεια υπήρξε πολύ αλληλεπίδραση με τη συλλογικότητα που έτρεχε το κοινωνικό κέντρο και εμάς, τους Chainworkers. Οργανώσαμε την πρώτη πρωτομαγιά το 2001. Ήταν ξεκάθαρα επιτυχία αλλά φυσικά ήταν μικρή, 3-4 χιλιάδες άνθρωποι…

Μέχρι εκείνη τη στιγμή, υπήρχαν αγώνες από υποκείμενα που μπορούμε να τα πούμε επισφαλή, όπως άνθρωποι σε αλυσίδες καταστημάτων ή σε άλλους τομείς, οι οποίοι ζούσαν κάτω από αυτές τις επισφαλείς συνθήκες π.χ. να είναι προσωρινοί εργάτες χωρίς δικαιώματα; Υπήρχαν αγώνες εκείνη την περίοδο, πριν την εμπλοκή σας με αυτή τη συνθήκη εργασίας - ζωής, που σας ενέπνευσαν ή είχατε επαφή μαζί τους; Ποιά ήταν η κατάσταση;

Όλα ξεκίνησαν σαν ένα δικτυακό περιοδικό που βασικά συνέδεε εργάτες. Είχαμε κάποιους φίλους και κάποιους συντρόφους που δούλευαν έτσι και άρχισαν να “βγάζουν στη φόρα» πληροφορίες, και αρχίσαμε να δίνουμε και εμείς πληροφορίες, και στη συνέχεια προσπαθήσαμε να οργανώσουμε δράσεις για να επικοινωνήσουμε ένα θέμα το οποίο ήρθε από τα μέσα. Και συνεχίζουμε να το κάνουμε αυτό μέχρι τώρα. Γιατί είναι απολύτως αποτελεσματικό απέναντι στην επισφάλεια. Διότι φυσικά αν είσαι σε συνθήκη επισφάλειας δεν μπορείς απλά να κάνεις μια δράση στο μέρος σου γιατί απλά απολύεσαι και αυτό είναι, τελείωσε. Για αυτό πρέπει κάποιος άλλος ή κάποιες άλλες ομάδες να θέσουν το πρόβλημα. Και έτσι είχαμε ανθρώπους μέσα που μας προτείναν πράγματα ή μας έδιναν πληροφορίες. Και ανακαλύψαμε πολύ νωρίς, ακόμα και αν αργότερα είδαμε πιο συστηματικά κάποια πράγματα, πως υπάρχει ένα μοτίβο σε αυτό που κάναμε και προσπαθήσαμε να αναλύσουμε αυτό το μοτίβο, τι σήμαινε, και το κάνουμε μέχρι τώρα. Όταν αρχίσαμε τον Άγιο Πρεκάριο (ΣτΜ: San Precario- παρακάτω εξηγείτε τι είναι και πως προέκυψε) δεν ξέραμε τι θα συμβεί ακριβώς. Απλά νομίζαμε ότι είναι ωραίο, και δούλεψε, και μπορούσε να δουλέψει και όλα ήρθαν μετά από αυτό.

Αλλά για να ξαναπάω πίσω, υπήρχαν άνθρωποι μέσα που μας έδιναν προτάσεις για το τι μπορούσαμε να κάνουμε, μας έδιναν πληροφορίες για το που η εταιρεία είναι αδύναμη και που μπορούμε να οργανώσουμε μια δράση. Έτσι δούλεψε και αποδείχτηκε αποτελεσματικό.

Γιατί νομίζατε πως η επισφάλεια είναι η κύρια λέξη-κλειδί για τα χρόνια που ερχόνταν, γιατί νομίζατε πως αυτό είναι το αναδόμενο κύριο θέμα για τις εργασιακές συνθήκες, για τις συνθήκες ζωής στην Ευρώπη. Kαι επίσης, ποιά ήταν η σύνδεση σας, έτσι όπως βλέπατε την επισφάλεια, με Ιταλούς θεωρητικούς του κινήματος, όπως ο Μπίφο, ο Νέγκρι, ο Βίρνο κ.α.;

Εν συντομία, η απάντηση στη δεύτερη ερώτηση είναι καμία. Για την πρώτη ερώτηση, αυτό που ανακαλύψαμε είναι πως αυτή η λέξη περιγράφει πολύ καλά μια συνθήκη, περιέγραφε τον τρόπο που ζούμε. Γιατί είσαι συνέχεια στην άκρη πολλών κακών και είσαι συνέχεια έτοιμος να πέσεις σε αυτά. Όταν ξεκινήσαμε να τη χρησιμοποιούμε είδαμε ότι πραγματικά ταιριάζει στους ανθρώπους. Οι πολιτικοί δεν τη χρησιμοποιούσαν, οι αναλυτές δεν την χρησιμοποιούσαν, έλεγαν “είναι απλά ένα πολύ μικρό τμήμα της εργασιακής συνθήκης, δεν έχει σημασία, θα εξαφανιστεί με την επόμενη μεταρρύθμιση κτλ. “ και ήμασταν οι μόνοι που έλεγαν πως όχι, όχι, αυτό είναι δομικό, αυτό θα μεγαλώσει, θα περιλαμβάνει όχι μόνο τους προσωρινούς εργάτες ή τα περίεργα συμβόλαια αλλά επίσης π.χ. τους αυτόνομους εργάτες, τους freelance εργάτες που επίσημα είναι επαγγελματίες. Είναι επίσης επισφαλείς πια. Γιατί ακόμα και να θέλεις να κάνεις τον κούριερ πρέπει να έχεις τη δική σου εταιρεία, δεν σε προσλαμβάνουν, σε πληρώνουν σαν freelance κουριερ συνέχεια. Έτσι όλο το βάρος για το ποιός φταίει, για φόρους, για ασθένειες, για ό,τιδήποτε είναι στο δικό σου ώμο. Εννοώ πως σε κάποιο καιρό θα θεωρούν και τους σκουπιδιάρηδες ιδιωτικούς, freelance, “έχω μια εταιρεία, είμαι freelance σκουπιδιάρης”. Έτσι ήμασταν οι μόνοι που λέγαμε πως είναι μια δομική κατάσταση που θα μεγαλώσει και πως πολύ από αυτή είναι “θαμμένη”, δεν τη βλέπεις. Τα επίσημα στατιστικά λένε για 2 εκ. αλλά στην πραγματικότητα είναι 8 εκ. από 20 εκ. εργάτες στην Ιταλία, κοντεύει το 50%. Αυτό είναι δομικό και δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσει πίσω.

Για να γυρίσω στο δεύτερο ερώτημα, στη σύνδεση με προηγούμενους διανοούμενους. Εντάξει, όλοι στην ομάδα διαβάζουμε αλλά η θεωρία με την οποία εμφανιστήκαμε δεν ήρθε από κάποια άλλη θεωρία, υπήρχαν πολλές, μια μίξη πραγμάτων αλλά όχι μια μοναδική αναφορά. Ήταν απλά πρακτική, πράξαμε κάτι, είδαμε ότι δούλευε και τότε γυρίσαμε πίσω και προσπαθήσαμε να το ορίσουμε σε ένα συστηματικό τρόπο έτσι ώστε άλλοι να μπορούν να το αναπαράγουν. Είδαμε πίσω στο mayday, τα πρώτα χρόνια, πραγματικά μεγάλωσε γιατί έφερνε τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον ορισμό της επισφάλειας. Δεν ήταν πολιτικοί, ήταν απλοί άνθρωποι που βρέθηκαν στο δρόμο και άρχισαν να λένε “δεν είμαι εργάτης, είμαι ένας επισφαλής εργάτης”. Αυτό έκανε μια διαφορά, έκανε μια διαφορά στους ανθρώπους. Γιατί αναγνώριζαν κάτι που πριν δεν έβλεπαν. Η εργασιακή τους κατάσταση και η κατάσταση της ζωής τους δεν ήταν σαν των υπόλοιπων, είχαν συγκεκριμένα προβλήματα και έπρεπε να τα λύσουν αυτά αν θέλουν να ζήσουν καλύτερα. Αυτό ήταν μεγάλο κατόρθωμα. Και έτσι εμείς είπαμε πως είναι αυτή η διαδικασία “να συνωμοτήσουμε”, όπως θέλετε πείτε το. Έτσι λοιπόν δεν ήταν ένα πράγμα από τη θεωρία στην πράξη, ήταν από την πράξη στη θεωρία, έτσι δουλέψαμε.

Απλά πέρσι πήραμε μια συνέντευξη από το Σερτζιο Μπιάνκι και πιστεύουν πως προσπάθησαν να το αναλύσουν από το 90, όλους αυτούς τους όρους, βιοπολιτική, πλήθος, και περιμέναν μετά από 5-6 χρόνια να μεγαλώσει ένα κίνημα που θα επικεντρώσει σε αυτούς τους όρους, ζωή με ευελιξία, και ορίστε, δημιουργείται τώρα, μετά το 2000. Το αναλύσανε το 90 και εμφανίζεται τώρα, μετά από δέκα χρόνια είναι στο δρόμο, ένα νέο κίνημα.

Δεν πιστεύω ότι πραγματικά δούλεψε έτσι. Σίγουρα ο Σέρτζιο είναι πολύ έξυπνος διαννούμενος. Νομίζω πως δεν σκέφτηκαν τη μορφή του κινήματος που εμφανίστηκε, νομίζω πως είχαν μερικές αναλαμπές και παρουσίασαν κάποια θέματα που ήταν σημαντικά όπως η βιοπολιτική κτλ. Και κατάλαβαν πως η έννοια της τάξης σίγουρα άλλαζε αλλά νομίζω πως αυτό που συνέβη στους δρόμους ήταν πολύ περισσότερο από αυτό που πίστευαν. Φυσικά ύστερα οι θεωρίες τους εφάρμοσαν καλά σε κάποια από αυτά (που εμφανίστηκαν), όχι σε όλα αλλά σε κάποια από αυτά. Έτσι αυτό παρουσιάζει μια σύνδεση αλλά όχι μια άμεση σύνδεση.

Λοιπόν, μετά τη σύνδεση που είχατε με τους εργάτες και την ανατροφοδότηση που πήρατε και σας βοήθησε να χτίσετε κάποιες έννοιες και τρόπους για να παρεμβείτε, έγινε το πρώτο mayday. Ήταν οι συμμετέχοντες σε αυτό, άνθρωποι σε τέτοιες συνθήκες;

Στο πρώτο mayday οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν ακτιβιστές. Αυτό που συνέβη ήταν το να συναντήσουμε ανθρώπους από επισφαλείς συνθήκες στο δρόμο, γιατί ήταν parade, έτσι πήγαμε στο κέντρο και μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε πολυ με αυτό. Ήταν από το δεύτερο parade που ξεκινήσαμε μαζί με διαφορετικού τύπου ανθρώπους, και ειδικά από το τρίτο και μετά που είχε 20 000 ανθρώπους. Το κίνημα στο Μιλάνο (ΣτΜ- εννοεί ο “χώρος”), αν τους βάλεις όλους όλους μαζί είναι 2000 άνθρωποι. Έτσι όταν έχεις περισσότερο από αυτό, ε κάποιος άλλος έχει έρθει (γέλια)…πρέπει να καταλάβεις ποιος, αυτό είναι το θέμα, αλλά πραγματικά δούλεψε…. και φυσικά κατά τη διάρκεια των χρόνων επανορίσαμε μια επικοινωνιακή στρατηγική…αλλά σίγουρα αυτό που συνέβη μετά το πρώτο ήταν πως το κλειδί ήταν ικανό να χτίσει ένα κοινό φαντασιακό, κάτι που οι άνθρωποι μπορούν να πουν “ε αυτό ταιριάζει σε μένα, μπορώ να είμαι μέρος του, δεν είμαι εκει, δεν είμαι μόνο εκεί, αλλά αυτό μου ταιριάζει, μιλάμε για το ίδιο πράγμα…και αν μιλάμε
για το ίδιο πράγμα ίσως μπορούμε να κάνουμε πράγματα μαζί, ή απλά να μιλήσουμε για αυτό και να δούμε τι θα συμβεί”…νομίζω πως η κορύφωση αυτού ήταν το 2004, όταν ήταν 50000 άνθρωποι στο δρόμο και ήταν τότε που βγήκαμε με αυτή την ιδέα του Αγίου Πρεκάριου…

η κορύφωση του φαντασιακού ήταν ο Άγιος Πρεκάριος…από τότε η συλλογικότητα μεγάλωσε, ήρθαμε εδώ, πολλά άλλαξαν αλλά αυτή η ιδέα ήταν κρίσιμη…

Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο-τριών χρόνων, αναπτύξατε περισότερες συνδέσεις με “εργάτες αλυσίδας” και επισφαλείς ανθρώπους; Είδατε αλλάγη στην καθημερινή ζωή αυτών των ανθρώπων, παλεύουν περισσότερο;

Ναι, φυσικά. Αυτό που συνέβη ήταν πως, μέρος των ανθρώπων που ξεκινήσαμε να παλεύουμε μαζί, άρχισαν να έρχονται στη συλλογικότητα, να μετέχουν ενεργά, κάποιοι άλλοι έχουν επαφή μαζί μας και όταν είναι να κάνουμε κάτι συναντιόμαστε κτλ. Εκείνο τον καιρό δεν το νιώθαμε έτσι, αλλά ήταν κάθαρο πως ο κρίσιμος μηχανισμός μέσα από τον οποίο μπορείς να χτίσεις ένα δυνατό δίκτυο είναι οι σχέσεις με τους πραγματικούς ανθρώπους. Ακόμα και αν δεν συμμετέχεις στην ίδια συλλογικότητα, που συζητάς συνέχεια κτλ., όταν κάνεις κάτι μαζί και πετυχαίνεις κάτι μαζί και νιώθεις ότι κάνουμε κάτι, τότε αυτός ο δεσμός μένει δυνατός. Και αν είσαι ικανός να τον διατηρήσεις δυνατό, κάνοντας πράγματα συνέχεια μαζί, κάνοντας πράγματα ο ένας για τον άλλο, παλεύοντας μαζί, τότε γίνεται δυνατότερος. Νομίζουμε πως οι ζωές των επισφαλών έγιναν πιο δυνατές από τότε που ξεκινήσαμε. Στην αρχή δεν υπήρχε κανείς, απλά οι άνθρωποι νόμιζαν “εντάξει, αλλάζουν νόμους, και χαρτιά”. Τώρα είναι θυμωμένοι. Τώρα είναι θυμωμένοι με τις συνθήκες εργασίας και ζωής τους. Είναι θυμός. Από το θυμό κάτι μπορεί να γεννηθεί. Ξέρουν πως υπάρχει μια πιθανότητα να παλέψουν. Ίσως δεν ξέρουν όλοι πως να το κάνουν και μόνο κάποιοι περνούν στη δικιά μας συλλογικότητα ή σε κάποια άλλη συλλογικότητα.

Έχετε παραδείγματα όπου εργάτες αυτο-οργανώθηκαν μετά από όλη αυτή την καμπάνια, αυτή τη συνειδητοποίηση για την επισφάλεια;

Ναι απόλυτα. Ας πούμε αυτό με τους Ιmbattibili (οι Ανίκητοι), αυτή η καμπάνια που κάναμε πέρσι για το mayday 2005, το άλμπουμ των Ιmbattibili με τα αυτοκόλλητα. Κάθε αυτοκόλλητο αντιπροσώπευε μια ομάδα εργατών ή ένα κοινωνικό χώρο. Και αυτή η ομάδα εργατών, δεν ήταν ότι εμείς πήγαμε και τους είπαμε “πρέπει να κάνετε το
αυτοκόλλητο”. Ήταν ομάδες εργατών με τους οποίους είχαν συντονιστεί για κάποιο αγώνα και τους είπαμε “ε, κάνουμε αυτό το πράγμα με τα αυτοκόλλητα και τους υπερ-ήρωες, τι λέτε να συμμετάσχετε κτλ”. Κάποιοι είπαν οκ , κάποιοι είπαν “δεν έχουμε χρόνο για αυτό τώρα”. Στο τέλος ήταν 19 ομάδες, όχι όλες ομάδες εργατών, κάποιες ήταν κοινωνικοί χώροι της μητροπολιτικής περιοχής του Μιλάνου. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν αυτο-οργανωμένοι. Και αυτό που μάθαμε από τους εργάτες είναι πως ο τρόπος οργανωσής τους είναι πολύ πιο πρακτικός από τον δικό μας. Αυτό ήταν πολύ καλό για μας. Κάποιοι από έμάς π.χ. εγώ, είχαμε μια ιδεολογική ακαμψία για κάποια πράγματα, όπως “σωματείο ίσον κακό, αυτό είναι, δεν θέλω να μιλώ για αυτό”.

Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με ομάδες εργατών ήταν τελείως αυτο-οργανωμένοι. Αλλά χρειαζόταν να μιλήσουν με το διευθυντή του μέρους τους και ο μόνος τρόπος για να το κάνουν ήταν να υπάρχει ο επίσημος αντιπρόσωπος ή κάτι σαν επίσημος αντιπρόσωπος, όμως αυτοί δεν νοιάζονταν, απλά έπαιρναν την αρμοδιότητα, πήγαιναν στο διευθυντή και κάναν χάος. Έτσι μάθαμε πως μπορείς να κάνεις υπέροχα πράγματα όταν ξέρεις τι θέλεις. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις πολλά εργαλεία, συμπεριλαμβανομένου και τα σωματεία με κάποιο τρόπο. Φυσικά, όλα εξαρτώνται από το ποιά είναι η κατάσταση, δεν ισχύει γενικά. Αλλά ήταν ενδιαφέρον γιατί δεν είμασταν μόνο εμείς που στηρίζαμε και ρίχναμε ιδέες για το πως θα χτίσουμε τον αγώνα αλλά επίσης να έχουμε feedback από το πως μια αυτο-οργανωμένη ομάδα. μη-πολιτικοποιημένων ανθρώπων δουλεύει. Για μένα, αυτό μου έδωσε ενόραση σε πράγματα που δεν ήξερα.

Για να συνεχίσουμε την ιστορία του mayday…

…η ιστορία του mayday….τα πρώτα χρόνια μεγάλωνε και μεγάλωνε και περισσότεροι άνθρωποι έρχονταν…μέχρι το δεύτερο ήταν υπόθεση του Μιλάνου…από το τρίτο και μετά γίνεται εθνικό…

Πως συνέβη αυτό, πως γίνεται και διαδίδεται έξω από το Μιλάνο;

Πρώτον, πολλές ενεργές πολιτικές ομάδες, όταν δουν ότι κάτι πραγματικά δουλεύει και μπορεί να τους δώσει κάποια πολιτική περηφάνεια, τότε θέλουν να γίνουν μέρος του. Δεύτερον, είναι καλό το να έχεις κάτι εθνικό και όχι μόνο τοπικό, σημαίνει πως αυτό που συζητάς δεν είναι ένα συγκεκριμένο φαινόμενο. Έτσι αυτό που κάναμε ήταν να διοργανώσουμε μια συνέλευση και να ιδρύσουμε ένα δια-περιφερειακό δίκτυο σε όλη την Ιταλία, για να συζητήσουμε την επισφάλεια και για τους γνωστικούς εργάτες (cognitariat). Γιατί θεωρούσαμε εκείνο τον καιρό πως αυτή η άλλη κατηγορία εργατών ήταν οπωσδήποτε σημαντική στην αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας. Έτσι οι αγώνες και η ικανότητα να δικτυώσεις τους αγώνες σε αυτές τις δύο κατηγορίες εργατών ήταν κάτι σημαντικό στρατηγικά. Έτσι προπαγανδίσαμε αυτά τα πράγματα και ήρθαν πολλοί, φτιάξαμε την e-mail λίστα και πολύ σύντομα ήταν ο μοναδικός εθνικός κόμβος για πολλές ομάδες και συλλογικότητες. Ήταν ένα από τα κύρια ζητήματα για το οποίο το ιταλικό κίνημα μιλούσε, επισφάλεια, όλοι συζητούσαν για αυτό και ήταν ένα συλλογικό βήμα μπροστά. Τον πρώτο χρόνο έμπαινε η επισφάλεια γενικά, τον δεύτερο η κοινωνική επισφάλεια κ.ο.κ. Είναι αλήθεια πως δεν είσαι επισφαλής μόνο λόγω της δουλειάς αλλά δυστυχώς η δουλειά είναι ακόμα ένα μεγάλο μέρος του χρόνου ζωής μας και σίγουρα ευθύνεται για το πόσο μη-χαρούμενη είναι η μέρα μας. Για αυτό πρέπει να φροντίσουμε το ζήτημα των επισφαλών εργατών, όσον αφορά την εργασία, να το πάρουμε σοβαρά όσο παίρνουμε και άλλα ζητήματα ολόγυρα. Έτσι μιλάμε για επισφάλεια της ζωής αλλά θέλουμε να κρατήσουμε το mayday parade πολύ δεμένο με το ζήτημα των επισφαλών εργατών. Φυσικά οποιοσδήποτε μπορεί να βάλει ό,τι θέλει όσον αφορά τα ζητήματα. Το mayday είναι ένα μεγάλο παράθυρο, οποιοσδήποτε μπορεί να το χρησιμοποιήσει, είναι οκ. Αλλά θέλουμε να το δηλώσουμε πολύ καθαρά ότι είναι η μέρα των αυτο-οργανωμένων επισφαλών εργατών.

Για να ξαναγυρίσω στο ζήτημα, το 2003 ήταν εθνικό, ήταν μεγάλο, 40 000 άνθρωποι, και όλοι θέλαν να είναι μέρος του…δεν ξέρω πως να το εξηγήσω αλλά ήταν ένα πολιτικό γεγονός που δεν μπορούσες να χάσεις. Κάποιοι ήρθαν για τη μόδα του, κάποιοι ήρθαν γιατί στις δικές μας πρωτοβουλίες, και στη δουλειά που κάναμε με τους κοντινούς μας, ανακάλυψαν ότι (η επισφάλεια) ήταν ένα σημαντικό ζήτημα για να το λάβεις υπόψιν.

Μετά έχουμε το 2004, με τον Άγιο Πρεκάριο, και νομίζω πως ήταν τότε που υπήρξε μια μεγάλη εξαπλωσή του γιατί κινηθήκαμε από 20-30 χιλιάδες σε 50-80 χιλιάδες, εξαρτάται από τον υπολογισμό… και μίλησε στους ανθρώπους…

την ώρα του πρωινού (της Πρωτομαγιάς) κάναμε αυτές τις σειρές δράσεων και είπαμε “όλοι έρχονται στο Μιλάνο, έρχονται το πρωί και απλά κλείνουμε τα πάντα”. Γιατί ένα άλλο άσχημο με το Μιλάνο είναι ότι οι άνθρωποι δουλεύουν την Πρωτομαγιά. Έτσι αποφασίσαμε συλλογικά σαν ιταλικό δίκτυο mayday να κάνουμε αυτές τις δράσεις και βασικά αυτό που έγινε ήταν όλα τα μαγαζιά του Μιλάνου να είναι κλειστά γιατί δεν ήθελαν να κλείσουν από εμάς, δεν υπήρχε σουπερ-μάρκετ ανοιχτό. Ήταν πραγματικά αστείο γιατί 20 διαφορετικές ομάδες κινήθηκαν από 20 διαφορετικά μέρη της πόλης και πήγαν να κάνουν μπλόκα, πικετοφορίες κτλ. Πήγαμε στο Ζαρα π.χ, την πολυεθνική με ρούχα από την Ισπανία, που είναι κάτω στο κέντρο, γιατί κάποιοι εργάτες από εκεί μας τηλεφώνησαν την προηγούμενη μέρα και μας είπαν “ελάτε, δεν θέλουμε να δουλέψουμε την πρωτομαγιά, σας παρακαλούμε, ελάτε!”. Έτσι πήγαμε με τη samba band (ΣτΜ- ομάδα με ταμπούρλα και άλλα μουσικά όργανα που συμμετέχει σε δράσεις. Οι samba bands είναι πολύ διαδεδομένες στη Δυτική Ευρώπη) και κλείσαμε το μαγαζί και έχασαν περίπου 20.000 ευρώ σε τζίρο, ήταν πολύ θυμωμένοι αλλά και εμείς είμασταν πολύ θυμωμένοι. Θυμάμαι μια εργάτρια να γυρίζει στο αφεντικό της τη πλάτη και να τον κοροϊδεύει. Είναι αληθινό, το βλέπεις, δεν είναι να μιλάς για μια σχέση μπλα μπλα μπλα και να μην υπάρχει τίποτα. Είναι πραγματικά εκεί.

Τον ίδιο καιρό αρχίσαμε να αναπτύσσουμε αυτό το θέμα με τον Άγιο Πρεκάριο. Στην αρχή ξεκίνησε σαν αστείο, θέλαμε μια δυνατή φιγούρα να χρησιμοποιήσουμε ως διαφήμιση κτλ. Είπαμε «ο Άγιος είναι καλός, πιάνει στην Ιταλία, οι μόνοι που δεν έχουν Άγιο είναι οι επισφαλείς…είναι τόσο επισφαλείς και δεν έχουν ούτε έναν Άγιο ρε γαμώτο…» έτσι φτιάξαμε τον Άγιο Πρεκάριο. Ένας φίλος μας άρχισε να φτιάχνει αυτή την ιστορία, εμπνεόμενος από τη δική του εργασιακή συνθήκη…η ιστορία του ονομάζεται «η αποκάλυψη του Αγίου Πρεκάριου»…ο άγιος εμφανίζεται την ώρα που ο φίλος μας κοιμάται και ξυπνά ξαφνικά και λέει “γαμώτο πρέπει να πάω στη δουλειά και μετά να κάνω αυτό και αυτο”, και του εμφανίζεται ο Άγιος Πρεκάριος και του λέει “άκου, υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω ακριβώς σαν εσένα, πήγαινε μαζί τους και κάντε φασαρία” κάτι τέτοιο τελοσπάντων, δεν είναι τα ακριβή λόγια……ξεκίνησε σαν αστείο αλλά όταν πήγαμε να κάνουμε δράση ζητήσαμε από κάποιος εργάτες στο θέατρο, με τους οποίους δουλεύαμε μαζί, να κάνουν ένα άγαλμα, που να μοιάζει με τον Άγιο Πρεκάριο, και κάναμε αυτά τα μικρά εικονίδια με τον άγιο να προσεύχεται. Τότε αρχίσαμε να τα μοιράζουμε και οι άνθρωποι ξετρελάθηκαν, άνθρωποι που δεν είχαμε ποτέ ξαναδεί εδώ έρχονταν και έλεγαν “σας παρακαλώ μπορώ να έχω μερικά ακόμα”, “ τι; ” λέγαμε εμείς, “αυτό το πράγμα, τα εικονίδια”. Τους δίναμε και μετά πηγαίναμε σε μέρη που δεν είχαμε ξαναπάει και έβρισκες την κοπέλα στο ταμείο με το εικονίδιο στην ταμειακή. Ήταν τρέλα, τόσο δυνατή φαντασίωση. Και ήταν πολύ χρήσιμο γιατί την ίδια περίοδο τα επίσημα συνδικάτα άρχισαν να σκέφτονται ότι ίσως έκαναν λάθος στο να μην δώσουν προσοχή σε αυτό που συμβαίνει. Έτσι υπήρξε μια μεγάλη επιχείρηση από το κομμουνιστικό κόμμα και τα επίσημα συνδικάτα να καπελώσουν την πρωτομαγιά, η παρουσία τους να εμποδίσει το αυτο-οργανωμένο σκέλος του. Ήταν πολύ κουραστική διαδικασία γιατί οι συνελεύσεις ήταν εθνικές και μερικές ομάδες έπαιζαν το παιχνίδι αυτών των οργανώσεων και εμείς εκεί προσπαθούσαμε να μεσολαβήσουμε μεταξύ διαφορετικών μερών, των ντισομπιντιεντι, του κομμουνιστικού κόμματος, των άλλων ομάδων κτλ. και να κρατήσουμε σταθερή θέση στο γεγονός πως η πρωτομαγιά είναι των αυτο-οργανωμένων εργατών. Εμείς βάζουμε τα βαν, τη μουσική κτλ, αλλά είναι απλά ευκαιρία, το κάνουμε γιατί έχουμε την ικανότητα να οργανώσουμε ένα βαν, αλλά οι πρωταγωνιστές δεν είμαστε εμείς, δεν είναι η μουσική ή το βαν, είναι οι άνθρωποι.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον το πως μπορείτε να τα βγάλετε πέρα με όλη αυτή την κατάσταση π.χ. άνθρωποι από την Αριστερά με πιο παραδοσιακό παρελθόν να προσπαθούν να καπελώσουν και να ηγεμονεύσουν διαδικασίες κτλ.

Ναι αλλά δεν είναι εύκολο να το κάνουν. Γιατί όταν έχεις ιδέες και είναι καλές…τότε είναι πολύ δύσκολο να ηγεμονεύσεις μια ιδέα που δεν είχες. Άμα αντιγράφεις την ιδέα είναι δύσκολο να την κυριαρχείς. Και από την στιγμή που είμασταν εμείς που προτείναμε ιδέες, τότε είχαμε δικαίωμα να κρατάμε ένα όριο. Ένα όριο σε τι συνέβαινε. Λέγαμε, “οποιοσδήποτε είναι ελεύθερος να συμμετάσχει, αν το κομμουνιστικό κόμμα θέλει να έρθει, και αν τα συνδικάτα θέλουν, κανένα πρόβλημα, αλλά φυσικά μένετε πίσω, αφού ήρθατε τελευταίοι, τώρα τι θέλετε;

Και κυριότερα μένετε ήσυχοι”. Είπανε “ναι, ναι”, για αυτούς ήταν απλά σημαντικό να είναι εκεί. Η απόφαση ήταν πως “σας επιτρέπουμε να είστε εκεί αλλά κάθεστε ησυχα, δεν σπάτε τους κανόνες”.

Το θέμα δεν είναι μόνο αυτό π.χ. ήμαστε στο σταθμό του μετρό και είδαμε τις προεκλογικές αφίσες της κεντροαριστεράς για την επισφάλεια.

Αυτό είναι εξοργιστικό! Γιατί ήταν αυτοί που έκαναν τους νόμους για την επισφάλεια. Οι νόμοι για την επισφάλεια που έχουμε τώρα έγιναν από την αριστερά, όχι από τη δεξιά. Η δεξιά έκανε ένα νόμο το 92, ήταν ο πρώτος που καθόριζε τους επισφαλείς εργάτες. Ο πρόσφατος νόμος που ορίζει τις μορφές της επισφαλούς εργασίας. τις μορφές των συμβολαίων, ήρθε από την Αριστερά. Αυτοί το έκαναν.

Πως νομίζετε ότι θα το αντιμετωπίσετε αυτό;

Αυτό είναι μια άλλη ιστορία, μέχρι τώρα ήταν εύκολο. Κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι μια νίκη, αναγκάστηκαν να μιλήσουν για αυτό επειδή κάναμε φασαρία. Αλλιώς ούτε που θα σκέφτονταν να πουν κάτι.

Υπάρχουν κάποιοι άλλοι όροι, όπως “ευελιξία με προστασία” (flexicurity). Πότε εμφανίστηκε αυτός ο όρος;

Αυτό είναι πιο πολύπλοκο. Αυτό εμφανίστηκε όταν άρχισε το mayday να γίνεται εθνικό. Προσπαθούσαμε να σκεφτούμε κάτι, που δεν θα λέει μόνο όσα είμαστε εναντίον κτλ. Ήρθε μια εποχή που σκεφτόμασταν να ορίσουμε μια πλατφόρμα, πως δουλεύουμε με νομικά δικαιώματα την επισφάλεια. Δεν είναι ο σκοπός μας να φτιάξουμε νόμους αλλά πρέπει να βάλουμε ένα στοπ σε αυτό που γίνεται. Πρέπει να προωθήσουμε κάποια αιτήματα τα οποία θα είναι ικανά, στα πλαίσια του δημοκρατικού καθεστώτος, να σταματήσουν πραγματικά κάποια από τα προβλήματα. Αν με ρωτήσετε ποιό είναι το ονειρό μου θα σας πω η αυτο-οργάνωση του κόσμου κτλ. Αλλά δυστυχώς ζούμε σε αυτό τον κόσμο, τον οποίο προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε και με ένα προτασιακό μέρος στις συζητήσεις μας. Ποτέ δεν δομήθηκε πλήρως το “ευελιξία με προστασία”, απλά ξεκινήσαμε να το κυκλοφορούμε ως συζήτηση αλλά δεν διερευνήθηκε πολύ. Και σε κάποια στιγμή βρήκαμε στο επίσημο πρόγραμμα πολιτικής της ΕΕ πως αυτός ο όρος χρησιμοποιούταν σαν λέξη που μετατρέπει την επισφάλεια σε κάτι ωραίο, και δεν είμασταν πολύ χαρούμενοι για αυτό. Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί.

Για να ξαναπάω πίσω, στην ιστορία του mayday αυτό που ήταν κύριος σκοπός, τουλάχιστον για τους Chainworkers, ήταν να σπρώξουμε περισσότερους ανθρώπους να αυτο-οργανωθούν, να αγωνιστούν και να καλυτερέψουν τη ζωή τους. Αυτό είναι, ό,τι και αν σημαίνει, είναι πολύ πολύ μη-ιδεολογικό. Αν καλυτερέψεις τη ζωή σου, είναι οκ, έκανες έναν αγώνα και τον κέρδισες. Το ξέρουμε, δεν είναι μια επανάσταση, δεν είναι ο επόμενος κόσμος, αλλά παρολαυτά η ζωή σου γίνεται καλύτερη. Το θέμα είναι αν θα καταφέρουμε να πείσουμε πολλούς ανθρώπους πως το πρόβλημα δεν είναι να φτιάξουμε μια στρατιωτική οργάνωση, που θα είναι ικανή να ρίξει κάτω το κράτος. Το πρόβλημα είναι να έχεις ανθρώπους που μιλούν ο ένας στον άλλο, έχουν σχέση ο ένας με τον άλλο, που “συνωμοτούν”. Τότε πραγματικά μπορούν να πετύχουν πολλά πράγματα. Είτε άμεσα, με το να αγωνιστούν και κερδίσουν κάτι, είτε έμμεσα γιατί μοιράζονται πληροφορίες και αυτή η “επισφαλής νοημοσύνη” πραγματικά κάνει ζημιές, είναι πραγματικά δυνατή. Η Serpica Naro (ΣτΜ: Serpica Naro- εξηγείτε παρακάτω τι είναι) έγινε ουσιαστικά με αυτό. Είχαμε ανθρώπους που δούλευαν σε περιοδικά μόδας, είχαμε δυο άτομα από τους Chainworkers που ήταν κούριερ στη μόδα, είχαμε ανθρώπους που κατασκευάζουν σκηνές για τις επιδείξεις μόδας, είχαμε ανθρώπους που έκαναν τα μανεκέν, και ξέραμε πως όλο αυτό δούλευε. Έτσι ξέραμε πως να το εξαπατήσουμε και πως να αυτο-οργανώσουμε ένα πράγμα που ήταν ομορφότερο, καλύτερο, πιο αστείο. Και το κάναμε και ήταν εκπληκτικό, βγήκε πολύ καλά. Δουλέψαμε σαν τρελοί για ένα μήνα, διαδώσαμε στην αστυνομία πως θα σπάσουμε το μέρος που θα έκανε επίδειξη η Serpica Naro και από την άλλη μιλάγαμε με την οργανισμό της εβδομάδας μόδας και λέγαμε “ναι, ναι, είμαστε το γραφείο τύπου της Serpica Naro, α ναι, θέλουν να σπάσουν το μέρος, ω, μην τους κάνετε κάτι, δεν χρειάζεται, είναι καλά παιδιά” και το πιστέψαν όλο! Πήγαμε στη σκηνή και η αστυνομία ήταν εκεί έτοιμη να διαπραγματευτεί και τους είπαμε “τι σκατά κάνετε, έχουμε άδεια για να το κάνουμε αυτό” και οι μπάτσοι τα’ χάσαν “άδεια; Είναι αυτά τα μοντέλα της Serpica Naro”, “ναι, φυσικά, είμαστε εμείς” (γέλια)… “μην το παίζετε χαζοί μαζί μου γιατί θα σας γαμήσω και θα σας βάλω όλους μέσα” – “τι λες τώρα, είναι αλήθεια, κοίτα την επίσημη άδεια από το δημοτικό διοικητικό γραφείο” και ο μπάτσος να λέει “ω σκατά, σκατά”! Ήταν σοκαρισμένοι.

Να μιλήσω λίγο για την “επισφαλή ευφυία”, τη “συνομωσία”…(στη Σερπικα Νάρο) ήταν 200 επισφαλείς εργάτες από διαφορετικά πεδία που έχτισαν το πρότζεκτ της Σερπικα Νάρο. Δεν ήταν ούτε πολιτικοί, ούτε μεγάλες οργανώσεις, ούτε χρήματα, δεν υπήρχε τίποτα. Ήταν απλά άνθρωποι που το έκαναν και πίστεψαν πως είναι κάτι κουλ, κάτι που τους έκανε να νιώσουν πως τελικά κάνουν κάτι στη μόδα για τον εαυτό τους και όχι για τα κωλοαφεντικά. Και είναι αυτό που το έκανε να δουλέψει. Έτσι λοιπόν, εάν αυτός ο τρόπος να κτίσεις πολιτικούς αγώνες μπορεί να μεταδοθεί, τότε σημαίνει πως έχουμε ένα διαφορετικό εργαλείο. Ένα εργαλείο που δεν είναι πια οργάνωση, ιεραρχία κ.α. Που είναι σχέση, συνομωσία και η ικανότητα να εμπλέκεις μη πολιτικοποιημένους ανθρώπους σε αυτά που κάνεις. Γιατί όσο είμαστε μόνο ακτιβιστές, μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, την πιο hardcore δράση κτλ αλλά θα είμαστε εμείς. Και κανείς δεν θα κερδίσει από αυτό παρά μόνο το θέαμα και η περηφάνεια μας. Αλλά οι άνθρωποι, που εντάξει, ίσως μερικές φορές μπορεί και να επωφεληθούν από αυτό που γίνεται, γενικά δεν θα νιώθουν μέρος της δράσης, δεν θα νιώθουν πως ενεργοποίησαν τον εαυτό τους, πως συμμετείχαν σε κάτι που αλλάζει τη ζωή τους. Για μας αυτό είναι που κάνει τον Άγιο Πρεκάριο, τη Serpica Naro, τους Imbattibili, να αξίζουν. Βασικά το όνομα που δίνουμε για όλες αυτές τις διαδικασίες είναι κοινωνικά μήντια. Αντι να πάμε στα καθεστωτικά μήντια ή να προσπαθούμε να παίξουμε τα αυτόνομα μηντια, πιστεύουμε πως αυτά τα εργαλεία είναι κοινωνικά μήντια. Ο Άγιος Πρεκάριος είναι ένα κοινωνικό μέσο γιατί ένωνε ανθρώπους που δεν γνώριζαν ο ένας τον άλλο. Δημιούργησε μια κοινωνική αντίληψη για κάτι εκεί οπου δεν υπήρχε τίποτα. Το ίδιο και η Serpica Naro, το ίδιο και οι Ιmbattibili. Τώρα που ξανακοιτάμε πισω, όλα αυτά δουλεύουν με τον ίδιο τρόπο. Ο μηχανισμός της συμμετοχής, της εμπλοκής, της ενεργοποίησης και του αγώνα είναι ο ίδιος. Και τα λέμε κοινωνικά μήντια.

Και τι σημαίνει Σερπικα Νάρο;

Η Σέρπικα Ναρο SERPICA NARO είναι μια πλαστή σχεδιάστρια. Είναι αναγραμματισμός του San Precario. Και ψάξαμε να βρούμε ένα όνομα που να ακούγεται σαν σχεδιάστρια μόδας. Έτσι φτιάξαμε το βιβλίο. Φτιάξαμε ψεύτικα ρούχα, ψεύτικες διαφημίσεις, ψεύτικα άρθρα σε εφημερίδες και τα στείλαμε στον οργανισμό της εβδομάδας μόδας λέγοντας πως “είναι μια νέα, αναδυόμενη, γιαπωνέζα, κουλ σχεδιάστρια που έρχεται για πρώτη φορά στο Μιλάνο και πρέπει να κάνετε κάτι, δεν μπορείτε να την αρνηθείτε ακόμα και αν είναι αργά”. Είπαν “έπρεπε να κάνετε την αίτηση χτες”, όμως τους παρακαλέσαμε και μιας και δείξαμε τόσο ενδιαφέρον για την εβδομάδα μόδας μας το επέτρεψαν, ήταν η τελευταία συμμετοχή. Ήταν η απόλυτη αντιστροφή. Κάναμε και πλαστό web magazine με συνέντευξη της Serpica Naro. Το άλλο μέρος της επιχείρησης ήταν να κάνουμε τους ανθρώπους να πιστέψουν πως θα κάνουμε μια δράση ενάντια στη Serpica Naro γιατί παρουσιάσαμε τη Serpica Naro ως δήθεν ριζοσπάστρια που ήθελε να κάνει επίδειξη σε κοινωνικά κέντρα, σε εναλλακτικούς χώρους κτλ. Διαδώσαμε πως αυτό είναι πόλεμος, πως θα κάνουμε φασαρία και θα καταστρέψουμε την επίδειξη. Ήρθαν όλοι, δημοσιογράφοι ήρθαν, άνθρωποι της μόδας ήρθαν, και ανακάλυψαν πως ήταν μια επίδειξη αυτοσχέδιων, χειροποίητων ρούχων της επισφάλειας. Ένα από τα ρούχα π.χ. ήταν 60 μπλουζάκια που μπορείς να βγάλεις ένα-ένα για κάθε μέρα που περιμένεις να πληρωθείς ή ρούχα για τα τηλεφωνικά κέντρα κτλ. Όλα έγιναν από αυτο-παραγωγή, από ανθρώπους που εμπλέξαμε στη διαδικασία. Συνομωσία, αυτό είναι.

Ονομάζεστε chainworkers αλλά με αυτά που κάνετε είστε περισσότερο brainworkers.

Όχι, πες το αυτό στον X που ξυπνάει κάθε πρωί για να μοιράσει αυτά τα κωλοπεριοδικά της μόδας…οκ, καταλαβαίνω τι θες να πεις, χρησιμοποιούμε το μυαλό μας…

Βασικά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δουλεύουν σε σουπερ-μαρκετ σε σκατοδουλειές και δεν χρησιμοποιούν τόσο τις κοινωνικές τους δεξιότητες ή τη φαντασία τους όπως π.χ. ένας γραφίστας που είναι προσωρινός. Αλλά μπορούμε να πούμε από τις δεξιότητες αν είναι brainworker, πως τελικά ορίζουμε ακριβώς τον brainworker;

Καταρχήν νομίζω πως υπάρχουν περισσότεροι brainworkers που δουλεύουν σε σκατοδουλειές σε σουπερ-μαρκετ επειδή δεν μπορούν να βρουν μια δουλειά, απ’ότι νομίζεις. Δεύτερον, συνομωσία σημαίνει πως ο καθένας συνεισφέρει τις δικές του δεξιότητες σε ένα γενικό σχέδιο. Δηλαδή δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε αυτό που κάναμε (με τη Σερπικα Ναρο) αν δεν είχαμε τεχνικό που θα μπορούσε να κτίσει μια σκηνή από το τίποτα. Τους δίνεις μια έρημο και αυτοί το κάνουν σκηνή. Και δεν το κάνουν επειδή πληρώνονται αλλά επειδή νιώθουν ότι συμμετέχουν τη δεξιότητα τους σε μια γενική οπτική. Το ίδιο και με τους άλλους που κάνουν τα γραφιστικά σχέδια, είναι όπλα. Όταν μιλάς για σχέση και τη δύναμη της σχέσης, για αυτό μιλάς. Για ένα γενικό σχέδιο, που νιώθεις ότι πραγματικά παλεύεις για κάτι, που βάζεις ότι δεξιότητες είσαι. Και μερικές από αυτές τις εφευρισκεις, αν δεν τις εχεις τις εφευρίσκεις. Και μια ομάδα επισφαλών εργατών με τους οποίους κάνουμε καμπάνιες κτλ. εφεύραν. Δεν ήξεραν πως να κάνουν μια διαπραγμάτευση, με τίποτα, δεν ενδιαφέρονταν πως να διαπραγματευτούν τίποτα στη ζωή τους, και κατέληξαν να είναι οι μόνοι που μπορούν να μιλήσουν απέναντι στο αφεντικό τους, πήραν αυτό το ρόλο. Όλα συμβαίνουν γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ότι συμμετέχουν σε κάτι. Μερικές φορές χρησιμοποιούμε τη λέξη “συμμετενεργοποίηση” (particapactivation). Είναι ηλίθια λέξη, δεν τη γουστάρω. Αλλά βάζει τη συμμετοχή και την ενεργοποίηση, αυτή είναι η διαδικασία. Τώρα το ξέρουμε, μπορούμε να δούμε τα πράγματα που κάναμε και πως δούλεψαν, όταν όμως τα κάναμε ήταν απλά κάτι φυσικό.

Ίσως όταν ορίζεις τους επισφαλείς εργάτες και τους brainworkers, ίσως να είναι ένας χρήσιμος ορισμός (μεθοδολογικά), αλλά συχνά πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους που απλά κάνουν διαφορετικό τύπο δουλειάς και όπου βρίσκονται χρησιμοποιούν διαφορετικού τύπου δεξιότητες που έχουν. Είναι περισσότερο ορισμός του τι δεξιότητες χρησιμοποιούν στη ζωή τους, οι συνθήκες τους ή οι συμπεριφορές τους, οι διαδικασίες που μπορούν να αναπτύξουν. Νομίζω είναι οι ίδιες και για τους δύο.

Blicero, τι βρίσκεται πίσω από το σλόγκαν, “δεν είμαστε μια high τάξη, δεν είμαστε μια low τάξη”…

…”είμαστε η νέα τάξη!” Αυτό προέρχεται από ένα booklet της Serpica Naro, ήταν αστείο, το να το λέει μια σχεδιάστρια μόδας είναι βλακεία, αλλά το να το λέει μια ομάδα αυτο-οργανωμένων εργατών σημαίνει κάτι.

Είπες προηγουμένως πως από την αρχή, άλλα τμήματα του κινήματος, κόμματα κτλ. ήρθαν στο mayday και συμμετείχαν. Ποιά είναι η σχέση σας γενικα, με όλες αυτές τις ομάδες που προσπαθούν να βγάλουν “υπεραξία” από αυτές τις δράσεις;

Κοίτα, το προβλημά μας είναι αυτό. Είμαστε βασικά, με όρους συμπεριφοράς, ελευθεριακοί. Θεωρούμε πως, στα πράγματα που κάνουμε, είναι καλό αν περισσότεροι άνθρωποι συμμετέχουν και αναγνωρίζουν την αξία τους και μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν. Εάν κάναμε τον Άγιο Πρεκάριο και αποφασίζαμε ποιός είναι καλό να το χρησιμοποίησει και ποιός όχι, δεν θα δούλευε. Γιατί έτσι ένας εργάτης θα ένιωθε πως θα πρέπει να μου ζητήσει άδεια για να φωτοτυπήσει την εικόνα του Αγίου. Όχι, είναι ελεύθερος να τη φωτοτυπήσει και να τη μοιράσει και τον προσκαλούμε να το κάνει αυτό. Από την άλλη φυσικά, πιο δομημένες πολιτικές οργανώσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό προς οφελός τους για να αποκτήσουν ορατότητα από κάτι που δουλεύει. Αλλά ειλικρινά πιστεύω πως η δύναμη των σχέσεων μεταξύ ανθρώπων είναι κάτι πιο δυνατό από την εργαλειακή χρήση. Εννοω πως το έδαφος που αναπτύξαμε τον Αγιο Πρεκάριο, τη Serpica Naro κτλ., είναι πολύ δυνατό, πολύ βαθύ. Και ακόμα και αν είσαι πολύ καλά οργανωμένος και έχεις πολύ προσοχή από τα μήντια, γιατί μπορείς να πετύχεις πολυ μηντιακή προσοχή, δεν είναι εύκολο να κάνεις τους ανθρώπους να πιστέψουν πως ο Άγιος κτλ. ανήκουν σε σένα. Αυτό είναι που συμβαίνει, όλοι χρησιμοποιούν τον Αγιο Πρεκάριο, απο σωματεία της αυτονομίας μέχρι τους Dissobedienti, εμείς, απλοί εργάτες, όλοι, έτσι κανείς δεν μπορεί να τον ισχυριστεί ως δικό του. Αυτό είναι εντάξει για μας. Το όλο πρόβλημα είναι όταν θέλουν να κάνουν κάτι πολύ άσχημο. Εκεί χρειάζεται λιγάκι πολιτική στρατηγική. Π.χ. ήταν κάποτε που κάποιοι ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τον Άγιο Πρεκάριο για να κατέβουν σε εκλογές. Και έπρεπε να ακολουθήσουμε μια πολιτική στρατηγική για να τους κάνουμε να καταλάβουν πως δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Γιατί άμα το κάνουν θα υπάρχουν μεγάλα προβήματα. Όχι γιατί θα πάμε να σπάσουμε πράγματα κτλ. δεν είμαστε σταλινιστές, αλλά γιατί θα βρούμε ένα τρόπο να πείσουμε όλους τους επισφαλείς ανθρώπους πως χρησιμοποιούν τη ζωή τους για να πάνε στο κωλοκοινοβούλιο.

Όπως τώρα με την Ελιά (Κεντροαριστερά)…

…είδες, δεν χρησιμοποιούν τον Άγιο! Χρησιμοποιούν τον όρο επισφάλεια γιατί όλοι το χρησιμοποιούν πια, αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον Άγιο, θα νευριάσει και θα τους καταραστεί! Είναι δύσκολο πρόβλημα, φέτος θα είναι περίπλοκο. Χρειάζεται να βρούμε ένα μηχανισμό μέσα από τον οποίο θα συνεχίσουμε με τη διαδικασία αυτο-οργάνωσης χωρίς να την αφήσουμε να καταστραφεί τελείως από την πολιτική των εκλογών.

Ποιά είναι η ιδέα πίσω από την Ευρωπρωτομαγιά (Euromayday);

Το mayday του 2004 προσπαθήσαμε να το κάνουμε ταυτόχρονα σε Μιλάνο και Βαρκελώνη. Ξεκινήσαμε από εκεί γιατί είχαμε καλούς φίλους στη Βαρκελώνη και ήρθαν στα προηγούμενα mayday και ξέραμε ο ένας τον άλλο, ξέραμε τι εννοούσαμε, τη διαδικασία που θέλαμε να ξεκινήσουμε. Ελπίζαμε πως θα είναι ικανοί να το επεκτείνουν στη Βαρκελώνη. Δεν πιστεύω πως δούλεψε πραγματικά αλλά προσπάθησαν. Η ιδέα ήταν στην αρχή, πως φυσικά πρέπει να μεγαλώσουμε, στην Ευρωπαϊκή Ένωση κτλ. αλλά κυρίως επειδή ο πολιτικός τόπος που πρέπει να λαμβάνεις υπόψιν δεν μπορεί να είναι μόνο εκεί που είσαι. Δηλαδή πρέπει να ξεκινήσεις από την τοπική σου κοινότητα, όσον αφορά τον αγώνα κτλ., αλλά πρέπει να έχεις μια οπτική που λαμβάνει υπόψιν τις μεγαλύτερες περιοχές στις οποίες βρίσκεσαι, και σε αυτή την περίπτωση είναι η Ευρώπη, ως γεωγραφικός όρος περισσότερο, όχι τόσο η Ευρώπη ως Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι θέλαμε να ξεκινήσουμε μια διαδικασία όπου επαφή-την-επαφή θα μπορούσαμε να αρχίσουμε ένα δίκτυο, με την ίδια βάση που ξεκινήσαμε το mayday εδώ, με την έμφαση στις σχέσεις, στην αυτο-οργάνωση, όχι μόνο ακτιβιστές κτλ. Το πρώτο mayday στη Βαρκελώνη πήγε καλά. Μετά τον επόμενο χρόνο, προσπαθήσαμε να πείσουμε άλλες ομάδες να κάνουν το ίδιο στις χώρες τους. Συνέβη στους Αυτόνομους Χώρους στο Λονδίνο όπου προτάθηκε να ξεκινήσει μια ευρωπαϊκή διαδικασία πρωτομαγιάς. Νομίζω, αλλά αυτό είναι προσωπική γνώμη, νομίζω πως αυτό ήταν διαφορετικό. Γιατί με αυτό τον τρόπο μόνο δομημένες ομάδες ενδιαφέρθηκαν για αυτό το κάλεσμα. Θα προτιμούσα μια πιο αργή διαδικασία στην οποία εμείς ή άλλοι, θα πήγαιναν να μιλήσουν σε ομάδες, σε μια πόλη, που τις ξέρουν και τις εμπιστεύονται και γνωρίζουν πως θα το κάνουν με την ίδια οπτική, να ξεκινήσουν δηλαδή τη διαδικασία του mayday. Αλλά ξεκίνησε με αυτό τον τρόπο και ξαφνικά ήταν 10 πόλεις που ήθελαν να το κάνουν. Συναντηθήκαμε και ξεκινήσαμε να μιλάμε για το ποιές είναι οι αρχές που καθοδηγούν την οργάνωση του mayday στο Μιλάνο. Απλά να μοιραστούμε κάτι που δουλεύει και εμπνέει τους άλλους. Πιστεύω πως κάποιοι το κατάλαβαν, άλλοι μάλλον όχι. Το ζουμί είναι πως αυτή η διαδικασία είναι πολύτιμη για να μιλήσεις για την επισφάλεια στο ευρωπαικό πολιτικό τοπίο, είναι σημαντική. Δεν νομίζω πως αναπτύχθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά είναι αυτό που είναι. Αν δεν προσπαθήσουμε να το κάνουμε καλύτερο…… είναι μια καλή ευκαιρία, δεν πρέπει να τη χάσουμε.

Το θέμα είναι πως βασικά υπάρχουν δύο ταχύτητες, η ιταλία είναι μια διαφορετική ιστορία, γιατί ξεκίνησε από εδώ, είναι μια διαφορετική διαδικασία, αλλά στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι κάτι πολύ πολύ νέο και υπάρχουν διαφορές στην κοινωνική σύνθεση της κάθε χώρας…

…ναι, την ίδια στιγμή υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα. Από τη μια πλευρά το πρόβλημα είναι ότι φυσικά ξεκινήσαμε 5 χρόνια πριν και έχουμε περισσότερη γνώση σε κάποια ζητήματα, όχι γνώση, μάλλον έχουμε περισσότερη εμπειρία.

Από την άλλη πλευρά, νιώθω πως οι άνθρωποι από την Ευρώπη δεν δίνουν έμφαση σε αυτή την εμπειρία, να προσπαθούν να καταλάβουν τι σημαίνει. Να την αναλύσουνε και να την τροποποιήσουνε σε κάτι που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στη χώρα τους. Νομίζω πως οι περισσότεροι θέλουν να συμμετάσχουν στο θεαματικό, και δεν αντιλαμβάνονται τα σημαντικά, όπως τα κοινωνικά μήντια, το ότι μιλάμε για επισφαλείς εργάτες, για αυτο-οργάνωση, το γεγονος πως εμπλέκει μη-ακτιβιστές. Αυτά είναι πράγματα που είπαμε την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε το ευρωπαϊκό δίκτυο της πρωτομαγιάς και συνέχεια τα λέμε αυτά, γιατι πραγματικά κάνουν τη διαφορά για την πρωτομαγιά, σε σχέση με ένα τυπικό συντονισμό για δράση την πρωτομαγιά. Εννοώ πως είναι πολλά χρόνια που καλείται πρωτομαγιάτικη δράση, δεν είναι κάτι νέο, αλλά η διαδικασία που προσπαθούμε να κάνουμε είναι νέα επειδή υπάρχουν όλα αυτά που προανέφερα- εμπλέκει μη-ακτιβιστές με ενεργο και συμμετοχικό τρόπο, εμπλέκει δημιουργικές διαδικασίες κοινωνικών μήντια, “συνωμοσία” και σχέση και ενεργοποίηση νέων ομάδων ανθρώπων για αγώνα, είναι αυτοοργανωμένο και μιλά σε ένα νεο – όχι ομοιογενές- αλλά υπαρκτό υποκείμενο, τους επισφαλείς εργάτες. Νομίζω πως όποιος θέλει να συμμετέχει στο mayday θα πρέπει να ξέρει πως συμμετέχει σε κάτι με αυτά τα χαρακτηριστικά. Αλλά δεν ξέρω αν είναι πάντα ξεκάθαρο. Άρα καταλαβαίνω ότι υπάρχει μια διπλή ταχύτητα από τη μια μεριά, αλλά καταλαβαίνω και από την άλλη μεριά ότι κάποιος μπορεί να είναι οκ με τη διπλή ταχύτητα γιατί θέλει να κάνει τη δική του διαδικασία σε κάτι που δεν είναι το mayday parade, είναι κάτι άλλο. Είναι οκ, αλλά δεν πιάνει την πλούσια πλευρά της εμπειρίας μας. Και όσο και να εξηγούμε, και να σημειώνουμε…ε δεν μπορούμε να διαφεντεύσουμε τους άλλους να σκεφτούν όπως θα θέλαμε.

Μια δύσκολη ερώτηση…την προηγούμενη φορά που διοργανώθηκε κάτι σε όλη την Ευρώπη, ή και παγκόσμια, ήταν με το κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Πιστεύεις ότι οι ομάδες που ήρθαν σήμερα έχουν αναλύσει αυτή την εμπειρία και έχουν μάθει από αυτό για να πάνε στο επόμενο βήμα; Ή είμαστε πάλι στο σημείο μηδέν και ξεκινάμε από την αρχή;

Δεν ξέρω, κοίτα, οι Chainworkers ποτέ δεν συμμετείχαν ενεργά, ως συλλογικότητα, στο κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Καθένας από τους Chainworkers συμμετείχε. Εγώ ήμουν εκεί ως Indymedia, άλλοι ήταν εκεί με άλλες ομάδες κτλ. Ενώ πολλές ομάδες που είναι τώρα στη διαδικασία της ευρωπρωτομαγιάς, συμμετείχαν άμεσα στο κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης. Και αυτή είναι μια άλλη όψη του προβλήματος των “δύο ταχυτήτων” για το οποίο λέγαμε. Γιατί εμείς σαν Chainworkers, σαν συλλογικότητα, καταφέραμε, προσπαθήσαμε, μάθαμε να κάνουμε πολιτική χρησιμοποιώντας ένα τελείως διαφορετικό μοτίβο από αυτό των τυπικών κινημάτων, αντι-παγκοσμιοποίησης κτλ. Και αυτό που πετύχαμε με το mayday parade, μέρος του δηλαδή, προέρχεται από το μη-τυπικό μοτίβο. Στην Ευρωπρωτομαγιά αυτό το μη-τυπικό μοτίβο συναναστρέφεται με πιο τυπικά μοτίβα των δομημένων ομάδων που συμμετέχουν σε μια ευρεία γκάμα διαφορετικών κινητοποιήσεων. Αυτός ίσως είναι ένας λόγος που η διαδικασία της Ευρωπρωτομαγιάς δεν είναι ακριβώς αυτή που θα θελα. Νομίζω πως η κινητοποίηση της αντι-παγκοσμιοποίησης είναι ενδιαφέρον και ακόμα και τώρα πιστεύω πως είναι σημαντικό να δείξεις ότι υπάρχει σύγκρουση απέναντι στο γεγονός πως κάποιες ομάδες ανθρώπων προσπαθούν να καθορίσουν τις ζωές μας κτλ., αλλά, το είδος της κινητοποίησης που κάνεις για ένα τέτοιο πράγμα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που κάνεις για το mayday. Δεν είναι καλύτερο ή χειρότερο, είναι απλά διαφορετικό, γιατί σε αυτές τις αντι-Συνόδους υπάρχει η πιθανότητα για άμεση σύγκρουση και υπάρχει κάποιος αποφασισμένος να δείξει στις υπερδυνάμεις πως δεν πηγαίνουν όλα κάλα. Ενώ το mayday parade δεν είναι φτιαγμένο για να δείξει αυτό αλλά για να δείξει τους καθημερινούς αγώνες, να κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν πως μπορούν να έχουν ένα κοινό φαντασιακό, να νιώθουν πως είναι μέρος του ίδιου προβλήματος και να μοιράζονται ιδέες για λύσεις. Είναι μια ριζοσπαστικά διαφορετική διαδικασία. Για αυτό νομίζω ότι πρέπει να αναλύεται από δύο διαφορετικές οπτικές. Και το γεγονός πως οι ομάδες που συμμετέχουν δεν το κάνουν …αυτό μπορεί να είναι μέρος της μη-τέλειας διαδικασίας της Ευρωπρωτομαγιάς.

Ποια είναι τα πλάνα για φέτος;

Τι περιμένω για την επόμενη Ευρωπρωτομαγιά; Η προτασή μας ήταν σταθερή (στη διεθνή συνέλευση), το να γίνει μια συνέντευξη τύπου είναι οκ, νομίζω πως μια κοινή ορατότητα είναι κάτι καλό. Αλλά αυτό που κάναμε πρώτα ήταν να κάνουμε μια συνέλευση με όλες τις ομάδες των Imbattibili, ομαδες εργατών, κοινωνικοί χώροι, χαλαρές ομάδες ανθρώπων που αυτο-οργανώνουν μια γειτονιά κτλ. Συναντηθήκαμε με όλους αυτούς και είπαμε “είναι η δική σας πρωτομαγιά, δεν θέλουμε να πάμε σαν Chainworkers που κάνουν διεθνές σχέσεις κτλ.”. Θέλαμε όλες τις διαφορετικές ομάδες των Ιmbattibili να συμμετέχουν στη (διεθνή) συνέλευση, να μην είναι μόνο ακτιβιστές, να είναι ένα ευρύτερο κοινό. Βασικά κάποιοι από αυτούς ήρθαν, και αυτό είναι πολύ σημαντικό για μας. Στη συνέλευση με τους Imbattibili μιλήσαμε για το πως μπορούμε να κάνουμε μια πρόταση για μεγαλύτερη δημοσιότητα σε αυτή την ευρωπαική διαδικασία που χτίζουμε. Μετά από πολύ συζήτηση και σκέψη μας ήρθε αυτή η ιδέα (ΣτΜ- “ο τροχός της ατυχίας” σε αναλογία με το γνωστό «τροχό της τύχης», δειτε παρακάτω). Εμένα αυτό που με παρεξένεψε ήταν το ότι όταν είπαμε αυτή την ιδέα με τους Ιmbattibili υπήρχε ενθουσιασμός, “ναι, μπορούμε να κάνουμε αυτό και αυτό κτλ”, ενώ σήμερα (ΣτΜ- στη διεθνή συνέλευση της Ευρωπρωτομαγιάς) όταν το είπαμε…όλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν αν αυτό είναι μέσα ή έξω από τα δικά τους σχέδια. Και αυτό χάλασε τα πάντα. Ελπίζω πως αύριο θα έχουμε μια καλύτερη κουβέντα.

Η ιδέα δεν ήταν τέλεια, αλλά ήταν ένας τρόπος για να χρησιμοποιήσουμε τη διαδικασία των κοινωνικών μηντια και για την Ευρωπρωτομαγια. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να εκθέσουμε τους ανθρώπους που ξεκινούν την “επισφαλοποίηση” (precarization) ως στόχο σε μια “επισφαλή” δράση. Όπως το λέμε στην Ιταλία, “κάντε επισφαλείς αυτούς που μας κάνουν επισφαλείς” (precarize the precarizers). Σκεφτήκαμε να θέσουμε 10 ή 20 ή 30 στόχους κτλ, εταιρείες, θεσμούς, ό,τιδήποτε, και μετά να προσκαλέσουμε όλους από την Ευρώπη να κάνουν δράσεις εναντίον τους, μπορεί να μην είναι δράσεις, μπορεί εργάτες από έναν στόχο να θέλουν να κάνουν μια απεργία ή να μπλοκάρουν ή ότιδήποτε, κάποιος δεν χρειάζεται να είναι στη συνέλευση για να ενεργοποιηθεί. Και δεν χρειάζεται να είσαι ακτιβιστής, μπορείς να φτιάξεις και να μοιράσεις ένα φυλλάδιο που να λέει όσα στραβά γίνονται με αυτή την εταιρεία, θεσμό κτλ. Ύστερα θα προσπαθήσουμε να έχουμε ένα top ten όλων αυτών που συνέβησαν στους στόχους, να διαλέξουμε τα κορυφαία τέσσερα, και μετά να κάνουμε μια μεγάλη μηντιακή στιγμή όπου θα γυρίσουμε τον “τροχό της ατυχίας”- απευθείας συνδέσεις με διαφορετικές πόλεις θα λένε “μήπως θα είναι αυτός ο άτυχος;” ξέρετε, αυτά…. Στο τέλος θα γυρίσουμε τον τροχό και όλοι οι δημοσιογράφοι θα κοιτούν τον τροχό και θα λένε “ποιός θα είναι αυτός που θα καταστραφεί από τους επισφαλείς φέτος;” κτλ. Και όταν επιλεγεί ο στόχος θα πούμε πως “όλο το δίκτυο της Ευρωπρωτομαγιάς θα επιτεθεί στον στόχο από τώρα και μέχρι την πρωτομαγιά!” Τότε δεν θα ανοίξουν για 5 μέρες (γέλια)…εννοώ πως το σημαντικό δεν είναι αν θα γίνει αλλά αν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι θα γίνει. Αυτή είναι μια διαδικασία που μπορεί να εμπλέξει μη-ακτιβιστές, που είναι αστεία και που όλοι μπορούν να πουν “ναι, οκ, και εγώ μπορώ να κάνω κάτι ενάντια σε αυτή την εταιρεία, να τραβήξω κάποια καλώδια, ένα μικρό σαμποτάζ... Αλλά αυτό μετράει για το chart, άρα συμμετέχω στο chart, άρα συμμετέχω στο δίκτυο της Eυρωπρωτομαγιάς. Είναι μια πρόχειρη ιδεά, ίσως πρέπει να την επανακαθορίσουμε…μάλλον δεν την εξηγήσαμε καλά στη (διεθνή) συνέλευση. Αν πάντως “ο τροχός της ατυχίας” ισχύσει, τότε εκείνο το πρωί της πρωτομαγιάς θα γίνουν δράσεις και ο κόσμος που συνδέθηκε χαλαρά με αυτό θα έρθει στην Ευρωπρωτομαγιά και ίσως σε μια πόλη που πέρσι είχες 1000 ακτιβιστές φέτος να έχεις 3000 άτομα, 2000 που δεν είναι ακτιβιστές. Είναι ένα μικρό βήμα αλλά είναι ένα βήμα, πρέπει να το κτίσεις σιγά, δεν μπορείς να το κτίσεις με τη μια. Κάναμε 5 χρόνια για φτάσουμε στις 100 χιλιάδες, κάποιος πρέπει να περιμένει μερικά χρόνια για να δει κάποιες χιλιάδες να έρχονται στο mayday…

Νομίζω πως το πιο σημαντικό πράγμα είναι το να συνεχίζει ο αγώνας. Να μην είναι μόνο κάτι που συμβαίνει την πρωτομαγιά, αλλά μετά από αυτή οι άνθρωποι να εμπνέονται, να προσπαθούν να αυτο-οργανωθούν στις δουλειές τους…

…ναι, αυτό είναι το νόημα. Αν θέλαμε να κάνουμε απλά ένα πάρτι, θα κάναμε…θα κάναμε κατάληψη σε ένα εγκατελλειμένο εργοστάσιο…το νόημα είναι να πείσεις τους ανθρώπους να παλέψουν για να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη…

Ποιά είναι η σχέση με τους αγώνες που έρχονται από ανθρώπους που δεν μπορούμε να τους πούμε κατά κάποιο τρόπο επισφαλείς, που ίσως έχουν μονιμες δουλειές. Το λέω γιατί μερικές φορές, παρακολουθώντας τη συζήτηση στην ηλεκτρονική λίστα, βλέπουμε μια διαίρεση μεταξύ του μόνιμου εργάτη και του επισφαλή εργάτη. Μιλώντας προσωπικά, νομίζω πως το θέμα δεν είναι να δημιουργήσουμε μια διαίρεση αλλά να βρούμε την κοινότητα, να βρούμε το κοινό, τον κοινό αγώνα. Δεν ξέρω ποιά είναι η κατάσταση στην Ιταλία βασικά σε αυτό…

…βασικά στην Ιταλία οι μόνιμοι ολοένα γίνονται επισφαλείς. Ένα πράγμα που είπαμε πριν δυο-τρεις μέρες είναι το ότι για μας, η επισφάλεια είναι η “λάθος” συνθήκη. Ακόμα και αν εχεις μια μόνιμη δουλειά και το νοίκι σου είναι τα 2/3 του μισθού σου, δεν θα έλεγα ότι δεν είσαι επισφαλής γιατί δεν έχεις αρκετά χρήματα για διατροφή. Η’ δεν θα έχεις διατροφή ή δεν θα έχεις σπίτι. Και στις δύο περιπτώσεις δεν νιώθεις καλά. Το ζήτημα είναι πως δεν είναι η μονιμότητα της δουλειάς σου που σε κάνει επισφαλή ή όχι…γενικά οι μόνιμες εργασίες εξαφανίζονται λόγω της αναδιάρθρωσης της αγοράς εργασίας. Θα πάρει μερικά χρόνια αλλά στο τέλος δεν θα είναι καμμία. Για αυτό πρέπει να σκεφτείς μορφές αγώνα και εργατικών δικαιωμάτων που μπορούν να εφαρμόσουν στους επισφαλείς εργάτες. Γιατί αυτοί θα είναι η νόρμα. Δεν πιστεύω πως όταν έγιναν οι μέγαλοι εργατικοί αγώνες το 50-60-70, έγιναν μόνο για τα εργατικά δικαιώματα. Θέλαν κάτι περισσότερο. Αλλά τα δικαιώματα που κέρδισαν ήταν χρήσιμα, κερδίσαμε από αυτά, και τώρα που τα αφαιρούν το νιώθουμε. Νομίζω το ίδιο θα γίνει με τους αγώνες των επισφαλών. Φυσικά οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται κάτι άλλο. Δεν ονειρεύονται ένα Κράτος που θα ρυθμίζει τέλεια την επισφαλή εργασία τους. Αλλά είναι σίγουρο πως το ελάχιστο που μπορούν να καταφέρουν είναι να παλέψουν για κάποια δικαιώματα που θα κάνουν τη ζωή τους λιγότερο σκατά. Ότι κάποια πράγματα μπορούν να είναι εγγυημένα για αυτούς. Το ότι θα μπορούν να αρρωστήσουν χωρίς να ανησυχούν αν θα έχουν λεφτά (γιατί αν αρρωστήσουν δεν θα τους πληρώνουν). Αν μείνουν έγγυες ή αν θέλουν να κάνουν μια απεργία ή να διαμαρτυρηθούν, να μπορούν να το κάνουν και όχι απλά να απολύονται. Είναι σκατά, φαίνεται ότι πάμε πίσω 30 ή 40 χρόνια. 30 ή 40 χρόνια δεν τα σκεφτονταν και οι καπιταλιστές αυτά, οι εργάτες πάλευαν σκληρά για να τα κερδίσουν. Τώρα τα χάνουμε και θα πρέπει να κερδίσουμε κάτι ανάλογο για τους επισφαλείς εργάτες. Φυσικά δεν είναι επαναστατικό αλλά είναι το μίνιμουμ για το οποίο μπορούμε να αγωνιστούμε, το μίνιμουμ. Έπειτα, αν υπάρχει χώρος για περισσότερα, θα προσπαθήσουμε φυσικά να πάρουμε περισσότερα. Θα πρέπει να το αλλάξουμε (την επισφάλεια) με ένα τρόπο που ανοίγει περισσότερα πράγματα, παρά “το πήραμε, αυτό είναι”. Νομίζω το ίδιο ήταν και για τους εργάτες πριν 40 χρόνια. Πάλεψαν για κάτι καλύτερο, πήραν ότι πήραν, δεν ήταν το καλύτερο αλλά κάτι ήταν. Και πρέπει να φτάσουμε το “κάτι είναι”. Ίσως μετά πάρουμε περισσότερα. Αυτή τη στιγμή δεν είμαστε καθόλου κοντά στο “κάτι είναι”. Είμαστε πολύ πίσω από αυτό.

Κάτι ακόμα, πως διαλέξατε αυτή τη μορφή δράσης, το parade;

Γιατί τα τυπικά mayday ήταν βαρετά, οι άνθρωποι δεν έρχονταν σε αυτά. Ούτε στις άμεσες δράσεις ερχόνταν, δεν ξέρει ο καθένας πως να σπάσει μια βιτρίνα ή δεν θέλει. Είναι θεαματικές (οι άμεσες δράσεις), δεν είμαι εναντίον τους αλλά αν το νόημα είναι να εμπλακούν μη-πολιτικοποιημένοι άνθρωποι, δεν θα δουλέψει. Για αυτό πρέπει να βρούμε ένα ενδιαφέρον, ενεργητικό, συμμετοχικό τρόπο. Και τα παρτι είναι το καλύτερο. Κινούμενα πάρτι για να έρθουν περισσότεροι άνθρωποι. Και θέλουμε οι άνθρωποι να περνάν καλά, να είναι χαρούμενοι που είναι εκεί. Να έρθουν σε επαφή με αυτά που λέμε, που λέμε με τα μικρόφωνα, τα φυλλάδια που δίνουμε, να έρθουν και να ρωτήσουν τι είναι αυτό και να μιλήσουμε “ε, δουλεύω σε ένα σουπερ-μάρκετ και είναι σκατά”. Αυτό συμβαίνει και αποδεικνύεται αποτελεσματικό.

Το parade ήταν κάτι που εσείς το φέρατε.

Όχι, parade γίνονταν από παλιότερα σαν πρακτική. Απλά ήταν αναγκαίο να κάνεις μια διαφορά με την πρωτομαγιά που έκαναν στη Ρώμη τα επίσημα συνδικάτα με τους ανθρώπους που απλά περπατούν και μετά να πηγαίνουν σε μια μεγάλη πλατεία να ταϊζουν περιστέρια και να βλέπουν παθητικά τη συναυλία των “καλύτερων Ιταλών συνθετών” κτλ. Θέλαμε κάτι που οι άνθρωποι θα ένιωθαν πιο ζωντανό. Και το parade δούλεψε.

Αναφέρεται στο Il postello, ένα αυτό-διαχειριζόμενο hostel που στεγάζεται μέσα στον ευρύτερο χώρο του κοινωνικού κέντρου.

Στο παρόν κείμενο, οι chainworkers μεταφράζονται ως «εργάτες-αλυσίδα» έτσι ώστε να μην μπερδεύονται με τη συλλογικότητα Chainworkers. Δεν εννούνται οι παραδοσιακοί «εργάτες-αλυσίδα» του δευτερογενή τομέα, αυτοί που δουλεύουν στα εργοστάσια, αλλά οι «απόγονοι τους» θα λέγαμε, οι εργάτες του τριτογενή τομέα που δουλεύουν σε μεγάλους χώρους. Ο όρος «αλυσίδα» έχει διττή έννοια-αναφέρεται και στον τρόπο παραγωγής αλλά και στον τόπο.

Όσον αφορά τον τρόπο, ο όρος αναφέρεται σε εργάτες του τριτογενή που δουλεύουν ελάχιστα πιο ευέλικτα από το ταιηλορικό μοτίβο. Η δουλειά τους βρίσκεται σε συνεχή επίβλεψη και πρέπει να ακολουθούν «παραγωγικές νόρμες», από το τι φτιάχνουν (π.χ. ένα κλαμπ σάντουιτς σε συγκεκριμένο χρόνο) μέχρι το πώς φέρονται (πάντα χαμόγελο όταν μπαίνει ο πελάτης) κτλ. Η εργασία τους περιλαμβάνει και κάποιες τεχνικές και πληροφοριακές δεξιότητες αλλά και συναισθηματικές, κοινωνικές δεξιότητες. Η εργασία τους θυμίζει ακόμα περισσότερο τον εργάτη-αλυσίδα του εργοστασίου αν σκεφτούμε ότι έχουν φυσική εγγύτητα με άλλους εργάτες, είναι κρίκοι μιας αλυσίδας παραγωγής σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Πολλοί από τους συναδέλφους τους, ακόμα και αν κάνουν σχεδόν το ίδιο πράγμα, έχουν διαφορετικό εργασιακό καθεστώς, έτσι ώστε να υπάρχουν διαιρέσεις μεταξύ τους. Η εργασία τους είναι γενικά υποτιμημένη, θεωρούνται εύκολα αναλώσιμοι και ανταλλάξιμοι από τις εταιρείες. Συχνά τα ωράρια και οι βάρδιες τους έχουν ευελιξία, αλλά αλλάζουν και απροειδοποίητα. Η θέση τους είναι κρίσιμη για τη ροή, διανομή, κατανάλωση των προϊόντων και υπηρεσιών.

Όσον αφορά τον τόπο, ο όρος αναφέρεται περισσότερο στους εργάτες των μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων, αποθηκών, εταιρειών κτλ. Εκεί που επικρατεί περισσότερο, σε σχέση με το μικρομάγαζο, ο βιομηχανικός τρόπος παραγωγής (αλυσίδα). Θα πρέπει εδώ να πούμε πως στη Δυτική Ευρώπη οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων και εταιρειών έχουν εξαπλωθεί σε κάθε τομέα πολύ περισσότερο απ’ότι στην Ελλάδα, τα μικρομάγαζα είναι δηλαδή λιγότερα. Εν κατακλείδι, ο όρος chainworkers είναι κάπως γενικός αλλά αναφέρεται περισσότερο σε αυτούς που δουλεύουν σε αλυσίδα (τρόπος παραγωγής), σε μια αλυσίδα (τόπος παραγωγής). Σκεφτείτε τους εργάτες των μεγάλων πολυκαταστημάτων, σούπερ-μάρκετ, αποθηκών, τηλεφωνικών κέντρων κτλ. Kύρια Πηγή: Precarious Lexicon (Alex Foti), από το περιοδικό Greenpepper, τεύχος Precarity, 2005.

IWW είναι οι Ιndustrial Workers of the World (βιομηχανικοί εργάτες του κόσμου, γνωστοί και ως Wοbblies), ένα ριζοσπαστικό συνδικάτο βάσης που ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το 1905. Εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει αλλά τα «χρυσά» του χρόνια ήταν στις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα.

Σύμφωνα με την Istat (στοιχεία 2005) υπάρχουν στην Ιταλία 37 διαφορετικού τύπου επισφαλή συμβόλαια, άτυπα ονομάζονται εν συγκρίσει με την τυπική «μόνιμη και σταθερή» εργασία. Ακόμα, από το 1996 εως το 2004, την εποχή δηλαδή που δημιουργήθηκαν οι Chainworkers, ο αριθμός αυτών των συμβολαίων υπερδιπλασιάστηκε και οι επισφαλείς εργάτες, από 1.580.000 έγιναν 3.450.000, το 38% του εργατικού δυναμικού (ο Blicero μάλλον υπερβάλλει λιγάκι για το «σχεδόν 50%»). Τα άτυπα συμβόλαια όμως υπερβαίνουν το 60% για τους νέους εργαζόμενους. Πήγη: Kείμενο που δόθηκε δικτυακά στο δίκτυο της Ευρωπρωτομαγιάς από τον καθηγητή Andrea Fumagalli.

Όρος, που όπως ο brainworker, αναφέρεται περισσότερο σε αυτούς τους εργάτες που κάνουν γνωστικές εργασίες, που δίνουν αυτό που παράγουν στον εργοδότη τους είτε για ένα αντίτιμο είτε για ένα σταθερό μισθό. Έχουν διαφορετική σχέση με το προϊόν της δουλειάς τους αφού είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της φαντασίας, γνώσης, γλώσσας, συναισθημάτων τους. Συχνά δουλεύουν πιο αυτόνομα και ευέλικτα από τους chainworkers και η δουλειά τους δεν θεωρείται υποτιμημένη. H αξία της δουλειάς τους πολλαπλασιάζεται λόγω επισήμων και ανεπισήμων πληροφοριακών, πολιτισμικών, οικονομικών δικτύων που συνήθως ελέγχονται από τους εργοδότες. Σκεφτείτε τους εργάτες στην έρευνα, στις διαφημιστικές εταιρείες, στην εκπαίδευση, στα μήντια. Πολλοί από αυτούς τους εργάτες, για μια ποικιλία λόγων όπως η σχέση με το προϊόν ή η κάπως καλύτερη αμοιβή τους ή πολιτισμικοί λόγοι («δεν είναι cool να είσαι εργάτης») κ.α. , έχουν ισχνή εργατική ταυτότητα, δυσκολεύονται να δουν τον εαυτό τους ως εργάτες ακόμα και αν ο χρόνος εργασίας αποικιοποιεί πολύ περισσότερο τον «ελεύθερο» τους χρόνο ή ακόμα και αν βρίσκονται σε εργασιακά περιβάλλοντα που το ταιηλορικό μοτίβο οργάνωσης της εργασίας είναι ξεκάθαρο. Κύρια Πηγή: PrecariousLexicon (Alex Foti), από το περιοδικό Greenpepper, τεύχος Precarity, 2005.

Οι αφίσες έλεγαν «σήμερα επισφαλεία, αύριο δουλειά», μια προσπάθεια της κεντροαριστεράς να αφομοιώσει το ζήτημα της επισφαλείας.